ulica Piotrkowska 22

ulica Piotrkowska 22 nr hip. 256a

do 1850 r. nr 186

Pierwotna, szeroka działka o nr 186, oznaczona po 1850 r. nr hip. 256, obejmowała obecną Piotrkowską 22 i 24. W centralnej części obszaru frontowego stał parterowy dom drewniany. Taki stan możemy zobaczyć na planie Józefa Lenartowskiego z 1849 r.

Od ok. 1827 r. nieruchomość należała do kowala, Marcina Meiera.

Marcin Meier urodził się w 1794 r. w Małszycach, ówcześnie zaborze pruskim (obecnie gm. Łowicz). W 1817 r., w Kolonii Swędów (obecnie Swędów w gm. Stryków), ożenił się (akt 6) z Zuzanną Raczyńską (ur. 1797, zm. 1865 akt 311). Ze związku Marcina i Zuzanny przyszły na świat dzieci:

• Samuel, ur. 1818 Łaznowska Wola,
• Salomea, ur. 1820 Kolonia Swędów akt 2 - zobacz poniżej,
• Fryderyk Wilhelm, ur. 1822 Kolonia Swędów akt 20, zm. luty 1824 Łódź akt 35,
• Anna Karolina, ur. 1825 Łódź (dom nr 16) akt 59, zm. 1829 akt 56,
• Maria Matylda, ur. 1826 akt 188 - zobacz poniżej,
• Marcin, ur. 1829 akt 11,
• Henrietta Lowiza, ur. 1830 akt 160,
• Wilhelmina Karolina, ur. 1835 akt 112, zm. 1859 akt 267, mąż Krystian Fryderyk Hänsch (ślub 1852),
• Jan Edward, ur. 1837 akt 315.

Marcin Meier przybył do Łodzi pomiędzy lipcem 1822, a lutym 1824 r. i tym samym, był jednym z pierwszych osadników tworzącej się Łodzi przemysłowej.

W piśmie od Magistratu, w lipcu 1855 r., czytamy:

Przychylnie do zaniesionego podania z daty wczorajszej, Magistrat udziela pozwolenie P. Marcinowi Majer do wystawienia na podwórzu posesyi jego przy ulicy Piotrkowskiej pod Nº 256 obory.

Zobacz przedstawicieli rodziny Marcina Meiera na Piotrkowska Tree.

Podział nieruchomości nastąpił w 1864 r.

Kontraktem z lutego 1864 r. Meier sprzedał posesję swoim zamężnym córkom - Salomei i Marii Matyldzie.

Połowę północną, obecnie Piotrkowska 22, kupili małżonkowie Maria Matylda i Henryk Bechtold, zaś południową, obecnie Piotrkowska 24, Salomea i Krystian Bechtold - zobacz poniżej rodzina Bechtold.

W marcu 1865 r. bracia Bechtold złożyli deklarację budowy dwóch murowanych, piętrowych domów frontowych, z facjatą, krytych dachówką, długości 74 stóp*, szerokości 48 stóp i wysokości 31 stóp. W październiku tego samego roku deklaracje zostały zatwierdzone, z jednoczesnym zaleceniem ażeby budowle swoje w ścisłym zastosowaniu się do zatwierdzonych planów i przepisów policji budowniczej wykonali - aby schody z parteru aż do  facjatki urządzili ogniotrwałe i aby dach pokryto materiałem również ogniotrwałym - gdyż inaczej pociągnięci będą do odpowiedzialności prawem przepisanej.

* - 1 stopa = 0,3048 m

W latach 90-tych budynek frontowy przy Piotrkowskiej 22 zamierzano podwyższyć o jedno piętro, ale projekt z 1893 r. (drugie zdjęcie w galerii), autorstwa Ignacego Stebelskiego, nie został zrealizowany.

Od lat 90-tych posesja należała do synów Henryka - braci Henryka jr. i Hermana Bechtold.

