ulica Piotrkowska 105
ulica Piotrkowska 105 nr hip. 757
do 1850 r. nr 145
Na mocy Protokołu Deklaracyjnego, spisanego w lipcu 1833 r., plac nr 145 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 105) objął tkacz przybyły z Prus, Jan Dawid Kessler.
Nowy właściciel zobowiązał się do utrzymywania w ciągłym ruchu fabryki tkanin bawełnianych składającej się z 3 warsztatów, oraz do wystawienia w przeciągu najdalej lat dwóch na obranym jako wyżej placu domu drewnianego jednofamilijnego.
Kessler wywiązał się z przyrzeczenia i zbudował dom drewniany mieszkalny pod gontami mający długości łokci* 28, szerokości łokci 15, a wysokości łokci 4 nowej miary polskiej.
* - 1 łokieć = 0,576 m
Na mocy umowy podpisanej w Magistracie, we wrześniu 1849 r., Kessler sprzedał nieruchomość tkaczowi Henrykowi Holzschuher (zobacz poniżej).
Po śmierci Henryka Holzschuher, w 1865 r. (akt 93) i przeprowadzeniu procesu spadkowego, w kwietniu 1867 r. nieruchomość wystawiono na publiczną licytację. Najwyższe postąpienie, w kwocie 3500 rubli srebrem, złożył Franciszek Kindermann jr. i tym samym stał się jedynym właścicielem nieruchomości.
Kontraktem podpisanym w Magistracie, w czerwcu 1867 r., Kindermann jr. sprzedał nieruchomość Franciszkowi Müller.
Na początku lat 70-tych, kiedy posesja przeszła w ręce Karola Bennicha (zobacz poniżej), wystawiono jednopiętrowy dom frontowy. Dom powstał prawdopodobnie ok. 1873 r., o czym może świadczyć pożyczka 7.400 rubli, jaką Bennich zaciągnął w grudniu 1872 r. (MA), w nowo powstałym Towarzystwie Kredytowym m. Łodzi (MA).
Pod koniec lat 70-tych Bennich wykupił grunt działki.
1879 - "O wykupie bezterminowych czynszów przez Karola Bennicha z gruntu nr 145/757 w mieście Łodzi". [zobacz]
Od początku XX w. posesja należała do Spółki Akcyjnej Manufaktura Wełniana "Karol Bennich". Parter budynku frontowego mieścił kantor i skład przedsiębiorstwa.
Taryfa domów z 1920 r. wymienia nadal Spółkę Akcyjną "Karol Bennich" jako właściciela.
* * *
Od 1928 r. mieściła się pod tym adresem księgarnia warszawskiej firmy "Gebethner i Wolff".
Archiwalne dokumenty budowlane:
1889 – „O budowie przez Karola Bennicha trzypiętrowej oficyny fabrycznej i nadbudowie trzeciego piętra nad dwupiętrową oficyna fabryczną na nieruchomości pod numerem 757 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]
1899 – „Projekt poszerzenia czterech okien [na parterze] murowanego, piętrowego domu na nieruchomości Karola Bennicha pod numerem 757 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]
1910 – „Projekt na budowę przez Towarzystwo Akcyjne K. Bennicha murowanej, piętrowej stajni i parterowego budynku gospodarczego z ustępami, a także przebudowę murowanego, piętrowego budynku gospodarczego pod numerem 105/757 pomiędzy ulicami Piotrkowska i Promenadną w mieście Łodzi”. [zobacz]
Ogłoszenia prasowe:
- Karol Bennich Fabryka wyrobów lnianych i wełnianych, chustek i kortów
- Karol T. Buhle Biuro sprzedaży zakładów włókienniczych
- M. Arct i S-ka Księgarnia
- Gebethner i Wolff Księgarnia i skład nut
- Franciszek Buc Hurtownia towarów galanteryjnych
- E. Cukrowski „Foto-Fox” Zakład przyborów fotograficznych
- Henryk Zdziebczyński Pracownia grawerska
- Alfred W. Broemmer "Ozalid" Wytwórnia papierów światłoczułych
- Adolf Sznell Przedstawicielstwo fabryki akumulatorów "Tudor" S.A.
