ulica Piotrkowska 85
ulica Piotrkowska 85 nr hip. 767
do 1850 r. nr 135
Stosownie do deklaracji z grudnia 1833 r. plac nr 135 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 85) objął Jan Bebernitz.
W marcu 1842 r. Bebernitz sprzedał nieruchomość Antoniemu Fischer.
Na froncie Piotrkowskiej stał w tym czasie dom drewniany mieszkalny pod gontami mający długości łokci* 26, szerokości łokci 14, a wysokości łokci 4 nowej miary polskiej.
* - 1 łokieć = 0,576 m
Żoną Antoniego Fischera (ślub w 1833 r.) była Krystyna Wilhelmina Hamm - zobacz rodzina Hamm.
Zobacz przedstawicieli rodziny Antoniego Fischera na Piotrkowska Tree.
Na mocy kontraktu sporządzonego we wrześniu 1856 r. Fischer sprzedał nieruchomość Augustowi Kerpert.
Kontraktem z kwietnia 1857 r. Kerpert sprzedał nieruchomość Michałowi Bernowicz.
Na mocy umowy kupna-sprzedaży, spisanej w lipcu 1862 r., małżonkowie Michał i Krystyna Bernowicz sprzedali posesję małżonkom Franciszkowi i Teresie Kindermann za summę dobrowolnie umówioną i ugodzoną rubli srebrem dwa tysiące dziewięćset dwadzieścia pięć.
Kamienica frontowa została zbudowana przez syna Franciszka i Teresy, Edwarda Kindermanna, w 1897 r. W tym czasie w podwórzu funkcjonowała fabryka materiałów meblowych właściciela.
Edward Kindermann zmarł w 1914 r.
Zobacz poniżej rodzina Kindermann.
Przynajmniej od lat 20-tych XX w. nieruchomość należała do Tobjasza Bialera (zobacz poniżej), oraz jego syna, Arona i pozostawała własnością rodziny Bialer do wybuchu II wojny światowej. Ostatnią właścicielką, wymienioną w księdze adresowej z lat 1937-39, była Basia Bialer.
* * *
W okresie międzywojennym mieścił się pod tym numerem Zakład Optyczno-Chirurgiczny Reinholda Rittera, oferujący aparaty elektromedyczne, meble szpitalne, szkło chemiczne i przyrządy laboratoryjne. W latach 1923-24 małżeństwo Klary i Reinholda Ritterów wystawiło willę na ulicy Kopernika 52. Willa istnieje do dzisiaj.
W tym samym czasie funkcjonował tutaj ceniony w Łodzi sklep braci Pawła i Maksa Szwalbe, oferujący galanterię męską.
Archiwalne dokumenty budowlane:
1893 – „O zatwierdzeniu planu na budowę przez Edwarda Kindermana trzypiętrowej oficyny na pomieszczenie ręcznych warsztatów tkackich i piętrowych zabudowań gospodarczych pod numerem 767 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]
1896 – „Projekt budowy murowanego, trzypiętrowego, podpiwniczonego domu z poddaszem, podobnych dwóch oficyn, ustępu, a także trzypiętrowej oficyny z pomieszczeniem kantoru na parterze, a magazynami na pozostałych kondygnacjach na nieruchomości Edwarda Kindermana pod numerem 767 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]
1910 – „Projekt budowy murowanej, trzypiętrowej, podpiwniczonej oficyny mieszkalnej z poddaszem i parterowych zabudowań gospodarczych na nieruchomości właściciela Edwarda Kindermana pod numerem 85/767 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]
Ogłoszenia prasowe:
- Edward Kindermann Fabryka materyj meblowych
- Henryk Hoser Biuro elektrotechiczne, przedstawicielstwo firmy „Siemens i Halske”
- Ernets Mogk Magazyn robót ręcznych i towarów galanteryjnych
- Rozalia Zielke (właśc. A. Böhme) Skład zabawek i sklep galanteryjny
- Henryk Szmulowicz Fabryka trykotaży i pończoch
- „Hygiena”Usługi czyszczenia i sprzątania
- R. Ritter Zakład Optyczno Chirurgiczny
- „Dynamo” Biuro techniczne
- Drukarnia Państwowa w Łodzi
- R. Thomas i D. Rubinstein Dom ekspedycyjno-handlowy
- B-cia P. i M. Schwalbe Magazyn bielizny męskiej, kapeluszy i galanterji
- Sz. Hostyk Fabryka wyrobów włókienniczych
- "FARIS" Fabryka akumulatorów
rodzina Kindermann
Zobacz przedstawicieli rodziny Kindermann na Piotrkowska Tree.
