ulica Piotrkowska 15
ulica Piotrkowska 15 nr hip. 276
do 1850 r. nr 134
Zgodnie z Protokołem Deklaracyjnym, podpisanym w maju 1825 r., plac nr 134 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 15) objął cieśla Jan Schwalbe.
Jak podaje dokument z końca lat 20-tych, Schwalbe nie pobudował domu frontowego, tylko domek tylny postawił.
W latach 30-tych XIX w. nieruchomość należała do Wilhelma Friedrich, który w maju 1838 r. sprzedał ją Wilhelmowi Karolowi Schrötter.
Dokument z 1841 r. wymienia dom frontowy mieszkalny pod dachówką, mający długości łokci* 29, szerokości łokci 19, a wysokości łokci 5 nowej miary polskiej, lecz nie określa czy był to obiekt murowany, czy drewniany.
* - 1 łokieć = 0,576 m
Plan Rudolfa Micińskiego z 1849 r. przedstawia frontowy dom murowany.
W sierpniu 1849 r. Schrötter sprzedał nieruchomość Janowi Peter.
W lipcu 1854 r. Magistrat wydał pozwolenie Panu Janowi Peter do wzniesienia na podwórzu posesyi jego pod Nº 276 przy ulicy Piotrkowskiej [Piotrkowska 15] wozowni murowanej pod dachówką.
W 1864 r. mieściła się pod tym adresem księgarnia Juliusza Arndta, w tym czasie jedna z dwóch łódzkich księgarni. Druga, należąca do Gotfryda Berlacha, funkcjonowała po sąsiedzku, przy Piotrkowskiej 17.
Kalendarz Jana Petersilge na rok 1870 wymienia nadal Jana Peter jako właściciela.
W miejscu parterowego domu frontowego wystawiono, w 1878 r., dwupiętrową kamienicę. Obiekt powstał dla dwóch kupców przybyłych z Rosji, Borucha vel Bernarda Hertzenberga i Jakóba Rappaporta. Kamienicę przebudowano w 1893 r., według projektu Franciszka Chełmońskiego.
W latach 90-tych XIX w. mieściły się tutaj, obok siebie, ekskluzywne sklepy konfekcyjne. Właściciele nieruchomości, Hertzenberg i Rappaport, oferowali drogie materiały, suknie wieczorowe, aksamity i welwety. Drugi sklep, Emanuela Sieradzkiego, sprzedawał futra z rosyjskich i amerykańskich soboli, kamczackich bobrów, lisów i szynszyli.
W 1910 r. posesję kupili, za kwotę 65 tys. rubli, Aleksy Drewing i Aleksander Milker.
W 1902 r. Drewing i Milker, redaktorzy związani wcześniej z "Lodzer Zeitung" Jana Petersilgego, rozpoczęli przy Piotrkowskiej 15 wydawanie własnej gazety "Neue Lodzer Zeitung". Na potrzeby nowego wydawnictwa, na pierwszym piętrze trzypiętrowej oficyny, uruchomiono mechaniczną drukarnię poruszaną silnikiem naftowym. "Neue Lodzer Zeitung" wychodziła z powodzeniem do 1939 r.
Więcej informacji o "Neue Lodzer Zeitung" możemy przeczytać we fragmencie artykułu Wiesławy Kaszubiny "Notatki o prasie łódzkiej" - zobacz.
Na szczególną uwagę zasługuje postać Aleksandra Milkera, o którym tak pisał znany łódzki literat Zygmunt Bartkiewicz: Niemieckie pismo prowadzi, lecz szczery Polaków przyjaciel, umie godzić dwa wrogie obozy i myśli o możliwości polsko-niemieckiego porozumienia. Znawca sztuki wytrawny, zna „kuchnię teatru” i teatr, obrazy rozumie, nie rozgląda się nerwowo po ludziach i rzeczach, na kim, czy na czym by tu można zarobić, i kocha wiernie swe powołanie, jednym słowem, człek rzadki.
Aleksander Milker (1867-1924) ożenił się w 1898 r. z Marią Władysławą Rachalewską. Bratanica Aleksandra, Helena Ludwika Antonina Milker, poślubiła Jakuba Rafała Meissnera.
Zobacz przedstawicieli rodziny Milker na Piotrkowska Tree.
Taryfa domów z 1920 r. wymienia nadal Drewinga i Milkera jako właścicieli.
* * *
W latach 1907-22 istniało tutaj kino „Théátre Optique Parisienne”, którego właścicielem był Mani Hendisz, pradziadek znanego reżysera, Jana Jakuba Kolskiego.
Archiwalne dokumenty budowlane:
1889 – „Projekt przebudowy sklepu w domu właścicieli Hercberga I Rappaporta pod numerem 276 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]
1893 – „O zatwierdzeniu planu na budowę przez Borucha Hercberga i Jakuba Rappaporta murowanego, dwupiętrowego domu i oficyny, trzypiętrowej oficyny i nadbudowę trzeciego piętra nad oficyną, pod numerem 276 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]
1911 – „Projekt przebudowy ścian w części parteru, trzypiętrowej, murowanej oficyny mieszkalnej "D" na nieruchomości Aleksandra Milkera i Aleksego Drewinga pod numerem 15/276 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]
Ogłoszenia prasowe:
- Adolf Brzeziński Kantor służby domowej
- Herzenberg i Rappeport Magazyn Moskiewski oddział składu manufakturnego
- Tow. Akc. Fabryki Firanek i Wyrobów Koronkowych „M. S. Feinkind” w Warszawie Skład fabryczny
- Emanuel Sieradzki Skład futer, skład kapeluszy fabryki Hermana Schlee
- „Theatre Optique Parisien” Kinematograf
- Samuel Rosenblatt Fabryka pluszu
- Przemysł Wełniany B-cia Eiger Kantor i skład fabryki w Zgierzu
- „Neue Lodzer Zeitung” Drukarnia, redakcja i administracja gazety
- Kazimierz Piechocki Wywiadownia handlowa
-
B. Faktor Produkcja i sprzedaż przędzy
Wigury
Piłsudskiego
Roosevelta
Nawrot
Tuwima
Moniuszki
Traugutta
Narutowicza
Jaracza
Rewolucji 1905
Brzeźna
pl. Wolności
Radwańska
pl. Wolności
Żwirki
Mickiewicza
Zamenhofa
Andrzeja
6 Sierpnia
Zielona
Więckowskiego
Próchnika
piotrkowska-nr.pl
© Wszystkie prawa zastrzeżone