Taryfa domów z 1920 r. wymienia sukcesorów Hermana Bechtold jako właścicieli.

* * *

W lipcu 1872 r. Luiza Heidrich przeniosła pod ten adres księgarnię, skład materiałów piśmiennych i galanterii (MA). Wcześniej ksiegarnia Heidrichowej funkcjonowała przy Piotrkowskiej 17, w lokalu przejętym po Gottfrydzie Berlachu, jednym z pierwszych ksiegarzy łódzkich.

Luiza Heidrich była drugą żoną Juliusza Heidricha (zobacz rodzina Heidrich), córką Floriana Pfeiffera (zobacz rodzina Pfeiffer).

Już w listopadzie tego samego roku księgarnię Heidrichowej kupił Cezar Richter - zobacz poniżej.

W 1882 r. otworzył pod tym adresem aptekę Józef Göbel (Goebel). Była to ówcześnie piąta apteka w Łodzi. W 1887 r. Göbel przeniósł aptekę do Zgierza (MA), a lokal przy Piotrkowskiej 22 przejął Fryderyk Müller, później, w latach 1890-91, Maurycy Spokorny.

Córka Józefa Göbela, Helena Franciszka, poślubiła Augusta Kerperta jr. Córka Heleny i Augusta, Jadwiga Joanna Konstancja, wyszła za mąż za Romana Wajnikonisa, adwokata, autora wielu znakomitych zdjęć Łodzi.

Zobacz przedstawicieli rodziny Göbel na Piotrkowska Tree.

Pod koniec XIX w. mieściło się tutaj przedstawicielstwo znanej firmy „Singer”, oferujące maszyny do szycia i haftów artystycznych. W latach późniejszych oferowano maszyny do szycia innej, równie uznanej marki "PFAFF".

W latach 20-tych okresu międzywojennego funkcjonowało pod tym adresem kino „Arkadia”.

MA (materiały archiwalne) - zobacz

Archiwalne dokumenty budowlane:

1893 – „Projekt nadbudowy drugiego piętra w piętrowym domu [frontowym] i oficynie, budowy dwupiętrowej oficyny na nieruchomości Henryka Bechtolda pod numerem 256a przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]

Ogłoszenia prasowe:

• W. Pinkus Skład bielizny
• „SINGER” Magazyn maszyn do szycia
• B-cia M. i Z. Strauch Fabryka wyrobów wełnianych
• B. Pomorski i S-ka Magazyn maszyn do szycia „PFAFF”
• Marek Joskowicz Pracownia haftów ręcznych i maszynowych
• Birz i b-cia Kaufman Dom ekspedycyjno-handlowy
• Kino "Arkadia"
• Wolf Lichtensztein Fabryka wyrobów włókienniczych
• A. Birke Fabryka wyrobów bawełnianych

rodzina Bechtold

Zobacz przedstawicieli rodziny Bechtold na Piotrkowska Tree.

Henryk Bechtold i Maria Katarzyna z d. Keil przybyli na ziemie polskie z Księstwa Hesji. Towarzyszyły im dzieci urodzone w kraju rodzinnym:

• Krystian - ur. ok. 1816,
• Henryk "pierwszy" - ur. ok. 1818,
• Henryk "drugi" - ur. ok. 1820. Drugi syn o tym samym, pojedynczym imieniu Henryk, nie jest błędem. Potwierdza to wpis w akcie zgonu Henryka seniora z 1851 r.: Henryk Bechtold lat siedemdziesiąt trzy i cztery miesiące liczący, tkacz na Łódce zamieszkały, wdowiec, zostawiwszy po sobie pięcioro dzieci: Wojcecha, Elżbietę zamężną Schneider, Krystiana, Henryka i drugiego Henryka.
• Elżbieta voto Schneider,
• Wojciech.

