ulica Piotrkowska 3
ulica Piotrkowska 3 nr hip. 283
do 1850 r. nr 61
Zgodnie z Protokołem Deklaracyjnym, podpisanym w marcu 1825 r., Samuel Radke objął plac nr 61 w Osadzie Sukienniczej (dz. Piotrkowska 3). W tym samym roku Radke wystawił na froncie dom drewniany słomą kryty 2-familijny.
Samuel Radke (ur. ok. 1798, zm. 1867 w Zgierzu), sukiennik pochodzący z Prus, przebywał na początku lat 20-tych XIX w. w Zduńskiej Woli. Tam ożenił się z Wilhelminą Seidel (ślub 1822).
W marcu 1824 r., już w Łodzi, przyszedł na świat syn Samuela i Wilhelminy, Fryderyk Jan. Z treści aktu urodzenia wynika, że Fryderyk Jan urodził się w miejscu zamieszkania rodziny Samuela, na Nowym Mieście pod nr 1 (dz. pl. Wolności 8). Pod tym adresem stanął murowany, jednopiętrowy dom majstra murarskiego Fryderyka Kunkla, ale jego budowa jest datowana na rok 1830. Do wyjaśnienia.
Przed objęciem placu przy Piotrkowskiej, Samuel Radke i jego ojciec, Piotr Radke, dzierżawili drewniany dom rządowy nr 25 przy ulicy Północnej (dz. Północna 9).
Zobacz przedstawicieli rodziny Radke na Piotrkowska Tree.
W kwietniu 1835 r. małżonkowie Radke sprzedali nieruchomość małżeństwu Anny Krystyny z d. Jakobi i Krzysztofa Bremer (zobacz poniżej rodzina Bremer) i wyprowadzili się do Zgierza.
Na froncie posesji stał w tym czasie dom drewniany mieszkalny pod dachówką, mający długości łokci* 30, szerokości łokci 18, a wysokości łokci 5 nowej miary polskiej.
* - 1 łokieć = 0,576 m
Kontraktem z kwietnia 1845 r. małżonkowie Bremer sprzedali nieruchomość bratu Anny Krystyny, Beniaminowi Jakobi, za kwotę 5000 złp, czyli 750 rubli srebrem.
Zobacz przedstawicieli rodziny Jakobi na Piotrkowska Tree.
Kontraktem z 9 kwietniu 1847 r. Jakobi powtórnie sprzedał nieruchomość Krzysztofowi Bremer, występującemu już samodzielnie, za kwotę 450 rubli srebrem.
Kontraktem z 12 kwietnia 1847 r. (3 dni po sporządzeniu poprzedniej umowy kupna-sprzedaży) Bremer sprzedał nieruchomość piwowarowi, Antoniemu Engel (ur. ok. 1805), za kwotę 3000 złp, czyli 450 rubli srebrem.
W 1853 r., w miejscu frontowego drewniaka, Engel zbudował jednopiętrowy, murowany zajazd, według projektu Jana Karola Martschinga. Nadał mu szumną nazwę „Hôtel de Pologne” ("Hotel Polski"). W tym czasie był to najokazalszy zajazd (hotel) w Łodzi. Prymitywna litografia (MA) przybliża obraz pierwotnego budynku "Hotelu Polskiego".
Anna Rynkowska, w książce "Ulica Piotrkowska", tak pisze o nowym hotelu przy Piotrkowskiej 3:
"Na piętrze znajdowało się 10 okien dwuskrzydłowych, z których 7 wychodziło na Piotrkowską. W zajeździe stały biało polewane 3 piece kaflowe na piętrze i 2 na parterze. Od podwórza, na wysokości piętra, znajdował się ganek z galerią. Schody o 24 stopniach, z poręczą, prowadziły na poddasze o dwóch oknach. Na parterze, gdzie znajdował się szynk, było 7 okien dwuskrzydłowych, w tym 4 od ulicy, dwoje drzwi frontowych dwuskrzydłowych, dwie bramy dwuskrzydłowe szalowane, nabite głowiastymi gwoździami, a przed drzwiami sklepowymi od frontu po dwa schodki. Z parteru schody o 20 stopniach prowadziły na piętro. W podwórzu, po prawej stronie, stała murowana jednopiętrowa oficyna. Gdy przybyła jeszcze lewa oficyna, zajazd rozporządzał 30 pokojami o sześćdziesięciu łóżkach. Na drzwiach niektórych pokojów umieszczono francuskie napisy, np. „Commodité” (wygódka)."
W lipcu 1872 r. Antoni sprzedał nieruchomość synowi Teodorowi (ur. 1841 akt 281, zm. 1880 akt 4) i jego żonie Eleonorze Heinrich (ślub 1866 akt 2), za kwotę 36 tys. rubli.
Na mocy testamentu Teodora Engela, spisanego w 1879 r., samodzielną właścicielką została jego żona, Eleonora (zmarła w czerwcu 1884 r. MA).
W kwietniu 1884 r. nieruchomość kupili córka Eleonory i Teodora, Leokadia Emma i jej mąż, Aleksander Rampold (ślub 1884 akt 43), za kwotę 110 tys. rubli.
Zobacz przedstawicieli rodzin Engel i Rampold na Piotrkowska Tree.
W styczniu 1889 r. małżonkowie Rampold sprzedali nieruchomość przy Piotrkowskiej 3 małżeństwu Emmy i Karola Fryderyka Klukow, za kwotę 100 tys. rubli. W tym samym czasie przeprowadzono również transakcję odwrotną - Rampold kupił od Klukowa "Paradyz". Aleksander Rampold nie cieszył się długo nowym nabytkiem. Pod koniec 1890 r. ogłosił zamknięcie interesu i wyprzedaż towarów (MA), a "Paradyz" kupił Giuseppe (Józef) Tanfani (MA), zięć Juliusza Heinzela.
