ulica Piotrkowska 18

ulica Piotrkowska 18 nr hip. 255

do 1850 r. nr 185

Pierwotna, szeroka działka o nr 185, oznaczona po 1850 r. nr hip. 255, obejmowała obecną Piotrkowską 18 i 20. W centralnej części obszaru frontowego stał parterowy dom drewniany.

Właścicielem pierwszego domu frontowego pod tym adresem był Jan Mauch, cieśla i właściciel firmy budowlanej (entreprener) ze Zgierza.

W 1825 r. Jan Mauch, wraz z drugim entreprenerem Fryderykiem Henke, wystawili 12 drewnianych domów rządowych przy ówczesnej Piotrkowskiej 13-2 (dz. Piotrkowska 248-268).

W 1823 r. Jan Mauch ożenił się z Anną Marią Krommer. Córka Jana i Anny Marii, również Anna Maria, poślubiła w 1851 r. Fryderyka Wilhelma Lässiga.

Prawdopodobnie po sprzedaży domu pod tym adresem, Mauch objął plac nr 99, leżący u zbiegu ówczesnej ulicy Piotrkowskiej i Północnej - zobacz Narożna nieruchomość u zbiegu ulicy Nowomiejskiej i Ogrodowej. 

Zobacz przedstawicieli rodziny Mauch na Piotrkowska Tree.

Stosownie do protokołu sporządzonego w łódzkim Magistracie, w styczniu 1826 r., Mauch sprzedał nieruchomość Janowi Briese, majstrowi mechanikowi robienia sukienniczych machin angielskich, a przy tem stolarzowi dotychczas w mieście Ozorkowie mieszkającemu.

Na mocy kontraktu z maja 1830 r., Briese sprzedał nieruchomość sukiennikowi Karolowi Beniaminowi Heidrich.

W tym samym dniu, 26 listopada 1854 r., zmarli Beniamin Heidrich (akt 319) i jego żona, Joanna Fryderyka z d. Weissflog (akt 320).

Po śmierci rodziców nieruchomość odziedziczyły zamężne córki:

• Augusta Krystiana, mąż Karol August Simpt jr. (ślub 1836 akt 57),
• Krystiana Karolina, mąż Franciszek Müller (ślub 1839 akt 25) - zobacz poniżej rodzina Müller.

Zobacz przedstawicieli rodziny Heidrich na Piotrkowska Tree.

Na przykładzie tej nieruchomości można przyjrzeć się dużemu zagęszczeniu mieszkańców, jakie cechowało Piotrkowską już we wczesnym okresie rozwoju Łodzi przemysłowej. W 1841 r., w sześcioizbowym domu frontowym i dwuizbowej chałupce w podwórzu, mieszkało 6 rodzin: tkacz Franciszek Eifler z trzema warsztatami, tkacz Franciszek Müller z czterema warsztatami, tkacz, wkrótce piekarz Karol Simpt, szewc Ehrenfried Heidrich, pończosznik Ignacy Lerch z dwoma warsztatami i tkacz Frydrych Auman z trzema warsztatami. Sześć lat później mieszkało tutaj już osiem rodzin.

Na początku lat 60-tych nastąpił podział nieruchomości.

Małżonkowie August i Augusta Simpt sprzedali swoja połowę (część południowa, Piotrkowska 20) Augustowi Schultz, a ten z kolei, kontraktem z września 1860 r., sprzedał ją Andrzejowi Jezierskiemu.

Małżonkowie Franciszek i Karolina Müller, kontraktem z lutego 1864 r., sprzedali swoją połowę (część północna, Piotrkowska 18) Traugottowi Ernestowi Halang - zobacz rodzina Halang.

Wkrótce po zakupie nieruchomości przy Piotrkowskiej 18, Halang złożył do Magistratu podanie następującej treści:

Posiadając pół domu w mieście tutejszem pod Nº 255 przy ulicy Piotrkowskiej, potrzebuję w takowym wyrżnąć z okna jednego drzwi sklepowe do urządzenia handlu potrzebne.

W sierpniu 1864 r. Halang sprzedał nieruchomość Józefowi Lange.

W tym czasie na froncie posesji Piotrkowskiej 18 stała jeszcze połowa pierwotnego domu drewnianego, długości łokci* 15, szerokości łokci 10, a wysokości łokci 4 nowej miary polskiej.

* - 1 łokieć = 0,576 m

Pod koniec lat 60-tych XIX w. właścicielem posesji był Edward Krusche, a w latach następnych Hugo Wulffsohn (MA), wtedy jeszcze kupiec prowadzący pod tym adresem skład towarów.

Murowana kamienica frontowa, być może jednopiętrowa, później podwyższona, powstała nie później niż na początku lat 70-tych XIX w.

W latach 80-tych XIX w. nieruchomość przy Piotrkowskiej 18 przeszła w ręce Zelmana Salomonowicza i pozostawała własnością rodziny Salomonowiczów jeszcze w latach 20-tych XX w.

W 1903 r. Salomonowicz przedstawił do zatwierdzenia projekt nadbudowy trzeciego piętra z dachem mansardowym (drugie zdjęcie w galerii), ale zamierzenie nie zostało zrealizowane.