► Krystian Bechtold (ur. ok. 1816), właścicel nieruchomości przy Piotrkowskiej 24 i Piotrkowskiej 62, ożenił się w 1841 r. (akt 61) z Salomeą Meier. Córka Krystiana i Salomeii, Henrietta Bechtold, poślubiła w 1865 r. Ludwika Ferdynanda Teodora Kunkela. 

► Henryk Bechtold "pierwszy" (ur. ok. 1818) ożenił się w 1840 r. (akt 45) z Marią Katarzyną Märkel. Córka Henryka i Marii Katarzyny, Florentyna Bechtold, poślubiła w 1885 r. Karola Teodora Lässig. Druga córka, Natalia Bechtold, wyszła za mąż, w 1882 r., za Augusta Traugotta Geisler.

► Henryk Bechtold "drugi" (ur. ok. 1820), właściciel nieruchomości przy Piotrkowskiej 22, ożenił się w 1843 r. (akt 65) z Matyldą Meier. Z tego związku przyszli na świat:

• Henryk jr. (ur. 1844 akt 228),
• Teodor (ur. 1845 akt 259),
• Emil (ur. 1846 akt 346),
• Adolf (1849 akt 151),
• Herman (ur. 1857 akt 62),
• Juliusz (ur. 1864 akt 33).

W 1871 r. Adolf Bechtold poślubił Bertę Sänger (akt 98). Z tego małżeństwa przyszli na świat:

• Hugo Artur (ur. 1872),
• Ryszard Adolf (ur. 1874),
• Eugenia (ur. 1881).

Wymienione powyżej rodzeństwo Bechtold było związane z historią posesji przy Piotrkowskiej 132, Piotrkowskiej 142, Piotrkowskiej 152 i Piotrkowskiej 154.

W 1880 r. Herman Bechtold poślubił Amalię Hardt (akt 176). Z tego związku przyszli na świat:

• Albert (ur. 1881), żona Anna Amalia Emde ślub 1905 akt 78,
• Alma Matylda (ur. 1883), mąż Jan Oskar Górski ślub 1905 akt 80,
• Herman Karol (ur. 1888),
• Brunon Maksymilian (ur. 1893).

Alwin August Seiler

W latach 80-tych XIX w. Herman Bechtold, w spółce z Alwinem Augustem Seiler, otworzył parową farbiarnię przędzy wełnianej i bawełnianej. Zakład, funkcjonujący pod szyldem "Bechtold i Seiler", był zlokalizowany u zbiegu ówczesnej ulicy Benedykta i Leszno, obecnie 6 Sierpnia 65, róg Żeligowskiego.

1888 - "O zatwierdzeniu planu budowy przez Hermana Bechtolda i Alwina Seilera w mieście Łodzi [na rogu] ulic św. Benedykta i Leszno pod numerami 789ii, 789kk, 789rr, 789hh parterowej stajni, szopy i piętrowej oficyny". [zobacz]

W 1893 r. przy farbowaniu przędzy pracowało 35 robotników. Przedsiębiorstwo przetrwało trudny okres I wojny światowej. W 1930 r. zatrudniało 70 robotników, 2 urzędników i 3 osoby personelu technicznego, a roczna wartość sprzedaży wynosiła 520 tys. zł (MA).

Warto nadmienić, iż do Alwina Seilera należała kamienica przy ulicy Mikołajewskiej 53 (dz. Sienkiewicza 53). Dwupiętrowy obiekt frontowy przy Mikołajewskiej 53 został wystawiony pod koniec lat 80-tych XIX w. przez Franciszka Richtera i ok. 1910 r. podwyższony przez Seilera.

1889 - "O budowie przez Franciszka Richtera murowanego, dwupiętrowego domu mieszkalnego i takiejże oficyny pod numerem 532a przy ulicy Dzikiej w mieście Łodzi". [zobacz]

1910 - "Projekt nadbudowy przez Albina [Alwina] Augusta Seilera mansardy na dwupiętrowym domu mieszkalnym, dwóch pięter na parterowej oficynie mieszkalnej z dobudową klatki schodowej i budowy murowanej, dwupiętrowej oficyny mieszkalnej z takim samym parterowym budynkiem gospodarczym i ustępami pod numerem 53/2k przy ulicy Mikołajewskiej w mieście Łodzi". [zobacz]

MA (materiały archiwalne) - zobacz

Cezar Richter

Zobacz przedstawicieli rodziny Richter na Piotrkowska Tree.

