Piotrkowska

Tree

 

ulica Piotrkowska 122

ulica Piotrkowska 122 nr hip. 539

do 1850 r. nr 76

 

 

Na mocy Protokołu Deklaracyjnego, zatwierdzonego w grudniu 1833 r., plac nr 76 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 122) objął Krystian Fryderyk Kiessling. Faktyczne objęcie placu miało miejsce wcześniej, być może w 1829 r., razem z objęciem sąsiedniego placu nr 75 (dz. Piotrkowska 124).

Zobacz przedstawicieli rodziny Kiessling na Piotrkowska Tree.

 

Kontraktem z października 1841 r. Kiessling sprzedał nieruchomość Janowi Hönigschmidt.

Na froncie Piotrkowskiej stał w tym czasie dom drewniany mieszkalny pod gontami mający długości łokci* 26, szerokości łokci 14, a wysokości łokci 3pół nowej miary polskiej.

* - 1 łokieć = 0,576 m

 

We wrześniu 1856 r. Hönigschmidt sprzedał nieruchomość Fryderykowi Wilhelm.

 

Na podstawie umowy kupna-sprzedaży, spisanej w styczniu 1865 r., Wilhelm sprzedał nieruchomość kupcowi, Jochelowi Heiman, za kwotę 2295 rubli srebrem.

 

Stosownie do umowy sporządzonej miesiąc po ostatniej transakcji, w lutym 1865 r., Heiman sprzedał nieruchomość braciom Abramowi i Danielowi Dobranickim, za kwotę 2295 rubli srebrem.

Powyższa informacja o braciach Dobranickich wydaje się bardzo ciekawa. Wszystko wskazuje na to, że do znanych nam postaci Jakuba Chaima Dobranickiego i Daniela Dobranickiego, dołączył trzeci brat, Abram (Abraham).

Dokumenty związane z Piotrkowską 52 wymieniają Abrahama Dobranickiego, męża Sury, z domu Petrykowskiej, jako właściciela posesji, na której wystawił dwupiętrową, okazałą kamienicę (dz. Narutowicza 4).

Osoba Abrama Dobranickiego pojawią się również w historii Piotrkowskiej 178 i Piotrkowskiej 194.

 

Kontaktem z września 1866 r. bracia Dobraniccy sprzedali nieruchomość Józefowi Zeichner.

 

Przynajmniej od drugiej połowy lat 80-tych XIX w., do połowy drugiej dekady XX w., posesja należała do Franciszka Schäfera i małżonków Anny i Wilhelma Franciszka Tugemann.

Franciszek Schäfer był synem Juliusza Schäfera i jego pierwszej żony Anny Hiller. Rodzona siostra Franciszka, Anna, poślubiła w 1878 r. (akt 117) kupca Wilhelma Franciszka Tugemanna.

Trzypiętrową kamienicę frontową, wraz z przyległymi oficynami, wzniesiono w latach 1910-11, według projektu Gustawa Landau-Gutentegera. Prace budowlane prowadziło przedsiębiorstwo "Wende i Klause" (zobacz poniżej), ówcześnie jedna z najznamienitszych firm tej branży.

Taryfa domów z 1920 r. wymienia sukcesorów Anny i Wilhelma Tugeman jako właścicieli.

Zobacz przedstawicieli rodziny Schäfer i Tugemann na Piotrkowska Tree.

 

 

Piotrkowska 122 - zdjęcia współczesne

 

 

Archiwalne dokumenty budowlane:

1895 – „O zatwierdzeniu projektu budowy przez Wilhelma Tugemana murowanej, trzypiętrowej oficyny mieszkalnej pod numerem 122/539 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”.[zobacz]

1910 – „Projekt na budowę przez Wilhelma Tugemana murowanego, trzypiętrowego podpiwniczonego domu z dwiema takimiż oficynami i takiegoż, podpiwniczonego magazynu towarów pod numerem 122/539 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”.[zobacz]

 

Ogłoszenia prasowe:

