ulica Piotrkowska 119
ulica Piotrkowska 119 nr hip. 750
do 1850 r. nr 152
Na mocy Protokołu Deklaracyjnego, spisanego w lutym 1835 r., plac nr 152 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 119) objął tkacz przybyły ze Śląska, Gottlob Hanke.
Nowy właściciel zobowiązał się do utrzymywania w ciągłym ruchu fabryki wyrobów bawełnianych i lnianych, składającej się z 2 warsztatów, przy której 1 czeladnik użyty będzie, oraz do wystawienia domu drewnianego.
Stosownie do protokółu z marca 1842 r., Hanke sprzedał nieruchomość majstrowi tkackiemu, Franciszkowi Fibiger.
Na froncie Piotrkowskiej stał w tym czasie dom drewniany mieszkalny pod gontami mający długości łokci* 26, szerokości łokci 14, a wysokości łokci 4 nowej miary polskiej.
* - 1 łokieć = 0,576 m
Zgodnie z protokołem, z maja 1846 r., Rozyna Köcher voto Fibiger, druga żona zmarłego Franciszka, sprzedała nieruchomość sąsiadowi, Sewerynowi Liesel.
Żoną Seweryna Liesela była Amalia Fibiger (ślub 1839 akt 20), córka Franciszka i jego pierwszej żony, Marianny Kahl. Syn Franciszka z pierwszego małżeństwa, Franciszek Fibiger junior, poślubił w 1840 r. Magdalenę Rettig. Córka Franciszka juniora i Magdaleny, Julianna Fibiger, wyszła za mąż za Józefa Wolmanna.
Zobacz przedstawicieli rodziny Fibiger na Piotrkowska Tree.
Zgodnie z Kontraktem pod dniem 22 marca/3 kwietnia 1860 r. Nr 1713 nieruchomość kupił aptekarz Juliusz Knoll (1819-1903). W miejscu frontowego drewniaka, posiłkując się pożyczką bankową, Knoll wystawił parterowy dom murowany.
W styczniu 1862 r. Juliusz Knoll sprzedał połowę nieruchomości aptekarzowi Marcelemu Kuźnickiemu, ten zaś, w sierpniu tego samego roku, odsprzedał ją Juliuszowi Knoll. Może kiedyś poznamy okoliczności tej dziwnej transakcji.
W lutym 1853 r. Juliusz (metrykalnie Erazm Juliusz) Knoll poślubił Szarlottę Ludwikę Geyer (akt 29), córkę Ludwika Geyera. W tym czasie małżonkowie mieszkali w domu przy Piotrkowskiej 98. Córka Juliusza i Szarlotty, Anna, wyszła za mąż za znanego łódzkiego cukiernika i restauratora Aleksandra Roszkowskiego.
Zobacz także rodzina Knoll.
W okresie od końca lat 60-tych, do końca lat 80-tych, właścicielem posesji był Henryk Hintz - zobacz rodzina Hintz.
Henryk Hintz (ur. 1826 w Zgierzu) mieszkał w latach 40-tych w Ozorkowie. W 1850 r., w podłódzkim Konstantynowie, poślubił Augustę Freimark. W drugiej połowie lat 50-tych rodzina Hintzów przeniosła się z Konstantynowa do Łodzi. Przynajmniej od początku lat 60-tych Hintzowie mieszkali pod ówczesnym adresem Nowomiejskiej 10 (dz. Nowomiejska 6).
Henryk Hintz zmarł w 1889 r.
Kolejnym właścicielem nieruchomości został Zygmunt Jarociński (zobacz poniżej).
Taryfa domów z 1920 r. wymienia Alberta Jarocińskiego, syna Zygmunta.
W podwórzu funkcjonowała fabryka Bernarda Neprosa.
Dokumenty archiwalne:
1895 – „Plan rozmieszczenia sieci przewodów i dynamomaszyny do budowanego oświetlenia elektrycznego i silnika elektrycznego na nieruchomości N 750 Alberta Jarocińskiego, dzierżawionej przez Bernarda Nieprosa, przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]
Ogłoszenia prasowe:
- Bronisław Gnieliński Fabryka mydła
- B. Nepros i S-ka Dom agenturowo-komisowy artykułów technicznych
- Adolf Ereciński Fabryka wyrobów metalowych
- A. Neumann Remiza „Bristol” Wynajem karet i powozów
- Wędrychowski i S-ka Zakłady kotlarskie i mechaniczne
- I. H. Goldminc Sklep bławatny
- S. Dominiak Zakład ślusarsko-mechaniczny
Zygmunt Jarociński (1823-1909) przybył do Łodzi z Kalisza. W rodzinnym mieście terminował u Ludwika Mamrotha jako subiekt handlowy. Łódzka kariera kupiecka Jarocińskiego, podobnie jak Hermana Konstadta i Jakuba Dobranickiego, miała swój początek na ulicy Nowomiejskiej. W grudniu 1864 r. Jarociński kupił nieruchomość przy Piotrkowskiej 238 (później Nowomiejska 238 i Nowomiejska 3) MA, ze stojącym na froncie parterowym domem drewnianym. Już w marcu 1865 r. nowy właściciel wystąpił do Magistratu z prośbą o wyrażenie zgody na wystawienie dwupiętrowej kamienicy frontowej z dwiema oficynami. Przy Nowomiejskiej 3 Jarociński otworzył firmę handlową, której reklamę możemy przeczytać w kalendarzu Jana Petersilge na rok 1870:
Mój istniejący od roku 1851 stale zaopatrzony skład towarów krajowych i zagranicznych, bawełnianych, lnianych i wełnianych. Skład główny wybornie drukowanego katunu z fabryki B. Müllera w Turku. Ulica Piotrkowska 238, w moim własnym domu Sigismund Jarociński.
