ulica Piotrkowska 158
ulica Piotrkowska 158 nr hip. 557
do 1850 r. nr 58
W kwietniu 1832 r. plac nr 58 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 158) objął tkacz przybyły z Czech, Antoni Witt.
Osadnik zobowiązał się do utrzymywania w ciągłym ruchu fabryki bawełniano płucienniczej, składającej się z 3 warsztatów tkackich, oraz do wybudowania, w przeciągu najdalej lat dwóch, domu drewnianego gontami krytego.
Pan Antoni nie wywiązał się ze złożonego przyrzeczenia.
Kolejny osadnik, August Hüttmann, podpisał Protokoł Deklaracyjny w sierpniu 1834 r. Hüttmann zobowiązał się do utrzymywania w ciągłym ruchu fabryki wyrobów bawełnianych, składającej się z 18 warsztatów, przy której 17 czeladzi użytych będzie, oraz do wystawienia domu drewnianego.
Zamiar uruchomienia 18 warsztatów zasługuje na uwagę, ponieważ przybywający w tym czasie tkacze deklarowali najczęściej pracę na kilku, 2-4 warsztatach.
W pierwszej połowie lat 30-tych Hüttmann objął również sąsiednią działkę, przy Piotrkowskiej 160. W drugiej połowie lat 30-tych na froncie obu nieruchomości stały już drewniane domy.
Stosownie do protokołu spisanego w łódzkim Magistracie, w kwietniu 1839 r., Hüttmann sprzedał nieruchomość przy Piotrkowskiej 158 Karolowi Steinert (1780–1849), ojcu Karola Steinerta juniora - zobacz poniżej rodzina Steinert.
Na froncie Piotrkowskiej stał parterowy dom drewniany.
Polski Słownik Biograficzny przybliża postacie Karola Steinerta juniora i jego najstarszego syna, Adolfa Konrada Steinerta, twórców dużego przedsiębiorstwa przy Piotrkowskiej 272-276.
Po śmierci Karola Steinerta posesja przeszła w ręce majstra ślusarskiego, Jana Zimmermanna. W 1849 r. Zimmermann poślubił Mariannę Gerich, primo voto Kindt (akt 105).
W latach 70-tych Zimmermann wykupił grunt działki.
1873-1874 - "O wykupie czynszów przez Jana Cimermana z dwóch gruntów nr dawniej 58, obecnie 557 i nr 1287 w mieście Łodzi". [zobacz]
Z powyższego dokumentu wynika, że w pierwszej połowie lat 70-tych XIX w. Zimmermann był również właścicielem działki o nr hip. 1287 (później Główna 14, obecnie al. Piłsudskiego, zabudowania nie istnieją).
Przynajmniej od lat 80-tych posesja Piotrkowskiej 158 miała kształt litery „L” i obejmowała również działkę przy ulicy Głównej 4. Na froncie Głównej 4 Zimmermann wystawił obiekt fabryczny, który dopełniał przemysłowy charakter posesji. W grudniu 1884 r. miał miejsce groźny pożar (MA). Prezentowany poniżej dokument budowlany z 1892 r. mówi o odbudowie po pożarze frontowej fabryki przy Głównej 4 (nr hip. 558a). Trudno powiedzieć czy odbudowa dotyczyła pożaru z 1884 r., ale nie znalazłem żadnej informacji o innym pożarze. Fabryka przy Głównej 4 jest jeszcze widoczna na zdjęciu z lat 60-tych XX w., wykonanym przed zniwelowaniem większości zabudowań ulicy Głównej.
Nieruchomość pozostawała własnością rodziny Zimmermannów przez ponad 50 lat, przynajmniej do 1914 r.
Taryfa domów z 1920 r. wymienia jako właściciela Karola Filipa.
MA (materiały archiwalne) - zobacz
* * *
Nieruchomość przy Piotrkowskiej 158, podobnie jak sąsiednia, przy Piotrkowskiej 156, miała charakter przemysłowy. Plan zawarty w dokumentacji budowlanej z 1914 r. (zobacz poniżej), opisuje wszystkie oficyny posesji Piotrkowskiej 158 jako fabryczne. Część oficyn lewej strony podwórza można jeszcze zobaczyć na zdjęciu z lat 60-tych XX w.
