ulica Piotrkowska 200
ulica Piotrkowska 200 nr hip. 577
do 1850 r. nr 37
Na mocy kontraktu zawartego z Urzędem Municypalnym m. Łodzi, we wrześniu 1833 r., plac nr 37 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 200), ze stojącym na froncie murowanym domem rządowym, objął tkacz Franciszek Birke (Bürke) - zobacz poniżej rodzina Birke.
Do Franciszka Birke, później jego syna Franciszka jr., należały również nieruchomości przy Piotrkowskiej 179 i 181.
Stosownie do umowy kupna-sprzedaży, zawartej w kwietniu 1867 r., sukcesorzy Franciszka Bierke sprzedali nieruchomość, za kwotę 1.466 rubli srebrem, majstrowi tkackiemu Ferdynandowi Ende i jego drugiej żonie Tekli Rychlewskiej (ślub 1856 akt 3).
Kupujący, Ferdynand Ende (ur. ok. 1824), był stryjem wymienionego poniżej Ferdynanda Ende, syna Alojzego Ende i Barbary Birke.
Zobacz przedstawicieli rodziny Ende na Piotrkowska Tree.
Kontraktem z maja 1881 r. Ende sprzedał nieruchomość Andrzejowi Busse, za kwotę 10.100 rubli.
Po 5 latach Busse wykupił grunt działki.
1886 - "O wykupie czynszów przez Andrzeja Busse z gruntu nr 37/577 w mieście Łodzi". [zobacz]
W lipcu 1887 r. Busse sprzedał część nieruchomości, od strony ulicy Piotrkowskiej, Gustawowi Müller, za kwotę 8500 rubli.
Na mocy kontraktu z kwietnia 1895 r. Müller sprzedał nieruchomość Rachmilowi Bronowskiemu.
Nowy właściciel wystawił wkrótce trzypiętrową kamienicę frontową z przyległymi oficynami, według projektu Ignacego Markiewicza z 1895 r.
W okresie następnych kilku lat, ok. 1899-1907, posesja należała do firmy budowlanej „Olszer i Szczeciński” (zobacz poniżej), której właścicielami byli Izrael Olszer (Olscher) i Hersz Szczeciński.
Ok. 1908 r. nieruchomość przy Piotrkowskiej 200 kupiło małżeństwo Chaji i Naftalego Bukiet.
Taryfa domów z 1920 r. wymienia nadal małżonków Bukiet jako właścicieli.
Archiwalne dokumenty budowlane:
1894 – „O budowie przez Gustawa Millera dwóch oficyn mieszkalnych: piętrowej i dwupiętrowej i murowanego, piętrowego budynku gospodarczego pod numerem 198/577 [powinno być 200/577] przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]
1895 – „ O zatwierdzeniu projektu na budowę przez Rachmila Bronowskiego murowanego, trzypiętrowego domu z podobnymi oficynami i piętrowego budynku gospodarczego”. [zobacz]
1911 – „Projekt na wewnętrzną przebudowę przez Naftalego Bukieta murowanego, trzypiętrowego domu i oficyn z parterową przybudówką pod numerem 200 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]
Ogłoszenia prasowe:
- W. K. Gaede Farbiernia wełny i bawełny
- Olszer i Szczeciński Przedsiębiorstwo robót budowlanych
- S. Aulich Oleje, smary, tektura i papiery pakowe
- M. Sroczyński Biuro techniczne i instalacyjne
- Stefan Podgórski Magazyn obuwia
- „Aqua” Budowa aparatów dla gospodarki wodnej
- Ignacy Kozicki Pracownia futer
rodzina Birke
Zobacz przedstawicieli rodziny Birke na Piotrkowska Tree.