- Adolf Sznell Przedstawicielstwo zakładów kauczukowych "Piastów" S.A.
- S. Szerszeński Wytwórnia deseni tkackich i etykiet krawieckich
- M. Dawidowski i L. Szmit Spółka introligatorska
- Tchórzewski i Sokołowski Zakład elektrotechniczny
- "Elektrosan" Budowa aparatów elektromedycznych
Henryk Holzschuher
Zobacz przedstawicieli rodziny Holzschuher na Piotrkowska Tree.
Henryk Holzschuher (ur. 1814 - zm. 1865 akt 93) urodził się w Bawarii. Pierwszą żoną Henryka była Katarzyna Mantlik. Po przybyciu do Łodzi rodzina Holzschuherów była zameldowana pod ówczesnym adresem Piotrkowskiej 134 na Nowym Mieście (dz. Piotrkowska 15).
Ze związku Henryka i Katarzyny przyszło na świat, już w Łodzi, siedmioro dzieci: Matylda (ur. 1840 akt 365), Luiza (ur. 1842), Paulina (ur. 1844), Henryk jr. (ur. 1847 akt 241), Katarzyna (ur. 1847), Berta (ur. 1849) i Fryderyk (1850).
W 1859 r. Matylda wyszła za mąż (akt 112) za Franciszka Kindermanna jr.
W 1871 r. Henryk junior ożenił się z Elżbietą Riess (akt 127), córką Henryka Riess. Z tego związku urodziła się Emma Holzschuher, która w 1893 r. (akt 201) poślubiła Emila Schmechela.
Katarzyna Mantlik zmarła w 1851 r. (akt 36). Drugą żoną Henryka została Maria Seidel. Ślub miał miejsce w Konstantynowie Łódzkim, w 1851 r. (akt 27).
W drugim małżeństwie urodziło się również siedmioro dzieci: Maria Augusta (ur. 1852), Adolf (ur. 1853 akt 475), Augusta (ur. 1855), Emilia (ur. 1857), Joanna (ur. 1859), Emma (ur. 1861) i Rudolf (ur. 1864).
W 1875 r. syn Henryka z drugiego małżeństwa, Adolf, poślubił Matyldę Herbrich (akt 125). Zdjęcia wykonane w 1925 r., z okazji złotych godów Adolfa i Matyldy, możemy zobaczyć na blogu Historie Łódzkie.
Henryk Holzschuher przewodził łódzkiej grupie wyznaniowej bracia morawscy. Dom modlitwy morawczyków stanął przy Andrzeja 761d (później Andrzeja 12, obecnie zachodnia jezdnia al. Kościuszki), po wytyczeniu placów po południowej stronie ulicy Andrzeja, powstałych z parcelacji działek Piotrowskiej 97, 99 i 101.
Utworzenie ulicy Spacerowej, pomiędzy ulicą Zieloną i Andrzeja, dało impuls do jej przedłużenia i wytyczenia ulicy Nowo Spacerowej.
Nowo Spacerowa, biegnąca pomiędzy ulicą Andrzeja i Anny (dz. al. Mickiewicza), funkcjonował przez długi czas tylko na odcinku Rozwadowska (dz. Zamenhofa) - Anny. Północny wylot Nowo Spacerowej, na wysokości Andrzeja 12, blokowała nieruchomość morawczyków.
Wieloletni spór z władzami Łodzi o wyznaczenie satysfakcjonującej morawczyków lokalizacji nowej nieruchomości, został zakończony dopiero w 1910 r. (MA). Od przełamania pierwszych lodów, do połączenia ulicy Spacerowej z Nowo Spacerową, upłynęło jednak jeszcze kilka lat.
Dom modlitwy braci morawskich został wyburzony w 1914 r. (MA). Kilka miesięcy wcześniej, w listopadzie 1913 r. poświęcono nową świątynię morawczyków przy ulicy Pańskiej 56 (dz. Żeromskiego 56) (MA).
MA (materiały archiwalne) - zobacz
Karol Bennich
Zobacz przedstawicieli rodziny Bennich na Piotrkowska Tree.
