ulica Piotrkowska 47

ulica Piotrkowska 47 nr hip. 786

do 1850 r. nr 116

Stosownie do kontraktu zatwierdzonego przez Rząd Gubernialny Warszawski, w sierpniu 1844 r., plac budowlany nr 116 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 47) objął największy ówcześnie łódzki fabrykant, Ludwik Geyer.

Zgodnie z umową sporządzoną w łódzkim Magistracie, w sierpniu 1847 r., Geyer sprzedał nieruchomość mularzowi, Janowi Lebeltowi.

Jan Lebelt, syn Kajetana i Justyny z d. Lange, urodził sie ok. 1805 r. w Holendrach Chechło, w obwodzie sieradzkim. W latach 20-tych XIX w. rodzina Lebeltów osiedliła się w podłódzkim Aleksandrowie.

W 1826 r., w Aleksandrowie, Jan Lebelt poślubił Zuzannę z d. Korden (akt 14). W drugiej połowie lat 20-tych, już w Łodzi, rodzina Jana Lebelta mieszkała w drewnianym domu własnym przy ówczesnej ulicy Południowej 141 (obecnie zachodnia połowa Rewolucji 1905 r. 11).

W momencie sporządzania wymienionej powyżej umowy, z sierpnia 1847 r., u zbiegu Piotrkowskiej i Zielonej (wtedy jeszcze Dzielnej), stał już, budowany przez kupującego, niewykończony (bez zadaszenia), parterowy dom murowany. Budynek miał 26 łokci* długości, 16 łokci szerokości i 5 łokci wysokości.

* - 1 łokieć = 0,576 m

W styczniu 1853 r., po sprzedaży nieruchomości przy Piotrkowskiej 47, Lebelt objął nieruchomość nr 1341 przy ulicy Przejazd (później Przejazd 10, obecnie Tuwima 12), gdzie wystawił parterowy dom murowany - zobacz. W pierwszej połowie lat 60-tych do Jana Lebelta należała posesja, z drewnianym domem frontowym, przy ówczesnej ulicy Widzewskiej 1107 (dz. Kilińskiego 79). W 1865 r. małżonkowie Lebelt przenieśli się do Aleksandrowa.

Zobacz przedstawicieli rodziny Jana Lebelta na Piotrkowska Tree.

Kontraktem z października 1851 r. małżonkowie Zuzanna i Jan Lebelt sprzedali nieruchomość małżeństwu Henrietty i Adama Fischer (zobacz poniżej), za kwotę 1.875 rubli.

Po śmierci Adama, w 1856 r., nieruchomość przeszła w ręce wdowy Henrietty, oraz czwórki jej dzieci: Ludwika, Augusty, Roberta i Emilii.

W kwietniu 1873 r. jedynymi właścicielami zostali bracia Robert i Ludwik Fischer.

1874-1876 - "O wykupie czynszów przez spadkobierców Adama Fiszera z gruntu nr 116/786 w mieście Łodzi". [zobacz]

W 1874 r. bracia Robert i Ludwik sprzedali zachodnią część działki, kończącą się na ulicy Spacerowej, aptekarzowi, Fryderykowi Müller.

W 1880 r. Fischerowie wznieśli dwupiętrowy budynek narożny.

Nieruchomość przy Piotrkowskiej 47 pozostawała własnością rodziny Fischerów, pomimo problemów finansowych w okresie międzywojennym, do 1939 r.

* * *

W 1853 r., w parterowym domu należącym już wtedy do Henrietty i Adama Fischerów, otworzył cukiernię Fryderyk Sellin.

Poniższy fragment dokumentu archiwalnego pochodzi z książki Anny Rynkowskiej "Ulica Piotrkowska":

Frydrych Sellin cukiernię zamierza otworzyć w domu pod numerem 116 przy ulicy Piotrkowskiej [dziś Piotrkowska 47] w dzielnicy fabrycznej Łódka położonym i już właśnie w tym domu wynajął lokal na ten cel potrzebny. Pomieszczenie rzeczonej cukierni składa się z jednego bufetu, do którego wejście jest od frontu, oraz dwóch pokoi gościnnych.

