ulica Piotrkowska 75

ulica Piotrkowska 75 nr hip. 772

do 1850 r. nr 130

Na mocy kontraktu z maja 1839 r., właścicielem nieruchomości przy ówczesnej Piotrkowskiej 130 (dz. Piotrkowska 75) została Henrietta Sänger, wdowa po Karolu Gottliebie Sänger - zobacz rodzina Sänger.

W 1845 r. Pani Henrietta sprzedała nieruchomość Andrzejowi Jezierskiemu.

We wrześniu 1849 r. Jezierski sprzedał posesję Karolowi Haarich (Haarig) i Karolinie Lange - zobacz poniżej rodzina Haarich.

Księga ludności stałej z 1850 r. zawiera informację, iż Karolina Lange jest gospodynią w domu Haaricha, z późniejszą adnotacją żyje na wiarę z Haurichem. Ta sama księga wymienia troje dzieci Karola i Karoliny, które przyszły na świat z nieprawego łoża.

Plan Józefa Lenartowskiego z 1849 r. przedstawia drewniany dom na froncie Piotrkowskiej 75. Dokument z 1862 r. wymienia dom drewniany mieszkalny pod gontami mający długości łokci* 30, szerokości łokci 18, a wysokości łokci 5 nowej miary polskiej.

* - 1 łokieć = 0,576 m

Można przypuszczać, że frontowego drewniaka, który przetrwał bez mała do wybuchu II wojny światowej, wystawił Andrzej Jezierski lub Henrietta Sänger.

Stosownie do aktu z kwietnia 1864 r. Haarich i Lange sprzedali nieruchomość Gustawowi Wertschitzkiemu i Konstantemu Eltz.

Pod koniec lat 60-tych Gustaw Wertschitzki jest już wymieniany jako samodzielny właściciel posesji.

Gustaw Wertschitzki, urodzony w Neuebersbach ok. 1838 r., syn Krystiana i Krystyny Hempel, poślubił w 1866 r. Mariannę Józefę Thoma (akt 95).

Córka Gustawa i Marianny Krystyny, Maria, wyszła za mąż za Gustawa Adolfa Kindermanna (ślub 1895 akt 187).

Druga córka, Anna, poślubiła Augusta Schroedera (ślub 1891 akt 7). Syn Augusta i Anny, Gustaw Schroeder, ożenił się w 1920 r. z Martą Wandą Mühle - zobacz rodzina Mühle.

W podwórzu Piotrkowskiej 75, gęsto zabudowanym oficynami przemysłowymi, funkcjonowała tkalnia, farbiarnia i apretura wyrobów wełnianych. Tylną część posesji, sięgającą do ulicy Spacerowej, później al. Kościuszki 18, porastał ogród.

Po I wojnie światowej przedsiębiorstwo Wertschitzkiego nie odzyskało już dawnej kondycji (Gustaw Wertschitzki zmarł w 1914 r. akt 434), a światowy kryzys ekonomiczny końca lat 20-tych przypieczętował jego los. W styczniu 1931 r. ogłoszono upadłość firmy, a właścicieli, spadkobierców Gustawa, objęto dozorem policyjnym (MA). Pod koniec 1932 r. odbyła się licytacja nieruchomości. Dzięki obwieszczeniu o licytacji, zamieszczonemu w Łódzkim Dzienniku Wojewódzkim (MA), możemy poznać końcową zabudowę nieruchomości.

Zarówno drewniany dom frontowy, jak i pozostałe budynki posesji, wyburzono w 1937 r. (MA).

Na zniwelowanym terenie miało ponoć powstać duże kino, ale do tej pory nie natknąłem się na żadną informację o tych zamierzeniach.

Zobacz przedstawicieli rodziny Wertschitzki na Piotrkowska Tree.

Ok. 1950 r., w miejscu fabryki i ogrodu Gustawa Wertschitzkiego, powstała aleja ZMP. 20 lat później, po zniwelowaniu sąsiedniej posesji przy Piotrkowskiej 73, utworzono szeroki pasaż łączący ulicę Piotrkowską z al. Kościuszki. Na cześć Artura Rubinsteina, który spędził dzieciństwo przy Piotrkowskiej 78, pasaż nazwano jego imieniem.

MA (materiały archiwalne) - zobacz

Archiwalne dokumenty budowlane:

1890/91 – „O dobudowie przez Gustawa Wertschitzkiego murowanej, trzypiętrowej tkalni i maszynowni do istniejącej tkalni na nieruchomości pod numerem 772 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]

1905 – „Projekt na budowę przez Gustawa Wertschitzkiego murowanego, parterowego pomieszczenia lokomobili i piętrowego magazynu pod numerem 75/772 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]

1911 – „Projekt budowy piętrowego budynku z mansardą na nieruchomości Gustawa Wertschitzkiego pod numerem 75/772 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]

Ogłoszenia prasowe:

Gustaw Wertschytzky Apretura i fabryka wyrobów wełnianych, kortów i pluszu
Gustaw Werczycki Spadkobiercy Wykończalnia i farbiarnia
Bernard Krantz Kantor wymiany
J. Frymer Odzież i obuwie dla dzieci

rodzina Haarich (Haarig)

Zobacz przedstawicieli rodziny Haarich na Piotrkowska Tree.

Jan Gottlieb Haarich, tkacz z Saksonii, przybył do Łodzi z żoną Zofią Elżbietą z d. Hölzel i dziećmi:

Karol, właściciel nieruchomości przy Piotrkowskiej 75. Córka Karola i Karoliny Lange, Amalia Otylia Haarich, poślubiła w 1870 r. Adolfa Butschkata.
Joanna Krystyna, mąż Andrzej Klebsattel,
Karolina, mąż August Gloger,
Ernest, żona Teresa Hake. Żona Ernesta była bliską krewną, prawdopodobnie siostrą, Franciszki Hake, matki Juliusza Heinzela.
August, żona Anna Krystyna Klebsattel.

Wigury

Piłsudskiego

Roosevelta

Nawrot

Tuwima

Moniuszki

Traugutta

Narutowicza

Jaracza

Rewolucji 1905

Brzeźna

pl. Wolności

Radwańska

pl. Wolności

Żwirki

Mickiewicza

Zamenhofa

Andrzeja

6 Sierpnia

Zielona

Więckowskiego

Próchnika

29 marca 2015

Piotrkowska_75

piotrkowska-nr.pl