ulica Piotrkowska 50

ulica Piotrkowska 50 nr hip. 263

do 1850 r. nr 193

Pierwotna, szeroka parcela narożna u zbiegu ulicy Piotrkowskiej i Dzielnej (dz. Narutowicza), pod ówczesnym numerem 193, obejmowała obecne numery Piotrkowskiej 50-52 i sięgała, wraz z ogrodem, do ulicy Wschodniej. W środkowej części obszaru frontowego stał parterowy dom drewniany. Taki stan obrazuje plan Józefa Lenartowskiego z 1849 r.

W 1851 r. ogród był już podzielony na działki budowlane - obecnie Narutowicza 6-14.

Zgodnie z Protokołem Deklaracyjnym, podpisanym w lutym 1825 r., plac nr 193 przy ulicy Piotrkowskiej objął Jan Ristok.

Rodzina Ristok przybyła na ziemie polskie z Prus Zachodnich i osiedliła się początkowo w Kolonii Antoniew pod Łodzią. W Antoniewie przyszły na świat trzy córki Jana i Ludwiki z d. Schetz:

• Anna Krystyna, ur. ok. 1818, mąż Karol Kittlaus (ślub 1840 akt 21),
• Karolina, ur. ok. 1820, mąż Karol Edward Ratke (ślub 1840 akt 22),
• Ewa Rozyna, ur. ok. 1824, mąż Wilhelm Peter (ślub 1843 akt 67).

Zobacz przedstawicieli rodziny Ristok na Piotrkowska Tree.

W 1851 r. Jan Ristok sprzedał południową, narożną połowę nieruchomości (dz. Piotrkowska 52/Narutowicza 2-4) zięciowi, Karolowi Kittlausowi, za kwotę talarów 2150, czyli rubli srebrem 1935.

W 1855 r., zaraz po śmierci Jana Ristoka (zmarł w lipcu 1855 akt 326), spadkobiercy sprzedali północną część nieruchomości (dz. Piotrkowska 50) Antoniemu Wesołowskiemu.

W sierpniu 1855 r. Wesołowski złożył w Magistracie podanie następującej treści:

Posiadając dom przy ulicy Piotrkowskiej Nº 263 [Piotrkowska 50] drewniany, skutkiem czasu tak zniszczeniu uległy, że obecnie grozi zawaleniem się - zamierzam przeto w miejsce jego wystawić massiv murowany. Wystawienie domu pomienionego ma nastąpić w takim sposobie, że w roku bieżącym w domu powyższym zaprowadzę ścianę frontową i od strony północnej murowaną, zaś w roku przyszłym wystawić inne duże ściany z zewnątrz oraz wewnętrzne.

Plany Pana Antoniego musiały ulec zmianie, ponieważ w późniejszym dokumencie, przytoczonym poniżej, wymieniony jest nadal dom drewniany. Być może przyczyną zmiany planów była przeprowadzka Wesołowskiego na Piotrkowską 29.

Na mocy kontraktu z kwietnia 1858 r. małżeństwo Wesołowskich sprzedało nieruchomość, po połowie, dwóm małżeństwom: Otylii i Karola Zinser (Zenser), oraz Anny i Ernesta Schultz. Rodziny Zinser i Schultz były skoligacone.

Karol (metrykalnie Karol Ludwik) Zinser, rzeźnik, ożenił się w 1849 r. z Otylią Pohlmann. Córka Karola i Otylii, Matylda Florentyna, poślubiła Reinholda Adolfa Rathe, stryjecznego brata Karola Ferdynanda Rathe - zobacz rodzina Rathe.

Zobacz przedstawicieli rodziny Zinser na Piotrkowska Tree.

W lipcu 1862 r. małżonkowie Schultz sprzedał swoja połowę małżonkom Zinser, którzy tym samym stali się  właścicielami całej nieruchomości przy Piotrkowskiej 50.

Kontraktem zatwierdzonym w kwietniu 1869 r. Zinser sprzedał nieruchomość kupcowi Beniaminowi Lajbowi Frischmann. Dzięki tej umowie dowiadujemy się, że na froncie stał nadal niewielki drewniak kryty gontem, długości 22½ łokcia*, szerokości 12½ łokcia i wysokości 4 łokcie.

* - 1 łokieć = 0,576 m

Lajb Frischman, syn Wigdora i Rozy, urodził się w 1830 r. w Zgierzu. Żoną Lajba była Gitla z d. Rapoport (ur. 1834 w Pińczowie). Małżonkowie Frischman przybyli do Łodzi w 1859 r. W połowie lat 60-tych Frischmanowie byli zameldowani przy Piotrkowskiej 7.

We wrześniu 1869 r. Frischmann otrzymał zgodę na wystawienie murowanej, jednopiętrowej oficyny.

Prawdopodobnie ok. połowy lat 70-tych powstał murowany, jednopiętrowy dom frontowy. Plan Rudolfa Micińskiego z 1873 r. przedstawia na froncie Piotrkowskiej 50 dom drewniany i murowaną, lewą oficynę. Na planie tego samego autora z 1877 r. widnieje już frontowy obiekt murowany, zajmujący całą szerokość działki. Jednopiętrowy dom frontowy jest również widoczny na fotografii E. Stummana z drugiej połowy lat 70-tych.

Kamienica frontowa w obecnym kształcie została wystawiona według projektu Ignacego Markiewicza z 1882 r.