  • F. W. Tugemann Dom agenturowo-komisowy
  • B-cia Bornstein Pracownia i skład lamp
  • J. Długosz Kwiaciarnia
  • Henryk Guhl Skład towarów manufakturowych

 

 

"Wende i Zarske" i "Wende i Klause"

Przedsiębiorstwo "Wende i Klause", założone ok. 1906 r. przez inżyniera (architekta) Jana Wende (zobacz poniżej rodzina Wende) i mistrza murarskiego Karola Klause, funkcjonowało nieopodal fabryki Karola Hugo (zobacz poniżej) i zajmowało teren przy ulicy Widzewskiej (dz. Kilińskiego 136a-138).

Teren przy Widzewskiej należał wcześniej do pierwszej spółki Jana Wende, "Wende i Zarske", prowadzonej z Adolfem Zarske. Na przełomie XIX i XX w. firma "Wende i Zarske" wystawiła dwupiętrowy dom przy ulicy Widzewskiej (dz. Kilińskiego 136a), w którym umieszczono siedzibę firmy i gdzie zamieszkał Jan Wende.

Obie spółki Jana Wende zrealizowały na przestrzeni 30 lat, w oparciu o własne lub powierzone projekty, wiele znanych łódzkich obiektów, wśród nich:

Wende i Zarske

  • kamienica pabianickiej firmy „Krusche i Ender” przy Piotrkowskiej 143 (lata 1898-99),
  • projekt bazyliki im. św. St. Kostki (1898-1901) – firma odsunięta od prac budowlanych w 1901 r. na skutek sporu z nadzorującym budowę K. Sokołowskim,
  • rzeźnia miejska (lata 1900-01),
  • siedziba firmy przy Widzewskiej 122 (dz. Kilińskiego 136a), lata 1900-01,
  • mauzoleum Heinzlów w części katolickiej Cmentarza Starego przy Ogrodowej (lata 1899-1905).

Wende i Klause

  • szpital Ewangelickiego Towarzystwa Dobroczynnego im. św. Jana przy Wólczańskiej 195 (dz. szpital im. M. Pirogowa),
  • pałac Juliusza Kindermanna przy Piotrkowskiej 139 (lata 1907-09),
  • renowacja kościoła ewangelickiego im. św. Jana przy Sienkiewicza 60 (lata 1908-09),
  • kościół ewang. im. św. Mateusza przy Piotrkowskiej (lata 1909-28),
  • podwójny dom braci Steinert przy Piotrkowskiej 272a-b (lata 1909-10),
  • nowy dom Zgromadzenia Majstrów Tkackich (Meisterhaus) przy Tuwima 3 (lata 1909-10),
  • siedziba „Łódzkiego Męskiego Stowarzyszenia Śpiewaczego” przy Piotrkowskiej 243 (lata 1909-10),
  • gmach „Towarzystwa Wzajemnego Kredytu Przemysłowców Łódzkich” przy Ewangelickiej 15 (dz. Roosevelta 15),
  • pałac kupiony ostatecznie przez Roberta Schweikerta przy Piotrkowskiej 262/264 (lata 1910-11),
  • kamienica W. Tugemanna przy Piotrkowskiej 122 (lata 1910-11),
  • kamienica A. Böhme przy Piotrkowskiej 113 (1911-12),
  • kaplica przedpogrzebowa na ewangelickiej części Cmentarza Starego przy Ogrodowej (1916-17).

 

 

rodzina Wende

Zobacz przedstawicieli rodziny Wende na Piotrkowska Tree.

Gottfryd Wende, majster sukienniczy, syn Karola Gottloba i Szarlotty Joanny z d. Eichler, urodził się w 1792 r. w Driesen, w ówczesnej Brandemburgii (obecnie Drezdenko w woj. lubuskim). W pierwszej połowie lat 20-tych XIX w. Gottfryd, z żoną Wilhelminą z d. Zernik (ślub 1822 w Driesen), przybył do podłódzkiego Konstantynowa.

