Piotrkowska

Tree

 

ulica Piotrkowska 191

ulica Piotrkowska 191 nr hip. 714

do 1850 r. nr 191

 

 

Stosownie do Protokołu Deklaracyjnego spisanego w czerwcu 1829 r., plac nr 191 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 191) objął tkacz przybyły ze Śląska, Jan Müller.

Nowy właściciel zobowiązał się do utrzymywania w ciągłym ruchu fabryki płótna, składającej się z 4 warsztatów, przy której 4 czeladzi użytych będzie, oraz wystawienia domu drewnianego pod gontami w sposób jak domy rządowe drewniane są wystawione.

 

Na mocy kontraktu z kwietnia 1847 r. Jan Müller sprzedał nieruchomość Ignacemu Müller.

 

Kontraktem z sierpnia 1864 r. Ignacy Müller sprzedał nieruchomość Henrykowi Riprich.

W tym czasie na froncie Piotrkowskiej stał dom z drzewa mieszkalny pod gontami mający długości łokci* 30, szerokości łokci 16, a wysokości łokci 5 nowej miary polskiej.

* - 1 łokieć = 0,576 m

Pierwotny, drewniany dom frontowy jest widoczny na fotografii E. Stummana z drugiej połowy lat 70-tych XIX w. (pierwsze zdjęcie w galerii).

 

Co najmniej od pierwszej połowy lat 80-tych XIX w. właścicielem nieruchomości był Zygfryd Mannaberg, w którego rękach była w tym czasie również sąsiednia, narożna działka, przy Piotrkowskiej 193

 

Pod koniec lat 80-tych XIX w. posesja przeszła na własność Wilhelma Kern (zobacz poniżej).

W 1889 r., w miejscu drewnianego domu frontowego, Kern wystawił dwupiętrową kamienicę. Autorem projektu był Ignacy Markiewicz.

Od ok. połowy pierwszej dekady XX w. nieruchomość przy Piotrkowskiej 191 należała do syna Wilhelma, Ewalda Kerna.

 

Taryfa domów z 1920 r. wymienia jako właścicieli Rebekę Spreugen i Jakuba Kalmanowicza.

 

Archiwalne dokumenty budowlane:

1889 – „O budowie dwupiętrowego, podpiwniczonego domu, dwupiętrowej oficyny , jak również murowanych: stajni, drewutni i ustępów ze wskazaniem planu zdjętego z natury, wybudowanej samowolnie oficyn na nieruchomości pod numerem 714 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi, przez właściciela Wilhelma Kerna”. [zobacz]

1895 - "Projekt dobudowy murowanej, dwupiętrowej oficyny mieszkalnej na nieruchomości Wilhelma Kerna pod numerem 714/191 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi". [zobacz]

1895 - "Projekt urządzenia okien i drzwi sklepowych w murowanym, dwupiętrowym domu mieszkalnym na nieruchomości Wilhelma Kerna pod numerem 714/191 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi". [zobacz]

 

Ogłoszenia prasowe:

  • Anna Leferska Pracownia gorsetów
  • Traugott Hanelt Skład szkła, cementu, gipsu i kamieni szamotowych
  • L. Kasiński Apteka
  • A. Torn Apteka
  • B-cia Cierpikowscy „Pomorzanka” Sprzedaż artykułów spożywczych i kolonialnych

 

 

Wilhelm Kern

Zobacz przedstawicieli rodziny Kern na Piotrkowska Tree.

Wilhelm (metrykalnie Fryderyk Wilhelm) Kern, majster tkacki, urodził się w Łodzi, w 1831 r. (akt 25). Był synem Gotfryda, majstra tkackiego przybyłego z Saksonii i Joanny Krystyny.

Rodzina Wilhelma osiedliła się w Łodzi na początku lat 30-tych XIX w. i zamieszkała w murowanym domu rządowym nr 37 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 196). Posesja Piotrkowskiej 196, u zbiegu ulicy Pustej (dz. Wigury), była związana z przedstawicielami rodziny Kern przez 60 lat.

W 1853 r. Wilhelm ożenił się z Teresą Müller (akt 8), która wkrótce zmarła. Drugą żoną, poślubioną w 1855 r. (akt 19), została Augusta Szarlotta Pilger. Z tego związku, w 1860 r. (akt 51), przyszedł na świat Ewald Kern.

Od 1859 r. Wilhelm Kern był właścicielem nieruchomości przy Nawrot 1311 (dz. Nawrot 24). W 1862 r., w wyniku umowy zamiany, Kern objął nieruchomość przy Piotrkowskiej 135, zaś jej były właściciel, Jan Beer, przeniósł się na Nawrot. Późniejsze dzieje posesji przy Nawrot 24 były związane z rodziną Pippel.

