ulica Piotrkowska 46

ulica Piotrkowska 46 nr hip. 262a

do 1850 r. nr 192

Pierwotna, szeroka działka o nr 192, obejmowała obecne numery Piotrkowskiej 46 i 48. W środkowej części obszaru frontowego stał parterowy dom drewniany.

Na mocy Protokołu Deklaracyjnego, z lutego 1825 r., plac nr 192 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 46 i 48) objął kolonista z podłódzkiego Antoniewa, cieśla Krystian Linke.

Na froncie stanął dom drewniany 2-familijny.

Po śmierci Krystiana (zmarł w 1828 r.) nieruchomość przeszła w ręce wdowy, Anny Justyny Linke.

Kontraktem z grudnia 1828 r. Anna Justyna Linke sprzedała nieruchomość Janowi Gottliebowi Angst.

W grudniu 1853 r. Angst sprzedał nieruchomość małżonkom Józefie i Dominikowi Geisler.

W marcu 1862 r. małzonkowie Geisler sprzedali połowę nieruchomości, po prawej ręce od frontu uważając (dz. Piotrkowska 48), Wilhelmowi Landau, współwłaścicielowi fabryki tabacznej w mieście Łodzi egzystującej.

W maju 1862 r. małżonkowie Geisler sprzedali drugą połowę nieruchomości (dz. Piotrkowska 46) małżeństwu Julianny (z domu Kunkel) i Wilhelma Stentsel, za kwotę 3075 rubli srebrem.

W listopadzie 1862 r. Stensel sprzedał nieruchomość Józefowi Rosenthal.

Rosenthal wystawił jednopiętrową kamienicę frontową w 1864 r. W kwietniu 1864 r. do Magistratu wpłynęło pismo w sprawie uchybień na budowie domu Rosenthala:

Właściciel nowo budującego się domu Nº 262 przy ulicy Piotrkowskiej, Pan Rosenthal, stawia rusztowanie z cienkich okrąglaków i takowe łączy w dalszych kondygnacjach za pomocą sznurów.

Na podstawie umowy z listopada 1870 r. Józef Rosenthal sprzedał nieruchomość Szymonowi Heyman.

Pod koniec lat 70-tych Heyman sprzedał posesję małżeństwu Rozalii i Icka Aurbach.

W krótkim czasie nieruchomość przeszła w ręce aptekarza Fryderyka Müllera - zobacz poniżej rodzina Müller.

* * *

Parter i piętro frontowej kamienicy mieściło wiele firm, widocznych na zdjęciu B. Wilkoszewskiego, m.in.:

• skład fabryki wyrobów bawełnianych Karola Steinerta,
• filia warszawskiej firmy „Gebethner i Wolff”. Pierwszy łódzki skład firmy "Gebethner i Wolff" otworzył podwoje w 1890 r. przy Piotrkowskiej 18. W 1892 r. został przeniesiony na Piotrkowską 46, w 1899 r. na Piotrkowską 74, w 1912 r. na Piotrkowską 87 i w 1928 r. na Piotrkowską 105. Zobacz poniżej rodzina Gebethner,
• przedstawicielstwa warszawskiego „Kuriera Codziennego” i „Tygodnika Ilustrowanego”, czasopism należących do wymienionej powyżej firmy "Gebethner i Wolff".

Na łamach „Kuriera codziennego”, w latach 1897-98, drukowano w odcinkach powieść Władysława Reymonta „Ziemia obiecana”. W 1897 r., w trakcie zbierania materiałów i pisania "Ziemi obiecanej", Reymont przebywał kilka miesięcy w Łodzi i początkowo mieszkał pod tym numerem.

Na początku XX w. funkcjonował pod tym adresem zakład fotograficzny Hermana Adolfa Petri. 

PODWÓRKA ULICY PIOTRKOWSKIEJ - Piotrkowska 46

Zdjęcie W. Pfeiffera z 1937 r., ze zbiorów Archiwum Państwowego w Łodzi - zobacz

Archiwalne dokumenty budowlane:

1892 – „O zatwierdzeniu planu na budowę przez Fryderyka Millera murowanej, trzypiętrowej oficyny mieszkalnej pod numerem 262a przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]

1903 – „O nadbudowie przez Fryderyka Millera murowanej, piętrowej oficyny [celem] umieszczenia w niej zakładu fotograficznego pod numerem 46/262a przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]

Ogłoszenia prasowe:

• K. Witenberg Krawiec męzki
• M. Spokorny Apteka i instytut wód
• Józef Pankowski Skład i naprawa gorsetów
• Gebethner i Wolff Skład fortepianów, pianin, melodykonów i nut
• Małecki Skład fortepianów i pianin
• F. Müller Apteka, zakład wód mineralnych i napoi gazowych
• S. Budzyner Fabryka wyrobów wełnianych i półwełnianych
• Karol Steinert Skład fabryki wyrobów bawełnianych
• „Krusche i Ender” Filialny skład fabryczny
• Józef Kowalewski Kantor wymiany
• A. H. Müller Skład manufaktury bawełnianej
• B. Krymołowski i S-ka Wyroby podszewkowe bawełniane i półjedwabne
• M. i J. Torenberg Wyrób i sprzedaż wyrobów włókienniczych

rodzina Müller

Fryderyk Müller (metrykalnie Florian Fryderyk) urodził się wprawdzie w Łodzi, w 1843 r. (akt 128) i tutaj rozwijał karierę aptekarską, ale jego dzieje są nierozerwalnie związane z historią Pabianic.