Franciszek Kindermann, urodzony ok. 1800 r., przybył do Pabianic w drugiej połowie lat 30-tych XIX w. z miasta Rumburk w Czechach. Towarzyszyła mu żona Anna (z d. Kaliwoda) i czworo dzieci:
- Franciszek junior, ur. w Rumburku ok. 1822,
- Edmund, ur. w Rumburku ok. 1823, żona Paulina Ludwig (córka Franciszka Ludwiga) ślub 1859 akt 37,
- Adela, ur. w Rumburku ok. 1827, mąż Józef Tiryg ślub w Łodzi 1848 akt 46,
- Anna, ur. w Rumburk ok. 1835, mąż Adam Jan Luniak ślub 1858 w Łodzi akt 116.
W Pabianicach urodziło się dwóch synów:
Franciszek zmarł w Pabianicach, w 1839 r. (akt 7). Anna wyszła powtórnie za mąż (secundo voto Schmitzer).
Franciszek Junior
W 1851 r. Franciszek junior poślubił Teresę Geppert (akt 70). Rodzice Teresy, Franciszek i Zofia z d. Elsner, mieszkali w latach 50-tych pod ówczesnym adresem Dzielnej 1378 (obecnie Narutowicza 8), później w domu własnym przy ówczesnej Wólczańskiej 802 (obecnie okolice Wólczańskiej 49).
Z małżeństwa Franciszka i Teresy przyszły na świat dzieci:
- Maria Teresa, ur. w Łodzi 1855 akt 252, mąż Karol Otton Söderström (syn Karola Söderströma) ślub 1878 akt 25,
- Emma Emilia, ur. w Łodzi 1857 akt 135, mąż Cezar Eisenbraun (syn Fryderyka Eisenbrauna) ślub 1883 akt 15,
- Edward, ur. 1858 akt 650, zm. 1914 akt 215, żona Ludwika Vanderende.
Syn Edwarda i Ludwiki, Edward Franciszek Leon, poślubił w 1918 r. Olgę Melanię Grohmann (akt 68), córkę Karola Adolfa, wnuczkę Ludwika.
Czy Edward Kinderman z Piotrkowskiej 85 i Juliusz Robert Kindermann z Piotrkowskiej 139, byli spokrewnieni? Z pewnością odpowiedź na to pytanie zawierają akta metrykalne w Rumburku i Jiříkovie (dawniej Georgswalde), ale sądzę, że jest to prawdopodobne.
Dziadkowie Edwarda i Juliusza byli katolikami, a miejsca, z których przybyli na ziemie polskie, Rumburk i Jiříkov, są oddalone od siebie zaledwie o 4 km.
Tobiasz Bialer
Tobiasz Bialer, syn Aleksandra Bialera i zięć Joela Wegmeistera, rozpoczął działalność przemysłową w latach 80-tych XIX w. Można przypuszczać, iż pierwszym miejscem produkcji (w spółce z Chaimem Brombergiem) był teren pod ówczesnym adresem Długiej 842 (dz. Gdańska 156), gdzie w obiekcie wystawionym w głębi posesji funkcjonowała tkalnia tasiemek i wstążek. W pierwszej połowie lat 90-tych XIX w. obiekt tkalni został prawdopodobnie sprzedany spółce Jakuba Kwaśnera i Józefa Lindenfelda, którzy po gruntownej przebudowie dołączyli go do istniejącego już kompleksu tkalni i przędzalni wełny przy ulicy Karola 11 (później również Karola 13, dz. Żwirki 11-13). Co ciekawe, jedyny obiekt przemysłowy Kwaśnera i Lindenfelda, który zachował się do dzisiaj (widoczny od strony ulicy Żwirki 11 i Gdańskiej 156), to budynek stojący w miejscu dawnej tkalni tasiemek Bialera i Bromberga.
