Piotrkowska

Tree

 

ulica Piotrkowska 169

ulica Piotrkowska 169 nr hip. 725

do 1850 r. nr 178

 

 

Na mocy Protokołu Deklaracyjnego, spisanego w kwietniu 1832 r., plac nr 178 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 169) objął tkacz przybyły z Saksonii, August Beyerlein.

Nowy właściciel zobowiązał się do utrzymywania w ciągłym ruchu fabryki bawełniano płuciennej, składającej się z 3 warsztatów tkackich, przy której 2 czeladzi użytych będzie, oraz do wystawienia domu drewnianego gontami krytego, 26 łokci* długości, 16 łokci szerokości i 5 łokci wysokości.

* - 1 łokieć = 0,576 m

Trudno powiedzieć czy dom wybudował Beyerlein, czy zrobił to następny kolonista, ale na froncie stanął parterowy dom drewniany.

 

Przynajmniej od lat 50-tych właścicielem nieruchomości był Jan Gottlieb Müller.

W 1836 r., już w Łodzi, Müller poślubił Annę Rozynę Pippel (akt 38) - zobacz rodzina Pippel. W tym czasie do Müllera należała nieruchomość przy ówczesnej Piotrkowskiej 14 (dz. Piotrkowska 246). Z tego związku przyszedł na świat Juliusz August Müller (ur. 1848 akt 245).

W 1872 r. Juliusz August poślubił Lindę Nippe (akt 71).

Juliusz August zapoczątkował dynamiczny rozwój przedsiębiorstwa włókienniczego. Na początku XX w. produkcja wyrobów bawełnianych była zlokalizowana przy ulicy Wólczańskiej 53/Gdańskiej 80, w obiektach przemysłowych należących do Wilhelminy i Henryka Kinzler (zobacz poniżej).

W 1910 r., na terenie kupionym od Jakóba Hoffmana przy Senatorskiej 27 (dz. Senatorska 6), Linda Müller, wdowa po Juliuszu, wystawiła własną fabrykę wyrobów bawełnianych.

1910 - "Projekt budowy przez firmę „Juliusz Müller” murowanej, parterowej tkalni mechanicznej, parterowej kotłowni i maszynowni, komina i parterowego budynku gospodarczego pod numerem 27/896 przy ulicy Senatorskiej w mieście Łodzi". [zobacz]

Na froncie terenu fabrycznego, kończącego się na ulicy Milionowej (dz. Milionowa 5), Linda Müller zbudowała willę. Piętro zajmowały pomieszczenia mieszkalne, a na parterze urządzono kantor, ambulatorium i stołówkę dla pracowników.

W okresie międzywojennym Fabryka Wyrobów Bawełnianych "Juliusz Müller", od 1928 r. spółka akcyjna, zatrudniała 250-300 robotników i była zarządzana przez synów Juliusza i Lindy, Rudolfa i Alfreda Müller (MA).

W 1938 r. ogłoszono upadłość przedsiębiorstwa rodziny Müller.

W obiektach przy Senatorskiej działało kilka innych firm, między innymi:

  • przędzalnia, właściciel Karol Heipel,
  • przędzalnia zarobkowa, właściciel Abram Szmul Weissberg,
  • wykończalnia zarobkowa, właściciel Zachariasz Zaromb i Spółka (w zarządzie spółki zasiadali Alfred i Rudolf Müller, skład na Piotrkowskiej 17).

Zobacz przedstawicieli rodziny Müller na Piotrkowska Tree.

 

* * *

 

W latach II wojny światowej funkcjonował pod tym adresem sklep Roberta Kühna, oferujący artykuły techniczne dla przemysłu włókienniczego (drugie zdjęcie w galerii).

 

Mieszkańcy posesji przy Piotrkowskiej 169

Poniższe informacje otrzymałem od Pani Carol Milgram, wnuczki Majera Szymona Budkowskiego i córki Jakuba Moritza Budkowskiego.