Dochody z dobrze prosperującej działalności handlowej pozwoliły Zygmuntowi Jarocińskiemu rozpocząć działalność przemysłową. Jej początek nadszedł późno, dopiero w 1888 r., kiedy Jarociński kupił od Edwarda Herbsta, zięcia Karola Scheiblera, obszar fabryczny przy ulicy Targowej 1232-1233 (dz. Targowa 28/30) MA.
Plany Rudolfa Micińskiego z 1873 i 1877 r. przedstawiają jeszcze puste parcele 1232 i 1233. Na przełomie lat 70-tych i 80-tych XIX w. teren należał do Józefa Stegmana. Prawdopodobnie dopiero następny właściciel, Leon Werner, wystawił w tym miejscu pierwsze budynki fabryczne. W 1884 r. Werner sprzedał nieruchomość Edwardowi Herbstowi za 60 tys. rubli.
W krótkim czasie, w nowych i rozbudowanych obiektach przemysłowych, ruszyła produkcja tkanin ubraniowych czesankowych, półwełnianych i bawełnianych.
1888 - "Projekt dobudowy przez Zygmunta Jarocińskiego parterowej tkalni pod numerami 1232 i 1233 przy ulicy Targowej w mieście Łodzi". [zobacz]
1891 - "Projekt budowy przez Zygmunta Jarocińskiego murowanego, dwupiętrowego magazynu pod numerami 1232 i 1233 przy ulicy Targowej w Łodzi". [zobacz]
Po śmierci założyciela w 1909 r., przedsiębiorstwem kierowali synowie - Albert (1856-1923) i Stanisław (1852-1934).
Produkcja była prowadzona również w innych częściach Łodzi, między innymi w dawnej fabryce Ewalda Kerna, przy Karola 17 (dz. Żwirki 17), oraz w dawnej fabryce Markusa Kutnera, przy Luizy vel Ludwiki 55 (dz. Strz. Kaniowskich 61/63).
W 1929 r. firma uzyskała status spółki akcyjnej.
W 1934 r., po śmierci Stanisława, rodzina Jarocińskich sprzedała swoje udziały w spółce.
W 1941 r. fabrykę kupił (przejął?) Adolf Kebsch jr. (zobacz poniżej), właściciel zakładów pończoszniczych przy Sienkiewicza 65.
Fabryka Zygmunta Jarocińskiego na witrynie fabrykiprl.pl - zobacz.
Na uwagę zasługuje działalność filantropijna Zygmunta Jarocińskiego. Najlepszym jej przykładem jest gmach żydowskiej szkoły rzemieślniczej „Talmud Tora”, na ulicy Średniej 46/48 (dz. Pomorska 46/48). Powstanie tej placówki było głównie zasługą małżonków Berty i Zygmunta Jarocińskich - począwszy od przekazania placu, przez wyasygnowanie dużej sumy na budowę, po ufundowanie stypendium.
1900 - "O budowie przez Zygmunta i Bertę małżonków Jarocińskich w mieście Łodzi przy ulicy Średniej pod numerami 46 i 48/355-356 murowanej, dwupiętrowej z podpiwniczeniem szkoły żydowskiej "Talmud Tora", parterowej maszynowni, jednopiętrowej oficyny mieszkalnej z podpiwniczeniem i jednopiętrowych ustępów". [zobacz]
Warto wspomnieć w kilku słowach o koligacjach rodziny Jarocińskich. Syn Zygmunta Jarocińskiego, Albert, ożenił się z córką Hugo Wulffsohna, Liną, a córka, Mina, wyszła za mąż za Adama Ossera, właściciela fabryki pod ówczesnym adresem Widzewskiej 184-188 (dz. Kilińskiego 222-226) MA. Drugi syn Zygmunta, Stanisław Jarociński, ożenił się z córką Adolfa Goldfedera, a druga córka, Anna, wyszła za mąż za Maksymiliana Goldfedera, młodszego brata Adolfa.
MA (materiały archiwalne) - zobacz
rodzina Kebsch
Zobacz przedstawicieli rodziny Kebsch na Piotrkowska Tree.
August Kebsch (ur. ok. 1818, zm. 1874) przybył do Łodzi na początku lat 40-tych XIX w. W 1844 r., jako czeladnik tkacki, poślubił Annę Marię Meyer (akt 16). W tym samym roku przyszedł na świat pierworodny syn, August jr. (akt 415). Młodsi bracia Augusta jr., to Emil (ur. 1856) i Adolf (ur. 1866 akt 740).
