ulica Piotrkowska 42

ulica Piotrkowska 42 nr hip. 261

do 1850 r. nr 191

Pierwotna, szeroka działka o nr 191, obejmowała obecne posesje Piotrkowskiej 42 i 44. W środkowej części obszaru frontowego stał parterowy dom drewniany.

Zgodnie z Protokołem Deklaracyjnym, podpisanym w lutym 1825 r., plac nr 191 w Osadzie Sukienniczej (dz. Piotrkowska 42-44) objął mularz Jan Kühn. W 1827 r. Kühn wystawił drewniany dom frontowy.

W latach 30-tych właścicielem nieruchomości był Andrzeja Matz. 

Zobacz przedstawicieli rodziny Matz na Piotrkowska Tree.

Na mocy kontraktu z czerwca 1841 r. Andrzej Matz sprzedał nieruchomość Józefowi Klenner.

Na froncie Piotrkowskiej stał dom frontowy mieszkalny pod dachówką mający długości łokci* 30, szerokości łokci 20, a wysokości łokci 5 nowej miary polskiej.

* - 1 łokieć = 0,576 m

Zgodnie z dokumentem sporządzonym w łódzkim Magistracie, w marcu 1860 r., Józef Klenner sprzedał wschodnią część działki, od strony ulicy Wschodniej, Franciszkowi Kindermann.

W 1862 r. Klenner sprzedał południową połowę nieruchomości od strony ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 44) małżeństwu Rozalii (Ruchli) i Pinkusa (Paula) Landau Gutenteger.

Zobacz przedstawicieli rodziny Klenner na Piotrkowska Tree.

Po śmierci małżonków Klenner (Józef zmarł w 1865 r., jego żona, Joanna Józefa z d. Lindner, w 1864 r.) i przeprowadzeniu procesu spadkowego, północna połowa nieruchomości od strony ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 42) została wystawiona na publiczną licytację. Aktem z października 1867 r. nieruchomość kupił Karol Gottlob Keilich (zobacz rodzina Keilich) za kwotę 4573 rubli srebrem. Keilich przebił w licytacji dwóch konkurentów, którymi byli Abram Prussak i Zygmunt Jarociński.

Kontraktem z maja 1870 r. Keilich sprzedał nieruchomość Danielowi Dobranickiemu (zobacz poniżej), za kwotę 5900 rubli srebrem. Wkrótce własność odnosiła się już do małżeństwa Marii i Daniela Dobranickich.

Wniosek Dobranickiego o regulację hipoteki, sporządzony w styczniu 1873 r., zawiera następujący opis:

Stawiający [Daniel Dobranicki] zabudowania drewniane w tej nieruchomości będące zniósł i w ich miejsce wystawił dom frontowy murowany o trzech piętrach, oficynę murowaną i wychodek drewniany, które to budowle, jak przekonywa świadectwo Magistratu miasta Łodzi z dn. 7 grudnia 1872 r. Nº 11269, ubezpieczone są od ognia na rubli srebrem 5 tys., wartość zaś całej nieruchomości stawający podaje na rubli srebrem 25 tys.

Posesja pozostawała w rękach spadkobierców rodziny Dobranickich do wybuchy II wojny światowej.

Archiwalne dokumenty budowlane:

1890 – „Projekt budowy murowanych dwupiętrowych oficyn z poddaszem pod numerem 261b przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi przez właściciela Dobranickiego”. {powinno być: „… pod numerem 261 …”} [zobacz]

1896 – „Projekt budowy murowanej, dwupiętrowej, podpiwniczonej oficyny mieszkalnej z poddaszem, a także i budowy murowanej parterowej kuchni, parterowej szopy i ustępów pod numerem 261b przy ulicy Piotrkowskiej przez właściciela Daniela Dobranickiego. Projekt poszerzenia okien i drzwi w dwupiętrowym domu frontowym Daniela Dobranickiego pod numerem 261 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]

1911 – „Projekt przebudowy wystawy sklepowej na parterze dwupiętrowego domu frontowego dla pana Dobranickiego na nieruchomości No 261/42 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]

Ogłoszenia prasowe:

• L. Joskowicz Zakład grawersko-pieczętarski
• D. Cohn Fabryka wyrobów kamgarnowych
• L. Chmielewski Skład fabryki zegarów ściennych
• P. Kaufman i E. Sołowiejczyk Łódzki skład i kantor manufaktury wełnianej
• H. Karczmar Fabryka przyborów tkackich
• Perec Blaugrund Fabryka wyrobów włókienniczych
• Edward Forma Wyroby włókiennicze

Daniel Dobranicki

Daniel Dobranicki (zm. w 1908 r., w wieku 72 lat), kupiec i fabrykant, był bratem Jakuba Chaima Dobranickiego, wieloletniego wspólnika Hermana Konstadta.

Informacje z 1867 r. podają, że Pan Daniel zatrudniał w tym czasie 15 robotników pracujących przy 10 warsztatach i wykazał wartość rocznej produkcji w wysokości 6750 rubli srebrem. Prawdopodobnie była to działalność nakładcza, a wymienieni robotnicy, to tkacze pracujący we własnych domach. Nie można jednak wykluczyć, że pierwsze obiekty fabryczne przy Północnej 298 (później Północna 6, obiekty nie istnieją), na nieruchomości Jakuba Chaima, powstały na rzecz produkcji Daniela Dobranickiego.