Rodzina Budkowskich mieszkała i pracowała przy Piotrkowskiej 169 w okresie międzywojennym. Małżeństwo Majera Szymona (MA) (12.05.1893, Brójce – 20.01.1939, Łódź) i Szajny Złaty Lesz (MA) (21.01.1903, Łódź – 09.1942, Auschwitz) miało czterech synów:

  • Jakuba Moritza (13.05.1927, Łódź – 29.04.2016, Skokie, Illinois, USA),
  • Zanwela vel Zygmunta (02.12.1931, Łódź – 09.1944, Auschwitz),
  • Zukena vel Zenona (14.03.1934, Łódź – 12.02.1941, Łódź, getto),
  • Ruvena (14.03.1934, Łódź – 09.1944, Auschwitz).

Majer Szymon Budkowski był krawcem. W zakładzie funkcjonującym na froncie Piotrkowskiej 169 sprzedawał również materiały na ubrania i maszyny do szycia.

1929-36 – „Zakład krawiecki przy ul. Piotrkowskiej 169, właściciel Majer Budkowski”. [zobacz]

Żona Majera, Szajna, prowadziła pod tym samym adresem pracownię kapeluszy.

1934-37 – „Pracownia kapeluszy przy ul. Piotrkowskiej 169, właścicielka Szajna Złata Lesz-Budkowska”. [zobacz]

Szajna Złata Budkowska była nie tylko modystką. Pracowała jako wykwalifikowana pielęgniarka i asystentka chirurgiczna.

Majer Budkowski służył w polskiej kawalerii. Świadczą o tym zachowane zdjęcia. Do tej pory rodzinie nie udało się ustalić jednostki i okresu służby.

Rodzina Budkowskich mieszkała przy Piotrkowskiej 169 do wybuchu II wojny światowej. Majer Budkowski jest wymieniony w "Księdze Adresowej m. Łodzi 1937-39" (MA).

Z tragedii holokaustu ocalał tylko jeden przedstawiciel rodziny Budkowskich - syn Majera, Jakub Moritz Budkowski. Po zakończeniu wojny Jakub wyemigrował do USA. W nowej ojczyźnie zdobył papiery mistrza stolarskiego i otworzył firmę „Budd Construction Co., Inc.”.

 

MA (materiały archiwalne) - zobacz

 

 

Archiwalne dokumenty budowlane:

1911 - "Projekt przebudowy otworów okiennych na parterze i piętrze oraz obniżenia podłogi na parterze murowanej, piętrowej oficyny oznaczonej literą „w” na nieruchomości Juliusza Müllera pod numerem policyjnym 169 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi". [zobacz]

 

Ogłoszenia prasowe:

  • Juliusz Miller Fabryka wyrobów bawełnianych

 

 

Otylia Wilhelmina (Mina) i Henryk Maurycy Kintzler

Przynajmniej od lat 80-tych XIX w. nieruchomość pomiędzy obecną ulicą Wólczańską 53, a Gdańską 78-80, należała do Fryderyka Augusta Hochmuth. W głębi podwórza powstały obiekty fabryczne.

Po śmierci założyciela (zmarł w 1895 r. akt 136) fabrykę odziedziczyła jego córka, Wilhelmina i jej mąż, Henryk Maurycy Kintzler (ślub w 1879 akt 15).

1895 - "Projekt budowy trzypiętrowej, mechanicznej przędzalni w miejscu spalonej w 1894 roku i położonej przy ulicy Wólczańskiej pod numerem 804a należącej do Wilhelminy Kinzler, spadkobierczyni Hochmutha, w mieście Łodzi". [zobacz]

Obiekty przemysłowe służyły zarówno właścicielom i ich spadkobiercom (MA), jak i wielu innym przedsiębiorstwom włókienniczym - zobacz.

 

MA (materiały archiwalne) - zobacz

Wigury

Piłsudskiego

Roosevelta

Nawrot

Tuwima

Moniuszki

Traugutta

Narutowicza

Jaracza

Rewolucji 1905

Brzeźna

pl. Wolności

Radwańska

pl. Wolności

Żwirki

Mickiewicza

Zamenhofa

Andrzeja

6 Sierpnia

Zielona

Więckowskiego

Próchnika

Ulica Piotrkowska. Historia ulicy Piotrkowskiej i Łodzi przemysłowej
30 marca 2015
Piotrkowska_169
Ulica Piotrkowska. Historia ulicy Piotrkowskiej i Łodzi przemysłowej

piotrkowska-nr.pl

© Wszystkie prawa zastrzeżone

Ulica Piotrkowska. Historia ulicy Piotrkowskiej i Łodzi przemysłowej