Nowa fabryka Tobiasza Bialera i Chaima Bromberga, produkująca tasiemki i sznurki z wełny angorskiej i jedwabiu, została wzniesiona ok. 1894 r. przy Mikołajewskiej 113 (dz. Sienkiewicza 113). Więcej o fabryce Bialera i Blomberga przy Sienkiewicza 113, można przeczytać na stronie Piotrkowskiej 184.
W drugiej połowie lat 90-tych XIX w., równolegle do działań przy Mikołajewskiej 113, Tobiasz Bialer, już samodzielnie, posiłkując się pożyczką 35 tys. rubli (MA), przejął obiekty fabryczne przy ulicy Widzewskiej 1129 (dz. Kilińskiego 102, teren obecnego Urzędu Pracy). Istniejąca pod tym adresem mechaniczna przędzalnia wełny, należąca pierwotnie do Juliana Reinholda Schmidta, została zbudowana ok. 1893 r.
1893 - "O zatwierdzeniu projektu budowy przez Juliana Reinholda Szmidta w mieście Łodzi, przy ulicy Widzewskiej pod numerem 1129, mechanicznej przędzalni" [zobacz]
Do wybuchu I wojny światowej obiekty przy Widzewskiej zostały znacznie rozbudowane i zajęły obszar kończący się na ulicy Juliusza 26 (dz. Dowborczyków 19).
1902 - "O dobudowie przez Tobiasza Bialera do istniejącej murowanej tkalni mechanicznej z przędzalnią nowej części takiej samej tkalni, celem powiększenia fabryki, a także budowy murowanego, parterowego budynku gospodarczego i stróżówki pod numerem 92/1129 przy ulicy Widzewskiej w mieście Łodzi". [zobacz]
1910 - "Projekt nadbudowy przez Tobiasza Bialer pierwszego piętra na istniejącym, murowanym, parterowym magazynie towarów i budowy murowanej, parterowej maszynowni pod numerem 92/1129 przy ulicy Widzewskiej w mieście Łodzi". [zobacz]
1912 - "Projekt budowy przez Tobiasza Bialera murowanego, parterowego warsztatu tkackiego pod numerem 92/1129 przy ulicy Widzewskiej w mieście Łodzi". [zobacz]
W styczniu 1929 r. miał miejsce poważny pożar w fabryce Bialera przy Kilińskiego 102 (MA).
Po śmierci Tobiasza Bialera w 1931 r. (MA), kierownictwo rodzinnego przedsiębiorstwa przejęli jego synowie Aron (ur. 1890 r. MA) i Izaak (ur. 1886 r. MA), wielokrotny radny łódzkiej rady miejskiej z ramienia frakcji syjonistycznej (MA).
W pierwszej połowie lat 30-tych XX w. fabryka przy Kilińskiego 102 przeszła w ręce Teodora Finstera, właściciela funkcjonującej po sąsiedzku fabryki dywanów, późniejszej "Łódzkiej Manufaktury Pluszu i Dywanów - Teodor Finster". Produkcja Bialerów została przeniesiona na Wólczańską 128, do obiektów wystawionych na początku XX w. przez synów Adolfa Daube.
W okresie międzywojennym prowadziła również działalność "Łódzka Czesalnia i Przędzalnia Wełny Sp. Akc.", w której zarządzie zasiadali Tobiasz i Aron Bialer. Produkcja spółki była ulokowana przy Sienkiewicza 61, na dawnej posesji fabrycznej Janasza Warszawskiego, później przy Bocznej 6/8 (dz. Sienkiewicza 171), w obiektach wystawionych przez Henryka Birnbauma (MA).
MA (materiały archiwalne) - zobacz
Wigury
Piłsudskiego
Roosevelta
Nawrot
Tuwima
Moniuszki
Traugutta
Narutowicza
Jaracza
Rewolucji 1905
Brzeźna
pl. Wolności
Radwańska
pl. Wolności
Żwirki
Mickiewicza
Zamenhofa
Andrzeja
6 Sierpnia
Zielona
Więckowskiego
Próchnika
piotrkowska-nr.pl
© Wszystkie prawa zastrzeżone