 

Z postacią Wilhelma Kerna spotykamy się najczęściej przy okazji historii hotelu "Victoria", wystawionego w 1876 r. na froncie Piotrkowskiej 67, oraz teatru "Victoria", wzniesionego rok później w podwórzu hotelu.

Hotel i teatr nie stały się powołaniem Kerna - posesję przy Piotrkowskiej 67 sprzedał już w 1879 r.

 

Czym zajmował się Pan Kern? Co było źródłem jego dochodów? Odpowiedź na to pytanie znajdujemy po części w materiałach archiwalnych związanych z historią ... Pabianic. Informacje z lat 1870-71, dotyczące czołowych nakładców łódzkich, zlecających pracę pabianickim tkaczom, wymieniają Wilhelma Kerna, Juliusza Heinzla, Ferdynanda EisenbraunaIgnacego Vogla.

Warto w tym miejscu przypomnieć, w maksymalnym uproszczeniu, historię przełomu technicznego w łódzkim włókiennictwie. Uwzględniając mechanizację fabryki L. Geyera w latach 1839-48, fabryki T. Grohmana w latach 1843-46 i fabryki D. Landego w latach 1847-50, znaczący przełom techniczny w łódzkim włókiennictwie rozpoczął się dopiero w latach 50-tych i 60-tych XIX w. (bawełna) i 70-tych XIX w. (wełna). W tym czasie dominowała produkcja ręczna, a handel i nakład, poza ograniczoną jeszcze produkcją własną, stworzyły podwaliny wielu łódzkich fortun.

 

Źródłem dochodów Kerna, podobnie jak wielu innych bogatych łodzian, był również obrót nieruchomościami, których ceny w drugiej połowie XIX w. gwałtownie rosły. Pod koniec lat 60-tych XIX należało do niego wiele działek, między innymi przy Piotrkowskiej 135 (późniejsza własność Karola Eiserta), Piotrkowskiej 101, Wólczańskiej 829 (dz. Wólczańska 105/107) i wiele parceli przy ówczesnej ulicy Karola (dz. Żwirki).

 

Obszarem działalności Wilhelma Kerna, poza nakładem i nieruchomościami, były także fabryki. Pierwsza z nich powstała w głębi rodzinnej nieruchomości o nr hip. 575 (dz. Piotrkowska 196), sięgającej pierwotnie do ulicy Dzikiej (dz. Sienkiewicza).

1879 - "O budowie przez Wilhelma Kerna dwupiętrowej przędzalni z kotłem pod nr 575 w mieście Łodzi". [zobacz]

W latach późniejszych fabryka występowała pod adresem Pustej 10 (dz. Wigury 10).

Przędzalnia, jako własność Kerna, funkcjonowała do końca lat 80-tych. Przynajmniej w drugiej połowie lat 80-tych dzierżawcą przędzalni był Emil Wicke, który w 1887 r. rozpoczął budowę własnej fabryki taśm gumowych przy ulicy Milscha (dz. Kopernika 36).

Więcej o fabryce przy ulicy Pustej 10 można przeczytać w Fabrykach północnego "Manhattanu".

 

Kolejne obiekty przemysłowe, według projektu Ignacego Markiewicza z 1883 r., powstały pod adresem Karola 843r-m (później Karola 19, dz. Żwirki 19). Kern wystawił tam jednopiętrową tkalnię mechaniczną i jednopiętrowy dom mieszkalny (MA). Obiekty fabryczne, przebudowywane i rozbudowywane przez kolejnych właścicieli (spółkę "Landau i Weile", Judela Lewina Bary, Karola Rajmunda Eiserta), znane po II wojnie światowej pod nazwą "Norbelana", zostały wyburzone w XXI w. Próbie czasu oparł się jedynie dom mieszkalny - odrestaurowany obiekt istnieje do dzisiaj zobacz.

 

MA (materiały archiwalne) - zobacz

 

Wigury

Piłsudskiego

Roosevelta

Nawrot

Tuwima

Moniuszki

Traugutta

Narutowicza

Jaracza

Rewolucji 1905

Brzeźna

pl. Wolności

Radwańska

pl. Wolności

Żwirki

Mickiewicza

Zamenhofa

Andrzeja

6 Sierpnia

Zielona

Więckowskiego

Próchnika

Ulica Piotrkowska. Historia ulicy Piotrkowskiej i Łodzi przemysłowej
30 marca 2015
Piotrkowska_191
Ulica Piotrkowska. Historia ulicy Piotrkowskiej i Łodzi przemysłowej

piotrkowska-nr.pl

© Wszystkie prawa zastrzeżone

Ulica Piotrkowska. Historia ulicy Piotrkowskiej i Łodzi przemysłowej