* * *

Od połowy lat 70-tych XIX w. mieściła się pod tym numerem drukarnia „Lodzer Zeitung” Jana Petersilge. Przez 3 miesiące 1881 r. była tutaj również redakcja „Gazety Łódzkiej”, dodatku do „Lodzer Zeitung”. Redagował ją prawnik, Wiktor Piątkowski.

13 czerwca 1885 r. drukarnia Petersilge padła pastwą pożaru (MA).

W sierpniu 1885 r., prawdopodobnie w związku z czerwcowym pożarem zakładu Petersilge, przy Piotrkowskiej 18 rozpoczął działalność inny drukarz, Leon Krukowski. W okresie późniejszym, w latach 1898-1906, drukarnia Krukowskiego funkcjonowała przy Piotrkowskiej 109.

Przed sierpniem 1885 r. Krukowski prowadził firmę pod adresem Cegielnianej 271b (dz. Więckowskiego 8), gdzie od 1884 r. drukował "Dziennik Łódzki", pierwszą niezależną łódzką gazetę w języku polskim. W późniejszym okresie redakcja, administracja i drukarnia "Dziennika Łódzkiego" działały przy Piotrkowskiej 17, a w końcowych latach, od lipca 1888 r., do wydania ostatniego numeru w grudniu 1892 r., przy Pasażu Meyera 9.

W 1890 r. warszawska firma "Gebethner i Wolff" otworzyła na pierwszym piętrze domu Salomonowicza skład fortepianów, pianin i melodykonów w połączeniu ze składem nut. W 1892 r. skład został przeniesiony na Piotrkowską 46.

Przed I wojną światową mieścił się pod tym adresem hotel „Metropol”.

MA (materiały archiwalne) - zobacz

Archiwalne dokumenty budowlane:

1892 – „Projekt na budowę przez Zelmana Salomonowicza dwóch dwupiętrowych oficyn pod numerem 255 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]

1903 – „O nadbudowie przez Zelmana Salomonowicza trzeciego piętra z mansardą nad dwupiętrowym domem frontowym oraz dwóch oficyn pomiędzy nimi, trzeciego piętra nad trzecią oficyną z dwiema murowanymi przybudówkami pod numerem 18/255 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]

Ogłoszenia prasowe:

• "Gebethner i Wolff" Skład fortepianów, pianin, melodykonów i nut
• M. S. Mazel Szkoła prywatna żeńska
• Izrael Lande Wyroby tabaczne
• L. Chmielewski Fabryka zegarów ściennych
• Kretschmar i Gabler Skład artykułów technicznych
• S. Kajzer Massażysta
• F. Chelemen Zakład świateł gazowo-żarowych
• M. Jabłoń Skład wstążek, tiulu, koronek, haftów, innych
• Władyslawa Kwiaciarnia
• L. Szakin Gimnazjum filologiczne 8-klasowe
• M. Bialek Fabryka wyrobów masarskich koszernych

rodzina Müller

Zobacz przedstawicieli rodziny Müller na Piotrkowska Tree.

Tkacz Franciszek Müller przybył do Łodzi w połowie lat 30 XIX w. Był synem Krzysztofa i Marianny małżonków Müllerów młynarzów w Czechach zamieszkałych.
Po sprzedaży Piotrkowskiej 18 Trauguttowi Ernerstowi Halangowi, Müller kupił narożną nieruchomość przy Dzielnej 1361 (później Dzielna/Narutowicza 19 MA, obecnie jezdnia i pusty teren u zbiegu Narutowicza i Sienkiewicza). Obie transakcje miały element współny - nieruchomość przy Dzielnej 1361 należała do Jana Gottlieba Halanga, ojca Traugotta Ernesta - zobacz rodzina Halang.

Syn Franciszka Müllera, Wilhelm, otworzył w domu rodzinnym, w czerwcu 1864 r., szynk piwa. 

Kilka słów o historii posesji przy Dzielnej 1361.

Pierwszym gospodarzem był Adam Schtrobel , który w maju 1851 r. podpisał protokół deklaracyjny i objął plac numer 1361 przy ulicy Dzielnej. Nowy właściciel zobowiązał się do pobudowania, najdalej w przeciągu lat dwóch, domu drewnianego parterowego. Schtrobel nie wywiązał się ze złożonego przyrzeczenia.

Kolejny właściciel, Jan Gottlieb Halang, sprzedał nieruchomość Franciszkowi Müllerowi.

W drugiej połowie lat 90-tych rodzina Müllerów sprzedała nieruchomość przy Dzielnej, wtedy już pod adresem Dzielnej 19, Chilowi Dawidowi Tempelowi.

Na początku drugiej dekady XX w. posesja należała do małżonków Sendera Aleksandra i Chawy Rosenthal, a na początku lat 20-tych do Łódzkiego Towarzystwa Wzajemnego Kredytu.

MA (materiały archiwalne) - zobacz

Wigury

Piłsudskiego

Roosevelta

Nawrot

Tuwima

Moniuszki

Traugutta

Narutowicza

Jaracza

Rewolucji 1905

Brzeźna

pl. Wolności

Radwańska

pl. Wolności

Żwirki

Mickiewicza

Zamenhofa

Andrzeja

6 Sierpnia

Zielona

Więckowskiego

Próchnika

piotrkowska-nr.pl

© Wszystkie prawa zastrzeżone