ulica Piotrkowska 158
ulica Piotrkowska 158 nr hip. 557
do 1850 r. nr 58
W kwietniu 1832 r. plac nr 58 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 158) objął tkacz przybyły z Czech, Antoni Witt.
Osadnik zobowiązał się do utrzymywania w ciągłym ruchu fabryki bawełniano płucienniczej, składającej się z 3 warsztatów tkackich, oraz do wybudowania, w przeciągu najdalej lat dwóch, domu drewnianego gontami krytego.
Pan Antoni nie wywiązał się ze złożonego przyrzeczenia.
Kolejny osadnik, August Hüttmann, podpisał Protokoł Deklaracyjny w sierpniu 1834 r. Hüttmann zobowiązał się do utrzymywania w ciągłym ruchu fabryki wyrobów bawełnianych, składającej się z 18 warsztatów, przy której 17 czeladzi użytych będzie, oraz do wystawienia domu drewnianego.
Zamiar uruchomienia 18 warsztatów zasługuje na uwagę, ponieważ przybywający w tym czasie tkacze deklarowali najczęściej pracę na kilku, 2-4 warsztatach.
W pierwszej połowie lat 30-tych Hüttmann objął również sąsiednią działkę, przy Piotrkowskiej 160. W drugiej połowie lat 30-tych na froncie obu nieruchomości stały już drewniane domy.
Stosownie do protokołu spisanego w łódzkim Magistracie, w kwietniu 1839 r., Hüttmann sprzedał nieruchomość przy Piotrkowskiej 158 Karolowi Steinertowi seniorowi (1780–1849) - zobacz poniżej rodzina Steinert.
Na froncie Piotrkowskiej stał parterowy dom drewniany.
Polski Słownik Biograficzny przybliża postacie Karola Steinerta juniora i jego najstarszego syna, Adolfa Konrada Steinerta, twórców dużego przedsiębiorstwa przy Piotrkowskiej 272-276.
O rodzinie Steinertów możemy także przeczytać na stronie Zwiedzaj Łódź.
Po śmierci Karola Steinerta sr. (zmarł w 1865 r.) posesja przeszła w ręce majstra ślusarskiego Jana Zimmermanna.
W 1849 r. Zimmermann ożenił się z Marianną Gerich (akt 105). Syn Jana i Marianny, Jan junior (ur. 1852), poślubił w 1876 r. Zofię Paulinę Hassenmayer (akt 113).
W latach 70-tych Zimmermann wykupił grunt działki.
1873-1874 - "O wykupie czynszów przez Jana Cimermana z dwóch gruntów nr dawniej 58, obecnie 557 i nr 1287 w mieście Łodzi". [zobacz]
Z powyższego dokumentu wynika, że w pierwszej połowie lat 70-tych XIX w. Zimmermann był również właścicielem działki o nr hip. 1287 (później Główna 14, obecnie al. Piłsudskiego, zabudowania nie istnieją).
Przynajmniej od lat 80-tych posesja Piotrkowskiej 158 miała kształt litery „L” i obejmowała również działkę przy ulicy Głównej 4. Na froncie Głównej 4 Zimmermann wystawił obiekt fabryczny, który dopełniał przemysłowy charakter posesji. W grudniu 1884 r. miał miejsce groźny pożar (MA). Prezentowany poniżej dokument budowlany z 1892 r. mówi o odbudowie po pożarze frontowej fabryki przy Głównej 4 (nr hip. 558a). Trudno powiedzieć czy odbudowa dotyczyła pożaru z 1884 r., ale nie znalazłem żadnej informacji o innym pożarze. Fabryka przy Głównej 4 jest jeszcze widoczna na zdjęciu z lat 60-tych XX w., wykonanym przed zniwelowaniem większości zabudowań ulicy Głównej.
Po śmierci Jana Zimmermanna (zmarł w 1901 r.) nieruchomość nalażała do lego syna, Jana juniora.
Nieruchomość pozostawała własnością rodziny Zimmermannów przez ponad 50 lat, przynajmniej do 1914 r.
Zobacz przedstawicieli rodziny Zimmermann na Piotrkowska Tree.
Taryfa domów z 1920 r. wymienia jako właściciela Karola Filipa.