Karol Fryderyk Klukow urodził się ok. 1827 r. w Neu Haferwiese, w Brandenburgii. W 1852 r., w Zgierzu, ożenił się z Emmą Krystyną Molz. Jego rodzice, Karol Fryderyk i Dorota Ludwika z d. Kutz, przybyli na ziemie polskie w latach 40 tych XIX w. i osiedlili się w Kolonii Dąbrówka-Malice koło Zgierza.
Począwszy od lat 70-tych XIX w. Klukow prowadził obleganą przez łodzian restaurację, z niedużym ogrodem letnim, przy ulicy Średniej 330 (dz. Pomorska 6). Organizował tam liczne imprezy kulturalne, zapraszał grupy muzyczne i skutecznie konkurował z "Paradyzem" i teatrem letnim Fryderyka Sellina (MA). Na początku lat 80-tych Klukow kupił "Paradyz". Restaurację z ogrodem letnim na Wulce, jak ówcześnie określano lokalizację "Paradyzu", prowadził dzierżawca Bendorf. W 1887 r. nastąpiła zamiana miejsc (MA) - Bendorf przejął prowadzenie lokalu Klukowa na ulicy Średniej, a Klukow przeniósł się na własną nieruchomość, do "Paradyzu". Taki stan rzeczy nie trwał długo. W 1889 r. Klukow sprzedał "Paradyz" i przeniósł się na Piotrkowską 3.
W latach 90-tych restaurację "Hotelu Polskiego" firmował sam właściciel, pod szyldem "C. F. Klukow", a w latach późniejszych dzierżawcy, m. in. Rakowski.
Taryfa domów z 1920 r. wymienia Karola Klukowa i sukcesorów Emmy Klukow jako właścicieli nieruchomości przy Piotrkowskiej 3.
Klukow zmarł w 1922 r., w wieku 96 lat.
Zobacz przedstawicieli rodziny Klukow na Piotrkowska Tree.
* * *
Pod tym adresem mieści się salon znamienitego łódzkiego jubilera, Arona Kantora, założony w 1875 r. W latach późniejszych Kantor oferował swoje wyroby na Piotrkowskiej 16 i Piotrkowskiej 29. W okresie międzywojennym spadkobiercy A. Kantora kontynuowali dzieło założyciela w lokalu otworzonym w gmachu Grand Hotelu, przy Piotrkowskiej 72.
Począwszy od lat 90-tych XIX w. frontowy lokal w prawej części "Hotelu Polskiego" zajmowały delikatesy I. B. Wężyka, później Józefa Wolskiego (MA).
Na Piotrkowskiej 3 funkcjonował znany w Łodzi skład Adolfa Butschkata, zaopatrzony w bogaty wybór obić papierowych i obrazów.
MA (materiały archiwalne) - zobacz
Dokumenty archiwalne:
1891 – „O budowie przez Karola Klukowa murowanej, parterowej stajni ze strychem i pomieszczeń pralni, magla i dla służby na nieruchomości No 283 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]
1893 - "O zatwierdzeniu planu budowy przez Karola Klukowa w mieście Łodzi przy ulicy Zachodniej pod numerem 283 murowanego, trzypiętrowego domu mieszkalnego z poddaszem, takich samych oficyn, piętrowych budynków gospodarczych i parterowej stajni". [zobacz]
1913 - "Projekt na budowę przez Karola Klukowa murowanej, trzypiętrowej oficyny mieszkalnej pod numerem 3 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi". [zobacz]
1913 - "Projekt przebudowy okna na drzwi i drzwi na okno w murowanej, dwupiętrowej oficynie na nieruchomości przy ulicy Piotrkowskiej 3 w mieście Łodzi. Właściciel Karol Klukow, dzierżawca F. Majeranowski". [zobacz]
Ogłoszenia prasowe:
- A. Kantor Zakład zegarmistrzowski i jubilerski
- Adolf Butschkat Skład obić papierowych
- Hotel Polski
- C. F. Klukow Restauracja przy "Hotelu Polskim"
- W. Suckert Skład wyrobów tabacznych
- J. B. Wężyk Skład win, towarów kolonialnych i delikatesów
- K. Wolski Skład win, spirytualij, towarów kolonialnych i delikatesów
- Rakowski Restauracja przy "Hotelu Polskim"
rodzina Bremer
Zobacz przedstawicieli rodziny Bremer na Piotrkowska Tree.
Jan Bremer (ur. ok. 1768, zm. 1842) i jego żona Anna Karolina Goltz (ur. ok. 1788, zm. 1844) przybyli z Prus do Kolonii Henryków k. Łodzi (dz. część dzielnicy Widzew).
Syn Jana i Anny Karoliny, Krzysztof (ur. ok. 1809), ożenił się w 1827 r. z Anną Krystyną Jakobi.
Siostra Krzysztofa, Anna Rozalia (ur. ok. 1811), poślubiła w 1828 r. Fryderyka Heynemann.
Wigury
Piłsudskiego
Roosevelta
Nawrot
Tuwima
Moniuszki
Traugutta
Narutowicza
Jaracza
Rewolucji 1905
Brzeźna
pl. Wolności
Radwańska
pl. Wolności
Żwirki
Mickiewicza
Zamenhofa
Andrzeja
6 Sierpnia
Zielona
Więckowskiego
Próchnika
piotrkowska-nr.pl
© Wszystkie prawa zastrzeżone