Pan Sellin wypiekać będzie różnego gatunku i kształtu ciasta i cukry, które po cukierniach są wyrabiane. Utrzymywać będzie różnego rodzaju wódki słodkie i likwory przez siebie fabrykowane, które także zwykle po wszystkich cukierniach znajdują się, oprócz wszakże wódki ordynaryjnej; nadto utrzymywać będzie kawę, herbatę i poncz z arakiem krajowym, piwo krajowe oraz różne chłodzące napoje, jako to lemoniadę, oranżadę itp.

Sprzedaż pomienionych napojów uskuteczniać się ma częściowo — mianowicie wódek i likworów na kieliszki, zaś kawy, herbaty, ponczu itp. na szklanki.

Wszystkie te napoje przyspasabiane być mają w najlepszych gatunkach i to wyłącznie dla osób porządniejszych, którym jedynie ceny pomienionych napojów jako wyższe mogą być przystępnemi.

Całe urządzenie cukierni nastąpić ma w lepszym guście, z przyzwoitym umeblowaniem, a nadto pan Sellin obowiązany utrzymywać takową w przyzwoitym porządku i czystości z zabronieniem goszczenia się osobom niższej klasy robotniczej.

Utrzymywania trunków zagranicznych pan Sellin zupełnie się zrzekł.

Od drugiej połowy lat 80-tych XIX w. działał pod tym adresem skład papieru i materiałów piśmiennych A. J. Tybera. Ok. 1907 r. Tyber przeniósł sklep do sąsiedniej kamienicy, przy Piotrkowskiej 49.

Przez ponad 130 lat kamienica Fischerów była związana z książkami.

W 1881 r., wkrótce po wybudowaniu kamienicy, otworzyła podwoje księgarnia pod szyldem "S. Zienkowski i S-ka" (MA), należąca do Stefana Zienkowskiego i Roberta Schatke (zobacz rodzina Schatke).

W październiku 1884 r., po wystąpieniu Zienkowskiego ze spółki, księgarnia przeszła w ręce Roberta Schatke (MA). W lipcu 1893 r. Schatke przeniósł księgarnię na Piotrkowską 71 (MA).

Od 1918 r. prowadzili tutaj działalność księgarską Fischerowie, właściciele nieruchomości, którzy przenieśli księgarnię z Piotrkowskiej 48.

W 1932 r., po ogłoszeniu upadłości Firmy Księgarskiej "Ludwik Fischer", księgarnia przeszła w ręce Szarlotty Seipelt (MA).

Po II wojnie światowej funkcjonowała księgarnia "Pegaz".

Z księgarną Fischerów, później Szarlotty Seipelt, związana jest postać wybitnego łodzianina, Włodzimierza Pfeiffera, znanego fotografa, esperantysty i bibliofila.

MA (materiały archiwalne) - zobacz

Archiwalne dokumenty budowlane:

1895 – „Projekt dobudowy murowanej, dwupiętrowej, podpiwniczonej części do domu frontowego, nadbudowy drugiego piętra nad istniejącą piętrową częścią domu i trzech pięter w istniejącej murowanej oficynie na nieruchomości Roberta Fischera pod numerem 786 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]

1912 – „Projekt parterowej dobudówki i pogłębienie fundamentów przez spadkobierców Ludwika Fischera w murowanym, dwupiętrowym domu pod numerem 47/786 przy ulicach Piotrkowskiej i Zielonej w mieście Łodzi”. [zobacz]

Ogłoszenia prasowe:

• M. J. Tyber Skład papieru i materiałów piśmiennych
• J. Hermes Handel win i spirytualij
• R. Schatke Księgarnia i skład nut
• J. Rosenblum Cygara, tytonie, gilzy
• E. Gundelach Kwiaciarnia
• Tow. Akc. Przemysłowe Juliusza Heinzel Filialny skład fabryczny
• Rudolf Heidrich Skład obuwia
• A. J. Tyber Skład papieru, materiałów piśmiennych i rysunkowych
• J. Szmagier i E. Bartsch Cukiernia
• „Watt” Biuro techniczne
• „Maison Margot” Magazyn damski
• B. Aronowicz Skład fabryki mebli żelaznych
• Sz. Ewigkeit Krawiec męzki
• Friedman i Morgenstern Skład przyborów fotograficznych
• Leon Fruchtgarten Skład wyrobów tabacznych
• M. Staroński Zakład fryzjerski
• Ludwik Fischer Księgarnia i skład nut
• I. Ringart i S-ka Fabryka chustek
• S. Seipelt Księgarnia
• „Versailles” Restauracja

rodzina Fischer

Zobacz przedstawicieli rodziny Adama Fischera na Piotrkowska Tree.