MA (materiały archiwalne) - zobacz
* * *
Nieruchomość przy Piotrkowskiej 158, podobnie jak sąsiednia, przy Piotrkowskiej 156, miała charakter przemysłowy. Plan zawarty w dokumentacji budowlanej z 1914 r. (zobacz poniżej), opisuje wszystkie oficyny posesji Piotrkowskiej 158 jako fabryczne. Część oficyn lewej strony podwórza można jeszcze zobaczyć na zdjęciu z lat 60-tych XX w.
O charakterze posesji świadczą firmy funkcjonujące pod adresem Piotrkowskiej 158 w 1897 r.:
- Jan Zimmermann - przędzalnia wełny, robotników 19,
- Juliusz Hornung - przędzalnia, robotników 20,
- Chaim Rosenthal - fabryka wyrobów wełnianych, robotników 25,
- Schmidt & Comp. - parowa suszarnia wełny, robotników 10,
- Florian Jarisch- tkalnia wyrobów bawełnianych i lnianych (obiekt frontowy przy Głównej 4), robotników 51.
Ogłoszenia prasowe z okresu międzywojennego przedstawiają podobny obraz.
W 1914 r. funkcjonowała tutaj drukarnia Stanisława Myszkowskiego, a w latach 20-tych XX w. zakłady graficzne „Weissbach i Mader”.
Archiwalne dokumenty budowlane:
1892 - "O zatwierdzeniu planu odbudowy po pożarze przez Jana Zimmermanna murowanej, dwupiętrowej, z poddaszem tkalni wyrobów wełnianych pod numerem 558a przy ulicy Głównej w mieście Łodzi". [zobacz]
1914 – „Plan zdjęty z natury lokalu mechanicznego warsztatu litograficznego na nieruchomości pod numerem 158 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi właściciela Stanisława Myszkowskiego”.[zobacz]
Ogłoszenia prasowe:
- Stefan Łopatkiewicz Wytwórnia rowerów
- Jan Zimmermann Szarparnia
- A. Meister i S-ka Warsztaty elektrotechniczne
- Artur Eger Fabryka konfekcji i odzieży zawodowej
- K. Wolf Zakład zegarmistrzowsko-jubilerski, fabryka lamp i żyrandoli
- Karol Schultz i S-ka Fabryka Wyrobów Pończoszniczych „Wilka”
- Jan Gabara Zakład galwaniczny i chromownia
-
Reinhold Lukaj Fabryka wyrobów bawełnianych
rodzina Steinert
Zobacz przedstawicieli rodziny Steinert na Piotrkowska Tree.
Karol Steinert senior, ur. ok. 1780, zm. 1849, żona Dorota Köllner. Dzieci Karola sr. i Doroty:
- Karol junior, ur. ok. 1808 w Chemnitz w Saksonii, zm. 1865, żona Paulina Amalia Biller ślub 1833.
- Fryderyk,
- Henrietta Augusta, ur. ok. 1818 w Chemnitz w Saksonii, mąż Adolf Gustaw Sachs ślub 1839. Córka Henrietty i Adolfa, Emma, poślubiła Józefa Lawin.
Dzieci Karola jr. i Pauliny Amalii:
- Adolf Konrad, ur. 1834, zm. 1916, żona Teresa Lahmert ślub 1861,
- Ida Emilia, ur. 1839, zm. 1912, mąż Adolf Traugott Gehlig ślub 1864,
- Fanny Emilia, ur. 1847, mąż Teodor Ferdynand Peters ślub 1866,
- Karolina Emilia, ur. 1848, mąż Karol Robert Gehlig ślub 1869.
Dzieci Adolfa Konrada i Teresy:
- Karol Bernhardt, ur. 1862, zm. 1923, żona Maria Steinecker,
- Ryszard Karol, ur. 1864, żona Eleonora Müller,
- Paweł Robert, ur. 1879, zm. 1917, żona Maria Ludwika Alma Keller ślub 1904,
- Emil Adolf, ur. 1880, żona Joanna Mentey.
Wigury
Piłsudskiego
Roosevelta
Nawrot
Tuwima
Moniuszki
Traugutta
Narutowicza
Jaracza
Rewolucji 1905
Brzeźna
pl. Wolności
Radwańska
pl. Wolności
Żwirki
Mickiewicza
Zamenhofa
Andrzeja
6 Sierpnia
Zielona
Więckowskiego
Próchnika
piotrkowska-nr.pl
© Wszystkie prawa zastrzeżone