Rodzina Franciszka Birke przybyła z czeskiego Hauptmansdorf (dz. Hejtmánkovice). Z małżeństwa Franciszka i Małgorzaty Riedel przyszły na świat:
- Franciszek, urodzony w Czechach ok. 1820 r. - ożenił się w 1843 r. z Józefą Schmidt,
- Barbara, urodzona w Czechach ok. 1821 r. - poślubiła w 1841 r. (akt 41) rzeźnika z Bełchatowa, Alojzego Ende (ur. ok. 1814). Z tego związku, w 1843 r., przyszedł na świat Ferdynand Ende,
- Anna Genowefa, urodzona w Czechach ok. 1828 r. - poślubiła w 1848 r. (akt 9) Bernarda Eifler jr., syna Barnarda Eifler.,
- Anna Maria, urodzona w Łodzi ok. 1836 r. - poślubiła w 1854 r. Antoniego Gittel, brata Józefa Gittel,
- August, urodzony w Łodzi w 1837 r. - ożenił się w 1858 r. z Teresą Schütze, córką Józefa Schütze.
Na początku lat 30-tych Franciszek Birke objął również działki przy Piotrkowskiej 179 i 180.
firma "Olszer i Szczeciński"
Na działce o nr hip. 326a, pomiędzy ówczesną ulicą Cegielnianą i Południową (dz. Jaracza 66-70 i Rewolucji 1905 r. 59-59a), spółka „Olszer i Szczeciński” prowadziła przedsiębiorstwo robót budowlanych, oraz mechaniczną stolarnię i tartak. Firma Olszera i Szczecińskiego wystawiła, m.in., gmach Poczty Głównej, na rogu ulicy Widzewskiej i Przejazd (dz. Kilińskiego i Tuwima).
W pierwszej dekadzie XX w. tereny przy Cegielnianej przeszły w ręce M. A. Wienera.
Działalność firmy "Olszer i Szczeciński" (firmowana zamiennie nazwiskiem Olszera) dotyczyła również produkcji włókienniczej i była związana z 3 lokalizacjami:
- obecna ulica Jaracza 27
Pod koniec lat 80-tych, w głębi działki przy Cegielnianej 1393 (później Cegielniana 63, obecnie Jaracza 27), należącej do spółki "Olszer i Szczeciński", wystawiono dwupiętrową przędzalnię.
1889 - "O budowie przez Izraela Olszera murowanej, dwupiętrowej przędzalni z poddaszem i innych budynków na nieruchomości pod numerem 1393 przy ulicy Cegielnianej w mieście Łodzi". [zobacz]
1890 - "O zabudowaniach fabrycznych Izraela Olszera z naniesieniem na plan przeprowadzonych zmian na nieruchomości 1393 przy ulicy Cegielnianej w mieście Łodzi". [zobacz]
Na początku XX w. fabryka należała do Bernarda Ginsberga, który dzierżawił powierzchnie przemysłowe innym podmiotom.
Teren fabryczny, schowany za oficynami obecnej Jaracza i Kilińskiego, występował później pod adresem Widzewskiej 43 (dz. Kilińskiego 45). Do obiektów przemysłowych, otoczonych szczelnie budynkami mieszkalnymi, prowadził wąski przejazd (istniejący do dzisiaj) przy obecnej Kilińskiego 45 (MA). Taka lokalizacja fabryki, typowa dla centrum Łodzi, była koszmarem w przypadku pożaru. Fabryka płonęła kilka razy, a wydarzenia z 1903 r. opisuje gazeta "Rozwój" (MA).
Pierwotny budynek przędzalni (również część mniejszych obiektów przemysłowych) zachował się do dzisiaj (MA).
W pierwszej połowie lat 90-tych niezbudowana część nieruchomości, od strony ulicy Cegielnianej, przeszła w ręce Chila Dawida Tempel. W obszarze frontowym, szczytem do Cegielnianej, Tempel wystawił budynek magazynowy.