Przynajmniej od pierwszej połowy lat 60-tych rodzina Kebsch mieszkała przy ulicy Wschodniej 471 (dz. Wschodnia 22).
W 1876 r. Emil Kebsch ożenił się z Amalią Augustą Rupprecht.
W 1864 r. August jr. poślubił Albinę Heinzel (akt 57), siostrę jednego z największych łódzkich przemysłowców, Juliusza Heinzela (zobacz rodzina Heinzel).
W 1889 r. Adolf poślubił Emilię Paschke (akt 49). W tym samym roku przyszedł na świat pierworodny syn, Adolf jr. (akt 1134). Dwaj młodsi bracia Adolfa jr., to Alferd (ur. 1896 akt 1073) i Rudolf (ur. 1899).
Od drugiej połowy lat 80-tych Adolf Kebsch był właścicielem posesji przy Wschodniej 470 (dz. Wschodnia 20), gdzie wystawił stojące do dzisiaj oficyny.
1895/96 - "O zatwierdzeniu projektu budowy przez Adolfa Kebscha w Łodzi pod nr 470 trzech murowanych trzypiętrowych oficyn". [zobacz]
Od drugiej połowy lat 90-tych nieruchomość przy Wschodniej 20 należała do teściowej Adolfa, Pauliny Paschke, z d. Stender.
Adolf Kebsch był z zawodu pończosznikiem. Profesja Adolfa, wymieniona już w akcie ślubu z 1899 r. i osoba jego żony, Emilii Paschke, mają wiele wspólnego. Emilia pochodziła ze znanej rodziny pończoszników z podłódzkiego Aleksandrowa. Juliusz Paschke otworzył mechaniczną fabrykę pończoch w 1888 r. Na przełomie XIX i XX w. działał Gustaw Paschke, a w okresie międzywojennym funkcjonowały fabryki Hugona Paschke (ul. Kościelna, dz. Wojska Polskiego 12) i Adolfa Paschke (ul. Parzęczewska, dz. 1 Maja 20).
Wymieniona powyżej matka Emilii, Paulina Paschke, otworzyła także w Łodzi, przy Wschodniej 20, mechaniczną pończoszarnię.
1900/01 - "O budowie przez Paulinę Paschke mechanicznej pończoszarni w istniejącej murowanej oficynie w mieście Łodzi przy ulicy Wschodniej pod nr 20". [zobacz]
Na początku XX w. Adolf Kebsch prowadził działalność w branży pończoszniczej przy ulicy Południowej 21 (dz. Rewolucji 1905 r. 21).
1900 - "Zdjęty z natury plan murowanej jednpietrowej oficyny Gustawa Starka w mieście Łodzi pod nr 21/1420 przy ulicy Południowej, w której Adolf Kebsch zamierza uruchomić mechaniczną pończoszarnię". [zobacz]
Ok. 1905 r. Kebsch kupił nieruchomość przy Mikołajewskiej 65 (dz. Sienkiewicza 65). Na froncie stała już dwupiętrowa kamienica, wystawiona przez przedniego właściciela, Adolfa Wilhelma.
1890 - "O budowie przez Adolfa Wilhelma murowanego dwupiętrowego domu mieszkalnego z oficyną i murowanych parterowych budynków gospodarczych na nieruchomości nr 538a przy ulicy Dzikiej w mieście Łodzi". [zobacz]
W nowym obiekcie wystawionym w głębi posesji, Kebsch uruchomił produkcję pończoch.
1910 - "Projekt Adolfa Kebscha na budowę murowanego jednopiętrowego składu gotowych towarów pod nr 65/538 przy ulicy Mikołajewskiej w mieście Łodzi". [zobacz]
Adolf Kebsch zmarł w drugiej dekadzie XX w. Fabrykę pończoch prowadzili i rozwijali spadkobiercy Adolfa - żona Emilia, oraz synowie Adolf jr., Alfred i Rudolf (MA). W 1928 r. rodzinną firmę przekształcono w spółkę akcyjną (MA). W okresie międzywojennym Fabryka Pończoch Adolf Kebsz S.A. oferowała wyroby sygnowane znakiem towarowym "Negrita" (MA).
W 1916 r. Adolf Kebsch jr. poślubił Martę Paul, córkę Ferdynanda jr., właściciela fabryki przy Nawrot 10 (MA) - zobacz rodzina Paul.
MA (materiały archiwalne) - zobacz
Wigury
Piłsudskiego
Roosevelta
Nawrot
Tuwima
Moniuszki
Traugutta
Narutowicza
Jaracza
Rewolucji 1905
Brzeźna
pl. Wolności
Radwańska
pl. Wolności
Żwirki
Mickiewicza
Zamenhofa
Andrzeja
6 Sierpnia
Zielona
Więckowskiego
Próchnika
piotrkowska-nr.pl
© Wszystkie prawa zastrzeżone