ulica Piotrkowska 6

ulica Piotrkowska 6 nr hip. 249

do 1850 r. nr 58

Na mocy Protokołu Deklaracyjnego, spisanego w grudniu 1825 r., plac nr 58 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 6) objął Andrzej Jeske.

Pierwszy właściciel nie wystawił domu frontowego. Około 1829 r., po sprzedaży nieruchomości, Andrzej Jeske przeniósł się na drugą stronę ulicy Piotrkowskiej i objął plac nr 63 (dz. Piotrkowska 7).

Zgodnie z dwoma kontraktami, które zaginęły już na początku lat 50-tych XIX w., Jeske sprzedał nieruchomość Andrzejowi Tebus.

Tebus wystawił dom drewniany 1-familijny.

W krótkim czasie Tebus sprzedał nieruchomość Fryderykowi Leopold, który z powodu pozaciąganych długów na mocy wyroków sądowych został z posesyi tej usunięty.

Kolejnym właścicielem nieruchomości został Józef Wiehan.

Zgodnie z kontraktem spisanym w styczniu 1840 r., Wiehan sprzedał nieruchomość Karolowi Emde (zobacz poniżej rodzina Emde).

Emde kupił wprawdzie nieruchomość przy Piotrkowskiej 6 w 1840 r., ale dopiero 12 lat później pozyskał od Sukcesorów po Leopoldzie [Fryderyku Leopoldzie] Dowód z dn. 28 kwietnia 1852 r., że Ci zrzekają się wszelkich pretensyi do tej posesyi.

Protokół łódzkiego Magistratu, poświadczający przejęcie posesji przez Karola Emde, został spisany we wrześniu 1853 r. i potwierdzony przez Rząd Gubernialny Warszawski w maju 1855 r.

W przytoczonym powyżej dokumencie, z września 1853 r., jest wymieniony dom drewniany mieszkalny pod dachówką mający długości łokci* 24, szerokości łokci 19, a wysokości łokci 5 nowej miary polskiej.

* - 1 łokieć = 0,576 m

Na podstawie protokółu sporządzonego w łódzkim Magistracie, w styczniu 1860 r., Karol Emde sprzedał nieruchomość Edwardowi Koenig (König) - zobacz poniżej rodzina Koenig.

Powyższy dokument, ze stycznia 1860 r., wymienia dom murowany mieszkalny pod dachówką mający długości łokci 24, szerokości łokci 19, a wysokości łokci 5.

Pierwsze informacje zapisane w księdze hipotecznej dotyczą 1867 r. W tym czasie, dokładnie 1 kwietnia 1867 r., sporządzono kontrakt, na mocy którego Karol Hielle i Karol Dittrich (spółka "Hielle i Dittrich") kupiła nieruchomość przy Piotrkowskiej 6 od Emmy Czarnko, zamężnej bratanicy Edwarda Koenig, za kwotę 17 tyś. rbs. Przedmiotem kupna była tylko część nieruchomości (50 prętów*) od strony ulicy Piotrkowskiej. Przynależny ogród, o powierzchni 400 prętów, pozostał w rękach sprzedającej.

* - 300 prętów = 0,56 ha

Protokół sporzadzony w łódzkim Magistracie, w sierpniu 1869 r., poświadczający zakup nieruchomości przez Karola Hielle i Karola Dittricha, wymienia murowany dom o długości 37 łokci, szerokości 23 łokci i wysokości 12 łokci.

Rysunek elewacji frontowej pierwszej kamienicy prezentuje dokument budowlany z 1881 r. - zobacz.

Trudno mi w tej chwili stwierdzić, czy skład Zakładów Żyrardowskich przy Piotrkowskiej 6 funkcjonował przed 1867 r., w lokalu dzierżawionym od rodziny Koenig/Czarnko, ale z pewnością istniał już w czerwcu 1867 r., o czym informuje ogłoszenie w "Lodzer Zeitung".

W drugiej połowie lat 60-tych XIX w. łódzkim przedstawicielem firmy z Żyrardowa, jak zapisano w księdze hipotecznej zarządzający składem wyrobów lnianych z fabryki w Żyrardowie pod firmą "Hielle i Dittrich", był Wilhelm Martin.

Przynajmniej od lat 80-tych XIX w. nieruchomość żyrardowskiej firmy przybrała kształt litery "L" i objęła również działkę przy ulicy Południowej 447 (dz. Rewolucji 1905 r. 4).

Zgodnie z projektem z 1882 r., autorstwa Ignacego Markiewicza, spółka "Hielle i Dittrich" wystawiła trzypiętrową kamienicę frontową. Kamienica była komfortowo wyposażona. W mieszkaniach znajdowały się ubikacje i łazienki z wannami. Wynajęcie tutaj trzypokojowego mieszkania z kuchnią, na 3 piętrze (piętra niższe były droższe), kosztowało w 1893 r. 550 rubli rocznie. W południowej części Piotrkowskiej czynsze były niższe. Tygodniowa pensja robotnika wynosiła w tym czasie 4-5 rubli.

Pod koniec pierwszej dekady XX w. nieruchomość przy Piotrkowskiej 6 przeszła w ręce Abrama Dawida Eisnera.

