ulica Piotrkowska 1
ulica Piotrkowska 1 nr hip. 1
do 1850 r. nr 8
W 1826 r., po przeprowadzonej przez Rajmunda Rembielińskiego regulacji Nowego Miasta, ogłoszono przetarg na budowę murowanego ratusza. Budynek na Nowym Rynku miał zastąpić obiekt drewniany, wystawiony w 1820 r. na Starym Mieście. Pierwotny ratusz, czy raczej drewniany dom gminny, stojący po zachodniej stronie ówczesnej ulicy Piotrkowskiej (!), późniejszej i obecnej ulicy Kościelnej, spłonął na początku XIX w.
W wyniku przetargu budowę nowego ratusza powierzono przedsiębiorcy ze Zgierza (właściciela dwóch domów w Ozorkowie), Janowi Lebeltowi. Pracami stolarskimi kierował Gottlieb Trautmann, a ślusarskimi Fryderyk Sellin.
Jan Lebelt, syn Antoniego i Krystyny z d. Schäde, przedsiębiorca budowlany, czy jak ówcześnie mawiano entreprener, poślubił w 1827 r., w Zgierzu, Ludwikę Prylińską (akt 15).
Zobacz przedstawicieli rodziny Jana Lebelta na Piotrkowska Tree.
Roboty rozpoczęto w maju 1826 r., a oddanie ratusza przewidziano na dzień św. Jana następnego roku, czyli na 24 czerwca 1827 r.
W połowie czerwca 1827 r. nastąpił protokolarny odbiór budynku, ale prace wykonano niedbale i ciągłe poprawki doprowadziły do kapitalnego remontu już w 1830 r. Przedsiębiorca Lebelt został nawet postawiony w stan oskarżenia, za niewypełnienie warunków budowy.
Pomimo oddania budynku w połowie 1827 r., do ratusza nie wprowadził się burmistrz i władze miasta, lecz przybyły ze Śląska fabrykant, Tytus Kopisch, któremu udostępniono piętro gmachu do czasu zakończenia budowy jego domu.
Władze municypalne objęły ratusz dopiero w 1830 r. Na piętrze umieszczono biuro burmistrza i jego mieszkanie, a parter przeznaczono na kasę miejską, archiwum i posterunek policyjny z aresztem w piwnicach.
Zegar na wieży ratuszowej, zakupiony w Berlinie w 1827 r., był darem fabrykanta z Ozorkowa, Fryderyka Schlössera. Pomiędzy datą zakupu, a uruchomieniem zegara, upłynęło wiele lat. Dopiero w 1834 r. zegarmistrz Michał Srangos złożył mechanizm zegara i umieścił go w wieży ratusza. Po zamontowaniu tarcz z metalowymi cyframi, wag, oraz połączeniu linami mechanizmu zegara z dzwonami kościoła po drugiej stronie ulicy, dzieło zostało ukończone. Dzwony kościoła ewangelickiego wybiły pierwsze godziny pod koniec grudnia 1834 r.
Drugi remont ratusza miał miejsce w 1840 r. Zamontowano wtedy dwa dzwony w wieży ratuszowej, uniezależniając tym samym zegar od dzwonów kościelnych i usunięto liny wiszące nad Piotrkowską.
W 1862 r. dobudowano pawilon od strony Piotrkowskiej, a cztery lata później wystawiono murowaną, parterowa oficynę w dziedzińcu ratusza.
W 1888 r., według projektu Hilarego Majewskiego, dokonano znacznej modernizacji wnętrz ratusza. Fasada pozostała bez zmian, z wyjątkiem dodania nasady na dachu wieży.
W czasie I wojny światowej, w 1914 r., budynek ratusza ucierpiał od wybuchu granatu, zrzuconego przez samolot pruski. Po wykonaniu starannych prac restauracyjnych, zakończonych w lipcu 1915 r., prezydium magistratu nie powróciło już do swojej dawnej siedziby, lecz przeniosło się do pobliskiego budynku po szkole rzemieślniczej (dz. Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne). Budynek ratusza zajęły biura urzędu podatkowego, zdrowia i ksiąg ludności.
Po odzyskaniu niepodległości, w drugiej połowie lat 20-tych, pomieszczenia parteru dawnego ratusza przekazano na potrzeby nowo utworzonego Archiwum Akt Dawnych miasta Łodzi.
Gmach ratusza, nie licząc późniejszej dobudowy pawilonu od strony Piotrkowskiej, jest dzisiaj jednym z najstarszych łódzkich zabytków, zachowanym w pierwotnej, z drobnymi zmianami, formie architektonicznej.
W dawnym budynku ratusza mieści się obecnie Archiwum Państwowe w Łodzi.
Wigury
Piłsudskiego
Roosevelta
Nawrot
Tuwima
Moniuszki
Traugutta
Narutowicza
Jaracza
Rewolucji 1905
Brzeźna
pl. Wolności
Radwańska
pl. Wolności
Żwirki
Mickiewicza
Zamenhofa
Andrzeja
6 Sierpnia
Zielona
Więckowskiego
Próchnika
piotrkowska-nr.pl
© Wszystkie prawa zastrzeżone