Daniel Dobranicki był ważną postacią łódzkiej społeczności żydowskiej. Synagoga Wilker Shul, wzniesiona w 1875 r., powstała głównie za sprawą jego starań i pieniędzy.

W latach 80-tych XIX w. firma "Daniel Dobranicki i S-ka" prowadziła skład na nieruchomości własnej, przy ówczesnej Cegielnianej 1405 MA (później Cegielniana 40, dz. Jaracza 8).

Na przełomie lat 80-tych i 90-tych XIX w. rodzina Dobranickich kupiła teren przy ulicy Cegielnianej 467a (później Cegielniana 89, dz. Jaracza 57), gdzie wkrótce wystawiono obiekty przemysłowe.

1893 - "O zatwierdzeniu planu budowy przez Jakuba Pinkusa Dobranickiego murowanej, trzypiętrowej przędzalni i tkalni, kotłowni, komina, stajni, parterowych oficyn i ustępów pod numerem 467 przy ulicy Cegielnianej w mieście Łodzi". [zobacz]

1893 - "Dwa kotły kornwalijskie, każdy z sześcioma rurami Gallowe'ya o 60 metrach, łącznie 120 metrach kwadratowych powierzchni ogrzewalnej i 10 atmosferach ciśnienia roboczego dla Jakuba Dobranickiego, w mieście Łodzi przy ulicy Cegielnianej pod numerem 467a". [zobacz]

1899 - "Projekt nadbudowy na każdym z dwóch parterowych, murowanych budynków trzech pięter przeznaczonych na magazyny gotowych towarów na nieruchomości fabrycznej J. Dobranickiego o numerze 467a przy ulicy Cegielnianej w mieście Łodzi". [zobacz]

Oficjalnym właścicielem przedsiębiorstwa na Cegielnianej był syn Daniela i Marii, Jakub Pinkus Dobranicki (zm. 6 listopada 1920 r. w Berlinie).

W latach 90-tych XIX w. dwaj inni synowie Daniela, Józef i Henoch, pod szyldem "Bracia Dobraniccy" (także "Bracia Dobraniccy J. i H."), prowadzili przędzalnię wełny przy Północnej 298 (MA). 

Na przełomie XIX i XX w. firma "Bracia Dobraniccy J. i H." funkcjonowała już, razem z Jakubem Pinkusem, w obiektach przy Cegielnianej 89 (MA).  Można przypuszczać, że Jakub Pinkus wycofał się z działalności przemysłowej po groźnym pożarze, jaki miał miejsce we wrześniu 1907 r. (MA).

W trakcie długiej, trwającej dwa lata odbudowie zakładu, produkcja Dobranickich była prowadzona przy Lipowej 83 (MA), w obiektach należących do rodziny Golda. Maszyny na Cegielnianej 89 ruszyły ok. 1909 r. i od tego czasu wymieniani są już tylko bracia Józef i Henoch.

Ogień prześladował fabrykę. Niedługo po uruchomieniu, w nocy z 8 na 9 stycznia 1910 r. wybuchł kolejny pożar (MA).

1910 - "Projekt odbudowy przez braci Dobranickich murowanego magazynu towarów pod numerem 89/46[7a] przy ulicy Cegielnianej w mieście Łodzi". [zobacz]

Przed I wojną światową, przy produkcji rozszerzonej o wykańczalnię tkanin, w zakładzie na Cegielnianej było zatrudnionych ponad 200 pracowników.

1911 - "Plan zdjęty z natury apretury materiałów bawełnianych na nieruchomości braci Dobranickich pod numerem 89/467a przy ulicy Cegielnianej w mieście Łodzi". [zobacz]

1914 - "Projekt budowy przez J. i H. Dobranickich murowanych, trzypiętrowych magazynów, parterowego magazynu przędzy, nadbudowy piętra na parterowym magazynie i ustępach, dobudowy piętrowych magazynów i parterowej wiaty pod numerem 89 przy ulicy Cegielnianej w mieście Łodzi". [zobacz]

W okresie międzywojennym firma Dobranickich przeżywała poważne problemy. W okresie niespełna 7 lat odeszły główne postacie związane z przedsiębiorstwem na Cegielnianej. 12 lipca 1926 r. zginął tragicznie Józef, zastrzelony przez zredukowanego robotnika, Stanisława Jabłońskiego (MA). 11 maja 1930 r. zmarł drugi z założycieli, Henoch, a rok późnej, 21 stycznia 1931 r. trzeci brat, Chaim, zasiadający również w kierownictwie zakładów.   Córka Józefa, Judyta Dobranicka, która wspierała zarządzanie firmą (MA), zmarła 21 lutego 1933 r.

Przed zakończeniem procesu upadłości, w listopadzie 1936 r., pożar doszczętnie strawił zabudowania fabryczne przy Cegielnianej (wtedy już Cegielnianej 57) MA, po których pozostał, do dzisiaj, pusty plac.

MA (materiały archiwalne) - zobacz

Wigury

Piłsudskiego

Roosevelta

Nawrot

Tuwima

Moniuszki

Traugutta

Narutowicza

Jaracza

Rewolucji 1905

Brzeźna

pl. Wolności

Radwańska

pl. Wolności

Żwirki

Mickiewicza

Zamenhofa

Andrzeja

6 Sierpnia

Zielona

Więckowskiego

Próchnika

piotrkowska-nr.pl

© Wszystkie prawa zastrzeżone