ulica Piotrkowska 124

ulica Piotrkowska 124 nr hip. 540

do 1850 r. nr 75

Na mocy Protokołu Deklaracyjnego, spisanego w marcu 1829 r., plac nr 75 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 124) objął tkacz przybyły z Saksonii, Krystian Fryderyk Kiessling.

Nowy właściciel zobowiązał się do utrzymywania w ciągłym ruchu fabryki płucienniczo bawełnianej, składającej się z 3 warsztatów, przy której 3 czeladzi użyty będzie, oraz do wystawienia domu massiv murowanego pod dachówką.

W podobnym czasie Kiessling objął również sąsiedni plac nr 76 (dz. Piotrkowska 122).

Zobacz przedstawicieli rodziny Kiessling na Piotrkowska Tree.

Stosownie do umowy kupna-sprzedaży, sporządzonej we wrześniu 1846 r., Kiessling sprzedał nieruchomość Florianowi Grottel.

Na froncie Piotrkowskiej stał w tym czasie dom murowany mieszkalny mający długości łokci* 29½, szerokości łokci 14, a wysokości łokci 5 nowej miary polskiej.

* - 1 łokieć = 0,576 m

Florian Grottel, syn Franciszka i Małgorzaty z d. Breier, urodził się ok. 1816 r. na Morawach. Przynajmniej od lat 30-tych rodzina Grottel mieszkała w Częstochowie, skąd przybył do Łodzi Florian. W 1842 r., w Łodzi, Florian poślubił Karolinę Herrbrich (akt 59). Dwoje pierwszych dzieci Floriana, Emilia (ur. 1847) i Wilhelm (ur. 1849), przyszło na świat w Łodzi. Kolejna córka, Anna, urodziła się w Łazach (parafia Drużbice, obecnie powiat bełchatowski). Akt urodzenia Anny (akt 107) wymienia osobę ojca, Floriana Grottela, jako właściciela huty szkła.

Przynajmniej od końca lat 80-tych nieruchomość była w rękach małżeństwa Pauliny i Engelberta Tischer.

Trzypiętrowa kamienica frontowa została wzniesiona na przełomie lat 80 i 90-tych XIX w.

Taryfa domów z 1920 r. wymienia nadal małżeństwo Tischerów jako właścicieli.

Zobacz poniżej rodzina Tischer.

* * *

W kamienicy Tischera, od lipca 1890 r., funkcjonował sklep Włodzimierza Matiatko, oferujący towary kolonialne i broń palną.

Prawdopodobnie właściciel sklepu, to wspólnik Leona Plihala z początkowego okresu działalności.

Na początku lat 90-tych, w lokalu narożnym, działała restauracja I. Bachmana.

Przynajmniej od drugiej połowy lat 90-tych restauracja ustąpiła miejsca składowi aptecznemu Piotra Królikowskiego. Rodzina Królikowskich była spowinowacona z Tischerami - zobacz poniżej rodzina Tischer. 

Od ok. 1910 r. skład apteczny Królikowskiego przejął Stanisław Majewski. Skład apteczny pod szyldem "St. Majewski i S-ka" prowadził działalność przy Piotrkowskiej 124 do wybuchu II wojny światowej. Rodzina Majewskich była spowinowacona z Meissnerami - zobacz poniżej rodzina Meissner.

Pod adresem Nawrot 2, przynajmniej od 1913 r., funkcjonował skład aparatów i przyborów fotograficznych Alfreda Pippela - zobacz poniżej rodzina Pippel.

Archiwalne dokumenty budowlane:

1889 – „O budowie przez Engelberta Tischera trzypiętrowego domu i piętrowych komórek na nieruchomości pod numerem 540 przy ulicy Piotrkowskiej i Nawrot w mieście Łodzi”. [zobacz]

1892 – „O zatwierdzeniu zdjętego z natury planu, wybudowanego przez Engelberta Tischera, pod numerem 540 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi, murowanego, trzypiętrowego domu i oficyny, ze zmianami w stosunku do projektu zatwierdzonego przez Rząd Gubernialny”.[zobacz]

Ogłoszenia prasowe:

• Włodzimierz Matiatko Towary kolonialne i broń palna
• A. Hillman Sklad towarów kolonialnych, delikatesów i win
• E. Liberda sr. Magazyn obuwia
• St. Majewski (daw. P. Królikowski) Skład apteczny
• Alfred Pippel Skład aparatów i przyborów fotograficznych

rodzina Tischer

Zobacz przedstawicieli rodziny Tischer na Piotrkowska Tree.