1894 - "O budowie przez Chila Dawida Tempela murowanego, parterowego, podpiwniczonego magazynu i wiaty z ustępami pod numerem 61/1393 przy ulicy Cegielnianej w mieście Łodzi". [zobacz]
W 1909 r., po pożarze teatru "Victoria", obiekt magazynowy zaadaptowano na potrzeby Teatru Polskiego (MA). Po niespełna 2 latach teatr spłonął (MA). Po rocznej przerwie i odbudowie, w październiku 1912 r., Teatr Polski przy Cegielnianej 63 wznowił działalność (MA). Po II wojnie światowej, w 1949 r., teatr przemianowano na Teatr im. Stefana Jaracza (MA).
- obecna ulica Praska 5/7
1901 - "O dobudowie przez Izraela Olszera do istniejącej, murowanej, parterowej tkalni nowej części takiej samej tkalni pod numerem 1055bb przy ulicy Suwalskiej w mieście Łodzi". [zobacz]
W połowie pierwszej dekady XX w. nieruchomość została sprzedana braciom Zeibert.
- obecna ulica Żeligowskiego 3/5
Główne zabudowania fabryczne zostały wystawione na tym terenie przez Mojżesza Donchina w połowie lat 90-tych XIX w.
1894 - "O budowie przez Mojżesza Donchina w mieście Łodzi, przy drodze prywatnej nazywanej Leszno pod numerem 320abr, murowanej, trzypiętrowej, podpiwniczonej mechanicznej przędzalni wełny z poddaszem i takiej samej mechanicznej tkalni z kotłownią i maszynownią oraz innych zabudowań". [zobacz]
Kilka lat później teren przy ówczesnej ulicy Leszno 3 przeszedł w ręce Izraela Olszera.
1903 - "O dobudowie przez Izraela Olszera nowej części murowanej, parterowej maszynowni pod numerem 3/320 przy ulicy Leszno w mieście Łodzi". [zobacz]
Pod koniec pierwszej dekady XX w. nieruchomość został sprzedana Hubertowi Mühle - zobacz poniżej rodzina Mühle.
MA (materiały archiwalne) - zobacz
rodzina Mühle
Zobacz przedstawicieli rodziny Mühle na Piotrkowska Tree.
Hubert Mühle urodził się ok. 1864 r. w Michałowie, w powiecie białostockim. Wybrane dzieci Huberta i jego żony Otylii z d. Russke:
- Karol Erwin - w 1922 r. ożenił się z Ludwiką Matyldą Teresą Bernhardt, córką Karola Ottona i Huldy Kindermann,
- Marta Wanda - w 1920 r. poślubiła Fryderyka Gustawa Ryszarda Schroedera, syna Fryderyka Augusta Ryszarda i Anny Wertschitzkiej,
- Willy Hubert - w 1931 r. ożenił się z Michaliną Litauer,
- Alicja Helena Elżbieta - w 1933 r. poślubiła Gerharda Henryka Schroedera, brata wymienionego powyżej Fryderyka Gustawa Ryszarda.
Pierwsza fabryka Huberta Mühle, przędzalnia przędzy zgrzebnej i niciarnia, funkcjonowała w pierwszej dekadzie XX w. przy ulicy Benedykta 72 (dz. 6 Sierpnia 72) MA. 1 lipca 1909 r. zakład został przeniesiony pod adres Leszno 3 (dz. Żeligowskiego 3/5) MA. W nowym miejscu działała przędzalnia wełny i wigonii, oraz niciarnia MA.
Hubert Mühle zmarł w 1917 r. W okresie międzywojennym firmę prowadzili jego spadkobiercy.
MA (materiały archiwalne) - zobacz
Wigury
Piłsudskiego
Roosevelta
Nawrot
Tuwima
Moniuszki
Traugutta
Narutowicza
Jaracza
Rewolucji 1905
Brzeźna
pl. Wolności
Radwańska
pl. Wolności
Żwirki
Mickiewicza
Zamenhofa
Andrzeja
6 Sierpnia
Zielona
Więckowskiego
Próchnika
piotrkowska-nr.pl
© Wszystkie prawa zastrzeżone