A. D. Eisner był zamożnym kupcem, którego skład przędzy funkcjonował przy Dzielnej 22 (dz. Narutowicza 24), na należącej do niego nieruchomości. Przed I wojną światową A. D. Eisner był także właścicielem posesji przy Piotrkowskiej 111 i Piotrkowskiej 81.

W okresie międzywojennym, jak w przypadku wielu nieruchomości, trudno jest jednoznacznie określić właściciela Piotrkowskiej 6. Zarówno na początku lat 20-tych, jak i w latach późniejszych, pojawia się postać A. D. Eisnera, jednak liczne podziały majątkowe i zastawy hipoteczne zaciemniają obraz własności.

* * *

W latach 60-tych XIX w. działała przy Piotrkowskiej 6 cukiernia Adolfa Polte. Właściciel oferował różnorodny asortyment, od pierników i mączki czekoladowej, do Proszku Perskiego na wygubienie robactwa.

Adolf Polte (ur. ok. 1815, zm. 1872 akt 818), cukiernik, pochodził z Magdeburga, stolicy Saksonii. Przybył do Łodzi pod koniec lat 40-tych. W latach 50-tych mieszkał z rodziną przy obecnej ulicy Nowomiejskiej 10, a przynajmniej od połowy lat 60-tych mieszkał i prowadził cukiernię przy Piotrkowskiej 6.

Przed 1850 r. mieszkał pod tym adresem tkacz Florian Kindermann, brat Franciszka Kindermanna seniora. W 1843 r. Florian poślubił Wilhelminę Hoffmann primo voto Hänsch (akt 22).

Florian zrezygnował z profesji tkackiej i został szynkarzem. Tak pisze Anna Rynkowska:

W osadzie tkackiej pierwszy szynk powstał w 1827 r. przy Piotrkowskiej 45, na rogu ulicy Zielonej. Właścicielem był Wencel Bartosz, który w prowadzeniu szynku wyręczał się Florianem Kindermannem.

Zobacz przedstawicieli rodziny Kindermann na Piotrkowska Tree.

Księgi Adresowe

Ogłoszenia prasowe:

• Adolf Polte Sklep "wielobranżowy"
• Hielle i Dittrich Skład główny wyrobów Tow. Akc. Zakładów Żyrardowskich
• K. Sznajder Skład Warszawskiej Destylarni Parowej
• Michał Kapuściński (daw. F. Łapiński) Magazyn obuwia (szewc)
• L. Szerm Fabryka i skład czapek
• F. Bromberg Dom konfekcyjny
• A. Alter Magazyn bławatny i dom konfekcyjny

• I. L. Margulies Fabryczny skład papieru

• Spółdzielczy Bank Handlowo-Przemysłowy

• Goldberg L. i S-ka Hurtowy skład biżuterii i artykułów kramarskich

rodzina Emde

Zobacz przedstawicieli rodziny Emde na Piotrkowska Tree.

Karol Emde, majster piekarski, urodził się ok. 1800 r. w mieście Korbach, w Księstwie Waldeck (obecnie obszar Hesji). W połowie lat 20-tych mieszkał w Pabianicach, z których przeniósł się do Łodzi. W 1829 r. Emde poślubił Amalię Henriettę Dahlke (akt 1). Małżonkowie zamieszkali w drewnianym, narożnym domu nr 22 na Nowym Mieście (dz. Nowomiejska 13, Ogrodowa 1/3). W 1839 r., po śmierci Amalii Henrietty (zm. 1838 akt 144), Karol ożenił się z Anną (Joanną) Barbarą Friedrich (akt 31). Z drugiego małżeństwa, w 1841 r., przyszedł na świat Fryderyk Wilhelm (akt 384).

Karol Emde zmarł w sędziwym wieku, w 1888 r. (akt 329).

W 1878 r. Fryderyk Wilhelm Emde, farbiarz, poślubił Amalię Hiller (akt 269), córkę Franciszka Hillera. Ze związku Fryderyka i Amalii przyszli na świat: 

• Natalia Olga (ur. 1880 akt 941). 

  W 1898 r. Natalia Olga poślubiła Henryka Kindermanna (akt 80), syna Franciszka Kindrmanna jr. Z małżeństwa Henryka i Natalii Olgi, w 1901 r., urodziła się Alicja Natalia (akt 317).

  W 1922 r. Alicja Natalia Kindermann wyszła za mąż za Jerzego Ludwika Scheiblera (akt 20), syna Karola Scheiblera jr. i Anny Julii Melanii Grohman (córki Ludwika Grohmana).

• Karol Fryderyk (ur. 1883 akt 20).
• Anna Amalia (ur. 1885 akt 527). 

  W 1905 r. Anna Amalia poślubiła (akt 78) Alberta Bechtolda.

Fryderyk Wilhelm Emde zmarł w 1884 r. (akt 741), w wieku 42 lat.