Franciszek Tischer, syn Stefana i Teresy z d. Piltz, urodził się w Czechach ok. 1824 r. W latach 30-tych rodzina Tischerów osiedliła się w Turku, gdzie w 1839 r., po śmierci Teresy, Stefan ożenił z Józefą Vitzer.

Franciszek przybył do Łodzi w latach 40-tych. W 1846 r. ożenił się z Wilhelminą Kahl (akt 40).

Syn Franciszka i Wilhelminy, Engelbert Tischer, urodził się w 1851 r. (akt 383). W 1874 r. ożenił się z Pauliną Riedel (akt 168). Wybrane dzieci Engelberta i Pauliny:

• Alma Paulina (ur. ok. 1876), mąż Józef Meissner - zobacz poniżej rodzina Meissner,
• Wanda Tischer (ur. 1883 akt 1120), mąż Ferdynand Ruprecht, ślub 1910 akt 507. Córka Wandy i Ferdynanda, Janina Marta Ruprecht, poślubiła w 1932 r. Jana Danieleckiego (akt 386). Ojciec Jana, Witold Danielecki, prowadził aptekę po drugiej stronie ulicy, przy Piotrkowskiej 127. Żoną Witolda była Aleksandra Królikowska, córka Piotra Królikowskiego, właściciela składu aptecznego mieszczącego się w kamienicy Engelberta Tischera (trzecie zdjęcie w galerii),
• Bronisław Tischer (ur. 1886 akt 1432), żona Maria Cecylia Bursa (primo voto Grzegorzewska), ślub 1886 akt 1432.

Siostra Engelberta, Paulina Tischer, poślubiła w 1885 r. Kazimierza Żukowskiego (akt 114).

Engelbert Tischer działał w spółce z Ludwikiem Teodorem Preissem - zobacz poniżej rodzina Meissner.

1897-98 - "O przejściu praw władania wiecznoczynszową nieruchomością nr 74/904 w mieście Łodzi na Teodora Preisa, Engelberta Tischera i Dawida Lejbowicza". [zobacz]

Przy ulicy Grabowej 5-11 (dz. Grabowa 22-28) powstały obiekty przemysłowe.

1911 - "Projekt nadbudowy pierwszego piętra na istniejącym, murowanym, parterowym składzie, dobudowy dwóch klatek schodowych, przebudowy parterowego składu, w którym planuje się urządzić mechaniczną tkalnię i przędzalnię, budowy murowanego parterowego pomieszczenia dla wilka, murowanej, parterowej wiaty, murowanego, parterowego, z poddaszem budynku stajni i wozowni oraz murowanego, jednopiętrowego domu mieszkalnego z poddaszem i częściowo podpiwniczonego na nieruchomości T. Preissa pod numerem 904a przy ulicy Grabowej w mieście Łodzi". [zobacz]

Zarówno przed I wojną światową, jak i w okresie międzywojennym, przy ówczesnej Grabowej 5-11 funkcjonowało kilka podmiotów, między innymi:

• przędzalnia wełny i bawełny Jan Smarżyński i Franciszek Dietrych,
• przędzalnia wigonii i wełny Jan Kowalski i Samuel Teske,
• fabryka wyrobów wełnianych i półwełnianych "Bracia Teitelbaum".

rodzina Meissner

Zobacz przedstawicieli rodziny Meissner na Piotrkowska Tree.

Tytus Kopisch, obejmujący na początku 1828 r. posiadło bielnikowe przy ówczesnej ulicy Emilii (dz. Tymienieckiego), zobowiązał się do sprowadzenia z Czech i Śląska 100 familii tkaczy, prząśników, blicharzy i robotników, oraz pobudowania dla nowoprzybyłych 42 domów drewnianych. W latach 1829-30, z obiecanych 42 domów, Kopisch wybudował tylko 17 (MA). Stanęły przy ulicy Budowlanej (później dalszy odcinek Zarzewskiej, dz. Przybyszewskiego) i obecnej Przędzalnianej, na terenie należącym wcześniej do wójtostwa Zarzew, wykupionym przez rząd na rzecz miasta od rodziny Załęskich. Kolonia przyjęła nazwę Schlesing (Szlezyng, Ślązaki).

Wśród sprowadzonych tkaczy była rodzina Józefa Meissnera, która w 1829 r. zajęła, wystawiony przez Kopischa, dom nr 31 (później Zarzewska 165, nr hip. 991, obecnie Przybyszewskiego, teren pomiędzy jezdniami Śmigłego-Rydza). W 1833 r. Meissner wykupił dom za kwotę 1200 złp. Płatność była rozłożona na 10 rocznych rat, po 120 złp.