O charakterze posesji świadczą firmy funkcjonujące pod adresem Piotrkowskiej 158 w 1897 r.:
- Jan Zimmermann - przędzalnia wełny, robotników 19,
- Juliusz Hornung - przędzalnia, robotników 20,
- Chaim Rosenthal - fabryka wyrobów wełnianych, robotników 25,
- Schmidt & Comp. - parowa suszarnia wełny, robotników 10,
- Florian Jarisch- tkalnia wyrobów bawełnianych i lnianych (obiekt frontowy przy Głównej 4), robotników 51.
Ogłoszenia prasowe z okresu międzywojennego przedstawiają podobny obraz.
W 1914 r. funkcjonowała tutaj drukarnia Stanisława Myszkowskiego, a w latach 20-tych XX w. zakłady graficzne „Weissbach i Mader”.
Archiwalne dokumenty budowlane:
1892 - "O zatwierdzeniu planu odbudowy po pożarze przez Jana Zimmermanna murowanej, dwupiętrowej, z poddaszem tkalni wyrobów wełnianych pod numerem 558a przy ulicy Głównej w mieście Łodzi". [zobacz]
1914 – „Plan zdjęty z natury lokalu mechanicznego warsztatu litograficznego na nieruchomości pod numerem 158 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi właściciela Stanisława Myszkowskiego”.[zobacz]
Ogłoszenia prasowe:
- Stefan Łopatkiewicz Wytwórnia rowerów
- Jan Zimmermann Szarparnia
- A. Meister i S-ka Warsztaty elektrotechniczne
- Artur Eger Fabryka konfekcji i odzieży zawodowej
- K. Wolf Zakład zegarmistrzowsko-jubilerski, fabryka lamp i żyrandoli
- Karol Schultz i S-ka Fabryka Wyrobów Pończoszniczych „Wilka”
- Jan Gabara Zakład galwaniczny i chromownia
-
Reinhold Lukaj Fabryka wyrobów bawełnianych
rodzina Steinert
Zobacz przedstawicieli rodziny Steinert na Piotrkowska Tree.
Karol Steinert senior, ur. ok. 1780, zm. 1849, żona Dorota Köllner. Dzieci Karola sr. i Doroty:
- Karol junior, ur. ok. 1808 w Chemnitz w Saksonii, zm. 1865, żona Paulina Amalia Biller ślub 1833.
- Fryderyk,
- Henrietta Augusta, ur. ok. 1818 w Chemnitz w Saksonii, mąż Adolf Gustaw Sachs ślub 1839. Córka Henrietty i Adolfa, Emma, poślubiła Józefa Lawin.
Dzieci Karola jr. i Pauliny Amalii:
- Adolf Konrad, ur. 1834, zm. 1916, żona Teresa Lahmert ślub 1861,
- Ida Emilia, ur. 1839, zm. 1912, mąż Adolf Traugott Gehlig ślub 1864,
- Fanny Emilia, ur. 1847, mąż Teodor Ferdynand Peters ślub 1866,
- Karolina Emilia, ur. 1848, mąż Karol Robert Gehlig ślub 1869.
Dzieci Adolfa Konrada i Teresy:
- Karol Bernhardt, ur. 1862, zm. 1923, żona Maria Steinecker,
- Ryszard Karol, ur. 1864, żona Eleonora Müller,
- Paweł Robert, ur. 1879, zm. 1917, żona Maria Ludwika Alma Keller ślub 1904,
- Emil Adolf, ur. 1880, żona Joanna Mentey.
Wigury
Piłsudskiego
Roosevelta
Nawrot
Tuwima
Moniuszki
Traugutta
Narutowicza
Jaracza
Rewolucji 1905
Brzeźna
pl. Wolności
Radwańska
pl. Wolności
Żwirki
Mickiewicza
Zamenhofa
Andrzeja
6 Sierpnia
Zielona
Więckowskiego
Próchnika
piotrkowska-nr.pl
© Wszystkie prawa zastrzeżone