Gottfryd Wende odegrał istotną rolę w XIX wiecznej historii Konstantynowa - był jednym z najważniejszych przedsiębiorców i członków lokalnej społeczności ewangelickiej.

Córka Gottfryda i Wilhelminy, Emilia Amalia Wende, została w 1863 r. drugą żoną Karola Beniamina Krusche sr.

Brat Emilii Amalii, Ernest Juliusz Wende, poślubił w 1869 r. Marię Zofię Zander. Z tego małżeństwa, w 1873 r., urodził się Jan Wende, architekt i współwłaścicel firm budowalanych "Wende i Zarske", oraz "Wende i Klause".

 

 

Karol Hugo

Zobacz przedstawicieli rodziny Hugo na Piotrkowska Tree.

Na początku XX w., pod ówczesnym adresem Targowej 79 (dz. Targowa 57), na terenie należącym w latach 90-tych XIX w. do Augusta Arndta, później B. Gaze, Karol Hugo zbudował w głębi posesji obiekty fabryczne (tkalnię i przędzalnię wełny), oraz frontowy dom mieszkalny z portiernią.

1899 - "Projekt budowy murowanej, trzypiętrowej przędzalni, murowanej, trzypiętrowej tkalni, murowanej, trzypiętrowej tkalni ręcznej, parterowej kotłowni i maszynowni, komina fabrycznego, parterowych ustępów, parterowego z poddaszem budynku gospodarczego z ambulatorium, murowanego, piętrowego domu przemysłowca z częściowo podpiwniczoną oficyną, kantorem i magazynem towarów oraz parterowej portierni na nieruchomości Karola Hugo pod numerem 1169/79 przy ulicy Targowej w mieście Łodzi (na budowę fabryki na tej nieruchomości Rząd Gubernialny Piotrkowski wydał zezwolenie 5 czerwca 1899 roku za numerem 4591)". [zobacz]

Karol Hugo był kupcem. W pierwszej dekadzie XX w. pod adresem Targowej 79 była zarejestrowana agentura handlowa spółki "Hugo i Kuske". Przemysłowa działalność Karola Hugo była prowadzona we współpracy z firmą Ferdynanda Rathe (zobacz rodzina Rathe), prowadzoną po śmierci założyciela (zmarł w 1892 r.) przez spadkobierców.

Karol (metrykalnie Karol Henryk) Hugo był związany z rodziną Rathe również na gruncie rodzinnym. Żoną Ferdynanda Rathe była Augusta Jäckel, zaś Karol Hugo ożenił się z młodszą siostrą Augusty, Emmą Jäckel - zobacz rodzina Jäckel.

 

Przynajmniej od lat 20-tych XX w. posesja przy Targowej 57 (po I wojnie zmieniono numerację) przeszła w ręce Karola Klause, wspólnika w znanej łódzkiej firmie projektowo budowlanej "Wende i Klause". Nieruchomość pozostawała w rękach rodziny Klause do 1944 r. - w latach 1937-39 wymienieni są Karol Klause, oraz inżynier architekt Heinz Klause.

W okresie międzywojennym dawne obiekty Karola Hugo były wykorzystywane przez różne podmioty branży włókienniczej - zobacz.

 

Wigury

Piłsudskiego

Roosevelta

Nawrot

Tuwima

Moniuszki

Traugutta

Narutowicza

Jaracza

Rewolucji 1905

Brzeźna

pl. Wolności

Radwańska

pl. Wolności

Żwirki

Mickiewicza

Zamenhofa

Andrzeja

6 Sierpnia

Zielona

Więckowskiego

Próchnika

Ulica Piotrkowska. Historia ulicy Piotrkowskiej i Łodzi przemysłowej
27 marca 2015
Piotrkowska_122
Ulica Piotrkowska. Historia ulicy Piotrkowskiej i Łodzi przemysłowej

piotrkowska-nr.pl

© Wszystkie prawa zastrzeżone

Ulica Piotrkowska. Historia ulicy Piotrkowskiej i Łodzi przemysłowej