W latach późniejszych rodzina Meissnerów objęła również sąsiednie działki - 989, 990 i 992 (później Zarzewska 169, 167 i 163) MA.

1891 - "O przejściu na Józefa Majznera prawa władania wieczno-czynszowymi nieruchomościami nr 33/989, 32/990, 31/991 w mieście Łodzi". [zobacz]

1897-99 "O przejściu praw władania czynszową nieruchomością nr 30/992 w mieście Łodzi na Józefa Majznera". [zobacz]

Teren posesji przy Zarzewskiej 163-169 na planie współczesnym - zobacz.

Syn Józefa i Barbary, z d. Hempel, Jan Meissner, młynarz, ożenił się w 1833 r. z Elżbietą Dietrich. Rodzina Dietrichów mieszkała również w domu wystawionym przez Kopischa, pod nr 8 (obecnie Przędzalniana 80-82). Wybrane dzieci Jana i Elżbiety:

♦ Emanuel - piekarz, ożenił się w 1861 r. z Anną Thoma. Wybrane dzieci Emanuela i Anny:

• Franciszka - poślubiła w 1888 r. Ludwika Teodora Preissa,
• Jakub Rafał - ożenił się z Heleną Milker - zobacz rodzina Milker. Jakub Rafał rozpoczął karierę farbiarską na początku XX w. przy ulicy Leszno 50 (dz. Żeligowskiego 50). W drugiej dekadzie XX w. wystawił farbiarnię przędzy wełnianej i bawełnianej przy Kilińskiego 243 (MA). Obok fabryki stanęła willa właściciela. 
• Józef - ożenił się w 1895 r. z Emmą Wimmer. Józef zmarł rok po ślubie. W 1898 r. Emma, wdowa po Józefie, poślubiła jego brata, Ludwika Reiholda Meissnera. 

♦ Józef - młynarz, ożenił się w 1868 r. z Karoliną Riedel. Siostra Karoliny, Paulina Riedel, była żoną Engelberta Tischera. Wybrane dzieci Józefa i Karoliny:

• Paulina - poślubiła w 1888 r. Oskara Rinowa. Syn Pauliny i Oskara, Maksymilian Rinow, ożenił się w 1921 r. (rozwiódł rok później) z Elżbietą Daube, córką przemysłowca Pawła Oskara Daube - zobacz rodzina Daube,
• Józef junior - ożenił się w 1895 r. z Almą Pauliną Tischer, córką Engelberta. Na początku drugiej dekady XX w. Józef junior kupił nieruchomość przy Piotrkowskiej 163. Poprzedni właściciele, rodzina Maszyckich, byli skoligaceni z Meissnerami.
• Wanda Helena - poślubiła w 1906 r. Stanisława Majewskiego, właściciela składu aptecznego przy Piotrkowskiej 124,
• Maksymilian Jakub - ożenił się w 1928 r. ze Stefanią Anna Wimmer.

Główną postacią rodziny Meissnerów był Józef, mąż Karoliny Riedel.

► przynajmniej od końca lat 80-tych do Józefa należała nieruchomość, z piętrowym domem frontowym, przy ulicy Głównej 1279 (póżniej Główna 30 MA),

► przynajmniej od lat 90-tych funkcjonowała cegielnia Józefa we wsi Dąbrowa (później Dąbrowska 30/32, obecnie teren pomiędzy ulicą Kraszewskiego i Podgórną). Druga cegielnia Józefa działała na Starym Rokiciu,

► w latach 1897-98 roku Józef wystawił okazałą kamienicę przy obecnej ulicy Kilińskiego 96-96a,

► w 1902 r. Józef wystawił trzypiętrowy młyn parowy przy obecnej ulicy Przybyszewskiego 92 (MA). 

1902 - "O budowie przez Józefa Majznera w mieście Łodzi, przy ulicy Zarzewskiej, pod numerem 152/978 i 979, murowanego, trzypiętrowego młyna, kotłowni i maszynowni oraz stróżówki". [zobacz]

Młyn funkcjonował w latach 1903-10. W wielu źródłach archiwalnych adresem młyna była ulica Zarzewska 167, gdzie Meissnerowie wystawili piętrowy dom murowany (MA) i gdzie mieściła się centrala firmy.

Na początku drugiej dekady XX w. zmieniono profil działalności.