Fryderyk Wilhelm Emde uruchomił na początku lat 80-tych farbiarnię i  apreturę na własnej posesji, przy ulicy Zielonej 787d (dz. Zielona 18). Skład firmowy mieścił się przy Piotrkowskiej 51, na nieruchomości należącej do teścia, Franciszka Hillera. Po śmierci Fryderyka Wilhelma firmę, pod szyldem "Emde i S-ka" (później "A. i K. Emde"), prowadzili jego spadkobiercy (MA).

Na początku lat 90-tych uruchomiono produkcję we wsi Żabieniec - teren przy późniejszej ulicy Siewnej (od lat 70-tych XX w. teren zakładów "Vera", obecnie kompleks "Vera Sport").

1892/93 - "O oświetleniu elektrycznym fabryki Emde i S-ka we wsi Żabieniec powiatu Łódzkiego". [zobacz]

1900 - "Plan zdjęty z natury murowanej, jednopiętrowej apretury ze zmianą pierwszego piętra na mechaniczną tkalnię firmy "Emde i Spółka" pod numerem 52 w kolonii Żabieniec w powiecie łódzkim". [zobacz]

Na nowym terenie fabrycznym, w 1896 r., wystawiono piętrową willę. 

1896 - "O zatwierdzeniu projektu na budowę jednopiętrowego domu mieszkalnego firmy Emde i S-ka we wsi Żabieniec". [zobacz]

W pierwszej dekadzie XX w. fabryka na Żabieńcu przeszła w ręce Adolfa Schmidta.

Fabryka jest jeszcze widoczna na zdjęciu z lat 60-tych XX w. (MA).

MA (materiały archiwalne) - zobacz

rodzina Koenig

Zobacz przedstawicieli rodziny Koenig na Piotrkowska Tree.

Edward Koenig, majster piekarski, syn Ernesta (lekarza) i Krystyny Ginter (Günter), urodził się w 1809 r. w Stawiszynie, w ówczesnym Obwodzie Kaliskim. W 1830 r., w Turku, poślubił Antoninę Zdziarską (akt 1), córkę Jakuba i Marianny Nawrockiej. Małżeństwo Edwarda i Antoniny było bezdzietne. Edward zginą we wrześniu 1860 r. w Łowiczu (akt 53) - utopił się w rzece Bzurze.

W 1861 r. Antonina wyszła powtórnie za mąż, za Michała Nawrockiego (akt 87). Przynajmniej od drugiej połowy lat 60-tych, prawdopodobnie po sprzedaży nieruchomości przy Piotrkowskiej 6 Emmie Koenig (voto Czarnko, bratanicy pierwszego męża, Edwarda), Antonina była właścicielką nieruchomości przy ulicy Średniej 352 (dz. Pomorska 38).

Młodszy brat Edwarda, Ludwik, również majster piekarski, urodził się ok. 1811 r. W 1834 r., w Łodzi, poślubił Julię (Juliannę) Torno (akt 53). Ze związku Ludwika i Julii przyszła na świat Emma (ur. 1846 akt 18). W 1864 r. Emma wyszła za mąż za rosyjskiego oficera, Leonarda Czarnko.

Przynajmniej od lat 40-tych XIX w. rodzina Ludwika Koeniga zajmowała własny dom masiv  murowany o piętrze przy Nowym Rynku 3 (dz. pl. Wolności 6).

Po śmierci Ludwika (zmarł przedwcześnie w 1849 r.) Julia poślubiła Karola Jana Gottlieba Lattke (ślub 1854 akt 27). Nieruchomość przy Nowym Rynku należała przedstawicieli rodzin Koenig/Lattke przynajmniej do końca lat 60-tych. Julia zmarła w 1876 r. (akt 456).

Siostra Julii, Elżbieta Torno, była zoną młynarza, później szynkarza, Karola Hartenbergera (ślub 1840 akt 83). W latach 60-tych małżonkowie Hartenberger mieszkali w drewnianym domu własnym przy ulicy Krótkiej 1348 (dz. pusty plac na płd.-zach. rogu Traugutta i Sienkiewicza) MA.

Z drugiego małżeństwa Julii przyszła na świat Berta Lattke (ur. 1859 akt 572).

W 1880 r. Berta poślubiła Fryderyka Lange MA (akt 49), współwłaściciela firmy "Bracia Lange" (fabryka maszyn przy ulicy Andrzeja 811, obecnie Andrzeja 19-21) MA.

Starsza siostra Fryderyka, Berta Lange, była żoną Gustawa Kahlerta.

Emma Koenig (voto Czarnko), po powrocie z Rosji w 1918 r. (wtedy już wdowa), zamieszkała u swojej przyrodniej siostry Berty, na ulicy Andrzeja 21 (MA).

Zobacz przedstawicieli rodziny Lange na Piotrkowska Tree.

MA (materiały archiwalne) - zobacz

Wigury

Piłsudskiego

Roosevelta

Nawrot

Tuwima

Moniuszki

Traugutta

Narutowicza

Jaracza

Rewolucji 1905

Brzeźna

pl. Wolności

Radwańska

pl. Wolności

Żwirki

Mickiewicza

Zamenhofa

Andrzeja

6 Sierpnia

Zielona

Więckowskiego

Próchnika

piotrkowska-nr.pl

© Wszystkie prawa zastrzeżone