Rodzina Fischerów przybyła na ziemie polskie na początku XIX w. i osiedliła się w kolonii Nowosolna pod Łodzią (pierwotnie Neu-Sulzfeld), założonej ok. 1802 r. przez protestantów niemieckich. W 1917 r. szynkarz (również rzeźnik) Adam Fischer (ur. 1796, zm. 1856 akt 537) poślubił w Nowosolnej Annę Małgorzatę Hammann (karta 359).

W 1827 r. małżonkowie Fischer byli zameldowani już w Łodzi, w domu nr 57 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 160).

Od 1828 r. Adam Fischer prowadził jeden z pierwszych szynków w południowej części Łodzi, mieszczący się w murowanym, parterowym domu własnym przy ówczesnym Górnym Rynku 297 (późniejszy nr hip. 629, Górny Rynek 7). Nieruchomość przy Górnym Rynku pozostawała własnością Henrietty Fischer, drugiej żony Adama, przynajmniej do końca lat 60-tych. Dawną zabudowę Górnego Rynku prezentuje plan Rudolfa Micińskiego z 1873 r. - zobacz.

W 1843 r. (rok po śmierci pierwszej żony, Anny Małgorzaty) Adam poślubił wdowę, Henriettę Hoffmann, primo voto Stein (akt 12). Z tego związku przyszły na świat dzieci:

• Ludwik - metrykalnie Rudolf Ludwik ur. 1844 akt 67 - zobacz poniżej,
• Augusta - metrykalnie Augusta Rozalia Wilhelmina ur. 1845 akt 422, mąż Ludwik Edward Kraft ślub 1867 akt 143,
• Robert - metrykalnie Gustaw Robert ur. 1846 akt 389,
• Emilia - ur. 1849 akt 391.

Ludwik Fischer (1844-1900) rozpoczął samodzielną działalność księgarską dopiero w wieku 38 lat, w lokalu przy Piotrkowskiej 17. W tym samym czasie poślubił (akt 5) Henriettę Melanię Mix - zobacz poniżej rodzina Mix.

W 1884 r. Fischer przeniósł księgarnię na ulicę Zawadzką 1, a w 1896 r. ponownie na Piotrkowską, do obszernego lokalu pod numerem 48. Pod tym adresem księgarnia Fiszerów funkcjonowała do 1918 r., kiedy dokonano ostatniej przeprowadzki, tym razem do własnej kamienicy przy Piotrkowskiej 47.

Po śmierci założyciela rodzinną firmę księgarsko-wydawniczą „Ludwik Fiszer” przejęła wdowa Melania, a kierownictwo objął  jej brat, Paweł Mix (Miks).

Postać Ludwika Fischera, oraz 50-letnią działalność firmy księgarsko-wydawniczej "Ludwik Fischer", prezentuje artykuł dr Joanny Sosnowskiej "Działalność firmy księgarsko-wydawniczej Ludwika Fiszera na rzecz oświaty i szkolnictwa w Łodzi w latach 1882–1932" - zobacz (wersja autorska).

rodzina Mix

Zobacz przedstawicieli rodziny Mix na Piotrkowska Tree.

Majster stolarski Robert Karol Mix, syn Karola i Henrietty Mätschke, urodził się w 1828 r., w Kaliszu. Przynajmniej od drugiej połowy lat 50-tych mieszkał już w Łodzi. W 1858 r., w Konstantynowie Łódzkim, ożenił się z Huldą Luizą Matyldą Bohr. Wybrane dzieci Roberta i Huldy:

• Karol Fryderyk, ur. 1861, żona Lucia Melania Röder,
• Henrietta Melania, ur. 1864, mąż Ludwik Fischer,
• Hugo Oskar, ur. 1865, żona Ida Ludwika Butschkat,
• Paweł Robert, ur. 1867, żona Anna Otylia Linde.

Wigury

Piłsudskiego

Roosevelta

Nawrot

Tuwima

Moniuszki

Traugutta

Narutowicza

Jaracza

Rewolucji 1905

Brzeźna

pl. Wolności

Radwańska

pl. Wolności

Żwirki

Mickiewicza

Zamenhofa

Andrzeja

6 Sierpnia

Zielona

Więckowskiego

Próchnika

piotrkowska-nr.pl

© Wszystkie prawa zastrzeżone