Karol (Karol August) Bennich urodził się w Łodzi, w 1842 r. (akt 112). Był synem Augusta (Karola Augusta) i wnukiem Gottlieba (Krystiana Gottlieba) Bennich, który przybył do Łodzi w pierwszych latach jej przemysłowego rozwoju. Więcej informacji o dziejach rodziny Bennich na stronie Piotrkowskiej 108.
W 1864 r. Karol Bennich ożenił się z Augustyną Dems (Thems) (akt 96), siostrą Roberta Dems. Z tego związku przyszli na świat: Oskar (ur. 1865), Reinhardt (ur. 1867), Emma (ur. 1869), Albert (ur. 1870), Otylia (ur. 1872), Edward (ur. 1874), Helena (ur. 1876), Alfred (ur. 1881), Karol (ur. 1884).
Pierwsze działania przemysłowe Karola Bennicha miały miejsce przy Piotrkowskiej 105, gdzie uruchomił ręczną fabrykę kortów, chustek wełnianych i serwet.
W pierwszej połowie lat 90-tych XIX w. powstały nowe obiekty fabryczne. Mechaniczna przędzalnia i tkalnia zostały wystawione przy obecnej ulicy Wólczańska 66-70. Główny obiekt stanął w poprzek posesji, na froncie wytyczonej już ulicy Nowo Spacerowej (dz. al. Kościuszki 49/51).
1895 - "O zatwierdzeniu - zdjętego z natury - projektu wybudowanych przez Karol Bennicha murowanych trzypiętrowej przędzalni wełny i tkalni pod numerami 56/755 i 757 w Łodzi". [zobacz]
Na przełomie XIX i XX w. poczyniono następne poważne inwestycje. W 1900 r. utworzono spółkę akcyjną, która w 1905 r., w roku śmierci założyciela (MA), rozpoczęła produkcję w nowych zabudowaniach przy ulicy Łąkowej (dz. Łąkowa 11). Przed I wojną światową przedsiębiorstwo zatrudniało 1200 osób.
W okresie międzywojennym przedsiębiorstwo nie wróciło już do wcześniejszej świetności. W 1935 r. powstała Przędzalnia i Tkalnia Zarobkowa "Karol Bennich" (MA), która dzierżawiła urządzenia od postawionego w stan likwidacji przedsiębiorstwa Spółka Akcyjna Manufaktura Wełniana "Karol Bennich" (MA).
Na początku XX w. syn Karola, Reinhardt Bennich, wystawił secesyjną rezydencję przy ulicy Długiej 89 (dz. Gdańska 89). Autorem projektu był Dawid Lande.
1903 - "Projekt budowy murowanego, podpiwniczonego, piętrowego, frontowego domu z mansardą, murowanej, parterowej podpiwniczonej oficyny i murowanego, parterowego budynku gospodarczego z poddaszem na nieruchomości Reinharda Bennicha pod numerem 805/89 przy ulicy Długiej w mieście Łodzi". [zobacz]
Córka Reinhardta, Gertruda Małgorzata, była żoną Juliusza Schreera, zaś jej siostra, Małgorzata Jadwiga, poślubiła Gottfryda Alberta Steigerta.
Ok. 1910 r. rodzina Bennichów zbudowała willę na ówczesnej ulicy Badylowej (dawniej również ulica Helenówek, Stalingradzka), dzisiejszej ulicy L. Okulickiego-Niedźwiadka 23. Dawny obiekt możemy zobaczyć na archiwalnej fotografii (MA), a jego współczesny obraz prezentuje blog Baedeker Łódzki.
MA (materiały archiwalne) - zobacz
Wigury
Piłsudskiego
Roosevelta
Nawrot
Tuwima
Moniuszki
Traugutta
Narutowicza
Jaracza
Rewolucji 1905
Brzeźna
pl. Wolności
Radwańska
pl. Wolności
Żwirki
Mickiewicza
Zamenhofa
Andrzeja
6 Sierpnia
Zielona
Więckowskiego
Próchnika
piotrkowska-nr.pl
© Wszystkie prawa zastrzeżone