1914 - "O budowie przez Józefa Majznera murowanych: parterowych wiat, stołówki, kantoru, stajni, portierni, ustępów oraz parterowej wilkowni, a także plan zdjęty z natury murowanej, trzypiętrowej tkalni i przędzalni, na nieruchomości pod numerami 96-98 przy ulicy Zarzewskiej w mieście Łodzi". [zobacz]

Fabryka Meissnerów powstała na terenie rodzinnego Szlezyngu i zajmowała zachodnią część dawnych działek nr 14 i 15, rozciągających się od ulicy Przędzalnianej, do Granicznej (dz. Tatrzańskiej). Na początku lat 90-tych działki przeszły we władanie Józefa i Karoliny.

1891 - "O przejściu na Józefa i Karolinę Majzner prawa władania wieczno-czynszowymi nieruchomościami nr 14/978 i 15/979 w mieście Łodzi". [zobacz]

W latach międzywojennych fabrykę prowadzili synowie Józefa (Kazimierz, Bronisław, Józef i Maksymilian), pod szyldem "Bracia Meissner".

Główny budynek fabryki Meissnerów, w mocno zmienionej formie, zachował się do dzisiaj.

► w 1905 r. ukończono budowę kościoła św. Anny. Plac i materiały budowlane były darem Józefa,

► na początku drugiej dekady XX w. Józef i Karolina wystawili kamienicę przy Piotrkowskiej 273. 

W zbliżonym czasie stanęła kamienica przy Piotrkowskiej 277, należąca do Reinholda Wimmera, brata Emmy voto Meissner i ojca Stefanii Anny voto Meissner.

MA (materiały archiwalne) - zobacz

rodzina Pippel

Zobacz przedstawicieli rodziny Pippel na Piotrkowska Tree.

Jan Fryderyk Pippel, tkacz z Saksonii, przybył do Łodzi w drugiej połowie lat 20-tych XIX w. Janowi Fryderykowi towarzyszyła żona Maria Eleonora i dzieci:

• Jan Fryderyk jr., ur. ok. 1810 - zobacz poniżej,
• Anna Rozyna, ur. ok. 1817, mąż Jan Gottlieb Müller (ślub 1836),
• Anna Krystyna, ur. ok. 1820,
• Anna Rachela, ur. ok. 1825.

Początkowo rodzina Pippel była zameldowana w murowanym domu rządowym przy ówczesnej Piotrkowskiej 32 (dz. Piotrkowska 210 MA).

Jan Fryderyk sr. zmarł niedługo po osiedleniu się w Łodzi, w 1828 r. Wdowa Maria Eleonora poślubiła rok później Jana Gottlieba Michel i przeprowadziła się z dziećmi do domu drugiego męża przy ówczesnej Piotrkowskiej 14 (dz. Piotrkowska 246) MA.

Jan Fryderyk Pippel jr. ożenił się w 1837 r. z Krystyną Eleonorą Schäfer. Małżonkowie zamieszkali po ślubie w drewnianym domu rządowym przy ówczesnej Piotrkowskiej 3 (obecnie południowa część terenu przy Piotrkowskiej 262/264 MA). Pod tym adresem, w 1838 r., przyszły na świat bliźnięta - Ernest Edward i Ernestyna Augusta.

Ernestyna Augusta poślubiła w 1859 r. Karola Augusta Michel, syna Dawida Michel.

Zgodnie z dokumentem spisanym w łódzkim Magistracie, w maju 1842 r., Jan Fryderyk jr. kupił od swojego krewnego, Gottfryda Pippela, nieruchomość przy ówczesnej Piotrkowskiej 7 (później Piotrkowska 606, obecnie teren przynależny północnej połowie budynku oznaczonego nr 258/260 MA).

Po śmierci Jana Fryderyka jr. (zmarł w 1860 r.) nieruchomość należała do wdowy Krystyny Eleonory. 

Ernest Edward Pippel ożenił się w 1867 r. z Anną Marią Braun.

Ernest Edward i Anna Maria zamieszkali w domu pana młodego przy Piotrkowskiej 7 (wtedy już Piotrkowskiej 606). Tam przyszli na świat ich synowie - Edward (ur. 1868), Alfred (ur. 1871) i Otto (ur. 1878).

Po śmierci matki, Krystyny Eleonory (zmarła w 1882 r.), nieruchomość przeszła w ręce Ernesta Edwarda.