Józef Richter, katolik, poślubił ewangeliczkę, Joannę Dorotę Aurich. Ślub miał miejsce w kościele św. Trójcy, w 1832 r. (akt 53). Synami Józefa i Joanny Doroty byli: Józef Jan (ur. 1838 akt 158, zm. 1840 akt 40), Karol Fryderyk (ur. 1840 akt 268), Józef jr. (ur. 1842 akt 342) i Juliusz Cezar (ur. 1846 akt 241).

W latach 1848-1874 do rodziny Richterów należała nieruchomość przy Piotrkowskiej 45.

Juliusz Cezar Richter poślubił Teklę Wojdak. Z tego związku przyszły na świat dzieci: Władysław (ur. 1874 akt 460), bliźnięta Juliusz Cezar jr. i Tekla Celina (ur. 1876 akt 1041-1042), Mieczysław Gustaw (ur. 1878 akt 1026), Zofia Maria (ur. 1881 akt 633), Jadwiga Stefania (ur. 1882 akt 2020).

Jak napisałem powyżej, w 1872 r., w lokalu należącym wcześniej do Luizy Heidrich, Cezar Richter otworzył przy Piotrkowskiej 22 swoją pierwszą księgarnię (MA).

W połowie 1884 r. Richter otworzył księgarnię przy Piotrkowskiej 17 (MA). Wcześniej funkcjonowała pod tym adresem księgarnia Ludwika Fischera, przeniesiona w kwietniu 1884 r. na Piotrkowską 11 (MA).

Zgodnie z informacjami zawartymi we współczesnych publikacjach, w 1882 r. Ludwik Fischer kupił księgarnię przy Piotrkowskiej 17 od Cezara Richtera. Czy w takim razie Richter prowadził dwukrotnie księgarnię przy Piotrkowskiej 17, przed 1882 r. i po 1884 r.? Do wyjaśnienia.

W lipcu 1886 r. Richter przeniósł swoja księgarnię do kamienicy Hiellego i Dittricha przy Południowej 447 MA (dz. Rewolucji 1905 r. 4).

W latach późniejszych księgarnia działała w domu własnym Richtera, przy Cegielnianej 4 (dz. Więckowskiego 29).

Cezar Richter, jako pierwszy łódzki księgarz, rozwinął działalność wydawniczą. Od 1879 r. wydawał niemiecki kalendarz „Lodzer Haus und Familien Kalender”, a od 1889 r. polski kalendarz "Łodzianin" (MA). W 1893 r. ukazał się dwujęzyczny, niemiecko-rosyjski, przewodnik po Łodzi "Führer durch Lodz. Putevoditel po Łodzi".

W 1893 r. Richter sprzedał dobrze prosperujące wydawnictwo Ludwikowi Fischerowi i prowadził już tylko działalność księgarską.

Postać Cezara Richtera (również jego dwóch starszych braci, Karola Fryderyka i Józefa jr.) prezentuje artykuł Ludwika Waszkiewicza, zamieszczony w "Dzienniku Łódzkim" w 1961 r. (MA).

MA (materiały archiwalne) - zobacz

Wigury

Piłsudskiego

Roosevelta

Nawrot

Tuwima

Moniuszki

Traugutta

Narutowicza

Jaracza

Rewolucji 1905

Brzeźna

pl. Wolności

Radwańska

pl. Wolności

Żwirki

Mickiewicza

Zamenhofa

Andrzeja

6 Sierpnia

Zielona

Więckowskiego

Próchnika

piotrkowska-nr.pl

© Wszystkie prawa zastrzeżone