Müllerowie byli katolikami przybyłymi z Czech. Dziadek Fryderyka, Florian Müller (ur. ok. 1795), był  pod koniec lat 40-tych XIX w. jednym z największych, obok Beniamina Krusche i Leonarda Fesslera, pabianickich fabrykantów perkali drukowanych.

Ojciec Fryderyka, Władysław Müller, poślubił ewangeliczkę, Eleonorę Manigel, primo voto Rossner. Ślub został zawarty w 1842 r. (akt 40), w kościele św. Trójcy w Łodzi.

Siostra Fryderyka, Ludwika Natalia, wyszła za maż za Wilhelma Alberta Diettrich.

Fryderyk Müller poślubi w Pabianicach, w 1870 r. (akt 76), Luizę Kornelię Krusche (ur. 1850 w Pabianicach akt 8), córkę wymienionego powyżej Beniamina Krusche.

W 1874 r. Fryderyk kupił od braci Ludwika i Roberta Fischerów zachodnią część ich nieruchomości przy ulicy Zielonej, kończącą się na ulicy Spacerowej. W krótkim czasie Müller wystawił tam dwupiętrową kamienicę (obecnie budynek przy Zielona 6, podwyższony o jedno piętro przez następnych właścicieli MA). Pod koniec lat 70-tych Müller sprzedał nieruchomość przy Zielonej małżonkom Aurbach i kupił od nich posesję przy Piotrkowskiej 46.

Zgodnie z informacjami zawartymi w książce Anny Rynkowskiej "Ulica Piotrkowska", od 1870 r. apteka Fryderyka Müllera funkcjonowała przy Piotrkowskiej 132, a w 1879 r. przy Piotrkowskiej 33.

Na początku lat 80-tych XIX w. Müller prowadził aptekę w domu własnym, przy Piotrkowskiej 46.

W 1884 r. aptekę Müllera przy Piotrkowskiej 46 kupił Maurycy Spokorny (MA).

Przynajmniej od 1887 r. apteka Müllera działała przy Piotrkowskiej 22 (MA), w lokalu należącym wcześniej do Józefa Göbel (Goebel), który założył aptekę pod tym adresem w 1882 r.

Na początku 1890 r. Müller i Spokorny zamienili się miejscami - Müller wrócił do swojej kamienicy przy Piotrkowskiej 46, a Spokorny przejął aptekę przy Piotrkowskiej 22 (MA). W 1892 r. Maurycy Spokorny przeniósł aptekę na Piotrkowską 25 (MA).

Syn Fryderyka i Luizy, Edmund Müller (metrykalnie Władysław Fryderyk Edmund, ur. 1875 akt 692), również prowizor farmacji, prowadził aptekę przy Piotrkowskiej 46 jeszcze w okresie II wojny światowej.

Na koniec zwrócę uwagę na pismo z 1852 r. (MA), skierowane do łódzkiego Magistratu. Pismo odnosi się do podania Floriana Müllera o wyrażenie zgody na otwarcie apteki w Pabianicach. Być może podanie złożył Florian junior, brat Władysława, a tym samym wujek Fryderyka. Do wyjaśnienia.

MA (materiały archiwalne) - zobacz

rodzina Gebethner

Zobacz przedstawicieli rodziny Gebethner na Piotrkowska Tree.

Wilhelm Fryderyk Gebethner, fabrykant mydła i świec, syn majstra bednarskiego Gottfryda Augusta i Anny Reginy Raschke, ożenił się w 1828 r. z Julianną Pauliną Ritz. Ojciec Julianny Pauliny, Jerzy Andrzej Ritz, był murgrabią w Pałacu Saskim w Warszawie.
W 1831 r. urodził się syn Wilhelma Fryderyka i Julianny Pauliny, Gustaw Adolf Gebethner, przyszły współwłaściciel firmy "Gebethner i Wolff". Salony firmy "Gebethner i Wolff", oprócz książek i nut, oferowały także fortepiany. Było to zasługą młodszego brata Gustawa Adolfa, Jana Feliksa Gebethnera, muzyka, kupca i kolekcjonera.
Siostra Wilhelma Fryderyka, Joanna Karolina Wilhelmina Gebethner, poślubiła w 1820 r. fabrykanta mydła Karola Augusta Wernera, brata osiadłego w Ozorkowie farbiarza Krystiana Wilhelma Wernera - zobacz rodzina Werner.

Na koniec warto wspomnieć o rodzinie Sängerów, również skoligaconych z Wernerami. Gebethnerów, Wernerów i Sängerów łączyła wspólna profesja - produkcja mydła i świec.

Wigury

Piłsudskiego

Roosevelta

Nawrot

Tuwima

Moniuszki

Traugutta

Narutowicza

Jaracza

Rewolucji 1905

Brzeźna

pl. Wolności

Radwańska

pl. Wolności

Żwirki

Mickiewicza

Zamenhofa

Andrzeja

6 Sierpnia

Zielona

Więckowskiego

Próchnika

piotrkowska-nr.pl

© Wszystkie prawa zastrzeżone