Prawdopodobnie ok. 1887 r. Ernest Edward Pippel sprzedał nieruchomość przy Piotrkowskiej 606 Karolowi Röder, właścicielowi sąsiedniej nieruchomości przy Piotrkowskiej 607 (obecnie teren przynależny południowej połowie budynku oznaczonego nr 258/260 MA), prowadzącemu w głębi posesji niedużą fabrykę walców do apretury.

W 1887 r. Röder złożył projekt budowy piętrowego domu frontowego na swojej pierwotnej działce, przy Piotrkowskiej 607. Rok później, prawdopodobnie po zakupie nieruchomości Pippelów, zmienił zdanie i postanowił wybudować dom frontowy na posesji 606. Autorem obu projektów był Edward Kreuzburg.

1887 - "O budowie przez Karola Redera murowanego, piętrowego, frontowego domu mieszkalnego oraz oficyny z ustępami pod numerem 607 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi". [zobacz]

1888 - "[Projekt] na budowę przez Karola Redera murowanego, piętrowego domu i oficyny pod numerami 606 i 607 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi." [zobacz]

Co ciekawe, widok elewacji frontowej w projekcie z 1888 r. zawiera błąd - brama wjazdowa jest usytuowana po lewej stronie budynku (tak jak w projekcie z 1887 r.), zamiast po prawej. Pozostałe karty projektu przedstawiają bramę po właściwej, prawej stronie.

Na początku lat 90-tych, gdy nieruchomość przy Piotrkowskiej 606 i 607 (również 605) przeszła w ręce Henryka Birnbauma, wybudowano (właściwie dobudowano) południową część obiektu frontowego. Autorem projektu był Gustaw Landau-Gutenteger.

1893 - "O zatwierdzeniu projektu na budowę przez Henryka Birnbauma murowanego, piętrowego domu i oficyny pod numerem 607 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi". [zobacz]

W latach późniejszych, na potrzeby Towarzystwa Akcyjnego "Dąbrówka", obiekt podwyższono.

Wracamy do rodziny Pippel.

Edward, Alfred i Otto Pippel

Po sprzedaży nieruchomości przy Piotrkowskiej 606, Ernest Edward Pippel kupił posesję przy ulicy Nawrot 24 MA. Wcześniejsze dzieje tej posesji były związane z postaciami Wilhelma Kerna i Jana Beera.

Po śmierci Ernesta Edwarda (zmarł w 1890 r.) nieruchomość przeszła w ręce wdowy Anny Marii.

Syn Ernesta Edwarda i Anny Marii, Edward Pippel, otworzył przy Nawrot 24, w 1897 r., zakład fotograficzny "Moderne Photographie". Dwa lata później, razem z młodszym bratem Alfredem, uruchomił pierwszy w Łodzi skład aparatów i przyborów fotograficznych. Przynajmniej od 1913 r. skład, prowadzony juz samodzielnie przez Alfreda, funkcjonował w lokalu przy Nawrot 2.

Alfred Pippel był aktywnym organizatorem łódzkiej fotografii amatorskiej. W periodyku "Fotograf Polski" z 1927 r., w artykule poświęconym 10 rocznicy powstania Łódzkiego Klubu Miłośników Fotografii, czytamy:

W roku 1885, w okresie największej dezorientacji w dziedzinie fotografii, Łódź posiadała już dwóch amatorów o dążeniach naówczas wyższych. Byli to pp: Henryk Grohman i Ryszard Szymel. Jednakże dopiero w r. 1899-tym, kiedy p. Alfred Pippel założył pierwszy skład przyborów fotograficznych, a jako jednostka o wysokim poziomie kulturalnym, umiał zgrupować dokoła siebie żądnych wiedzy z dziedziny fotografii - ilość amatorów stopniowo się powiększa.

Najmłodszy z trzech braci, Otto Pippel, został artystą malarzem. Zagraniczne studia w Strasburgu, Karlsruhe i Dreźnie, sponsorowała młodemu artyście rodzina Biedermannów. Prace Otto Pippela znajdują się dzisiaj w zbiorach wielu europejskich muzeów sztuki.

MA (materiały archiwalne) - zobacz

Wigury

Piłsudskiego

Roosevelta

Nawrot

Tuwima

Moniuszki

Traugutta

Narutowicza

Jaracza

Rewolucji 1905

Brzeźna

pl. Wolności

Radwańska

pl. Wolności

Żwirki

Mickiewicza

Zamenhofa

Andrzeja

6 Sierpnia

Zielona

Więckowskiego

Próchnika

piotrkowska-nr.pl

© Wszystkie prawa zastrzeżone