Na początku lat 90-tych XIX w. wykupiono grunt działki.

1890-1892 - "O wykupie czynszów z gruntu nr 193/263 w mieście Łodzi". [zobacz]

Po śmierci Lajba Frischmana (zmarł w 1896 r.) posesja należała do wdowy Gitli.

Taryfy domów z następnych lat wymieniają następujących właścicieli nieruchomości:

• 1908-1914 (właściciele występujący łącznie): Chana Rosenfeld, Nacha Schönfeld, Tauba Fruchtgarten,
• 1920 (właściciele występujący łącznie): Szulim Mielnik, Maria i Edmund Sznajder małżeństwo, oraz inni nie wymienieni.

* * *

W 1884 r. przeniosła się tutaj (poprzedni łódzki adres nieznany) filia warszawskiego domu bankowego Adolfa Goldfedera (zobacz poniżej), starszego brata Maksymiliana Goldfedera. Prywatny bank A. Goldfedera działał pod tym adresem jeszcze w latach 20-tych XX w.

Ogłoszenia prasowe:

• Adolf Goldfeder Dom bankowy
• K. Rosenthal Magazyn mód
• I. Tenenbaum Skład obić papierowych
• Rudolf Heidrich Magazyn obuwia
• M. J. Herschberg Skład towarów fabryki Gustawa Lorenza
• M. Ettinger Księgarnia „Oświata”
• B-cia S. i D. Altman Tkalnia wyrobów wełnianych
• N. Schatz Laboratorium chemiczno bakteriologiczne
• M. Lisiecka Skład materiałów aptecznych, wód mineralnych, perfumeria
• A. Białer i S-ka Kantor wekslu
• Leon Librach Kantor wymiany
• B. Eichner Biuro techniczne „Prąd”
• P. Gerson Skład fabryczny wyrobów wełnianych
• N. Hamburger Sprzedaż przędzy wełnianej
• J. L. Horowicz i Ch. M. Znamirowski Sprzedaż przędzy i surowców

Adolf Goldfeder (1836-1896)

Bankierska kariera rodziny Golfederów rozpoczęła się w niecodziennych okolicznościach. Można z powodzeniem stwierdzić, że do młodego Adolfa Goldfedera uśmiechnęło się szczęście – w latach 50-tych XIX w. zainkasował pokaźną wygraną w loterii pieniężnej. Zdobyte w ten nietypowy sposób fundusze przeznaczył na stworzenie w Warszawie prywatnego banku. Inwestycja się powiodła i otworzony w 1860 r. dom bankowy Adolfa Golfedera dołączył do czołówki prywatnych instytucji finansowych Warszawy.

W latach 70-tych XIX w. Goldfeder otworzył w Łodzi, idealnym miejscy do udzielania krótkich i wysokooprocentowanych pożyczek, filię swojego banku (brak informacji o lokalizacji). W 1884 r. filia została przeniesiona na Piotrkowską 50, do nowo powstałej kamienicy B. L. Frischmana (MA).

Ciekawą informację przedstawia Polski Słownik Biograficzny. Młody Franciszek Ramisch, przyszły łódzki przemysłowiec, po ukończeniu Wyższej Szkoły Handlowej w Böhmische Leipa (Czeskiej Lipie), terminował w łódzkim oddziale Adolfa Golfedera, gdzie w wieku 19 lat został prokurentem.

Już na początku lat 70-tych XIX w. Goldfederowie byli związani z Jarocińskimi, znaną łódzką rodziną kupców i przemysłowców. Powiązania dotyczyły zarówno obszaru zawodowego, jak i prywatnego. Jedna z córek Adolfa Goldfedera wyszła za mąż za Stanisława Jarocińskiego. Willa przy pasażu Meyera 6, kupiona przez St. Jarocińskiego ok. 1905 r., służyła także interesom związanym z bankiem teścia, prowadzonym po jego śmierci przez synów, Józefa i Bernarda. Młodszy brat Adolfa, Maksymilian Goldfeder, początkowo wspólnik w rodzinnym interesie, później właściciel domu bankowego przy Piotrkowskiej 77, ożenił się z siostrą Stanisława Jarocińskiego, Anną (Fanny).

Dom Bankowy Adolfa Golfedera został zamknięty na początku lat 30-tych XX w.

Józef i Bernard Goldfederowie zasiadali w zarządzie Towarzystwa Budowy i Eksploatacji Kolei Dojazdowych w Polsce Sp. Akc. (MA), które w początkach działalności było kredytowane przez dom bankowy ich ojca. Chyba nieprzypadkowy jest fakt, iż pałac Maksymiliana Goldfedera przy Piotrkowskiej 77, po śmierci właściciela i bankructwie jego domu bankowego, został kupiony na początku lat 30-tych XX w. przez Łódzkie Wąskotorowe Elektryczne Koleje Dojazdowe Tow. Akc. 

MA (materiały archiwalne) - zobacz

Wigury

Piłsudskiego

Roosevelta

Nawrot

Tuwima

Moniuszki

Traugutta

Narutowicza

Jaracza

Rewolucji 1905

Brzeźna

pl. Wolności

Radwańska

pl. Wolności

Żwirki

Mickiewicza

Zamenhofa

Andrzeja

6 Sierpnia

Zielona

Więckowskiego

Próchnika

piotrkowska-nr.pl

© Wszystkie prawa zastrzeżone