Skorupki

ulica Piotrkowska 103

ulica Piotrkowska 103 nr hip. 758

do 1850 r. nr 144

Prawdopodobnie pierwszym właścicielem nieruchomości nr 144 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 103), wymienionym pod tym adresem w Księdze ludności stałej, był Antoni Wilhelm Potempa.

Potempa nie wystawił domu frontowego.

Na mocy Protokołu Deklaracyjnego, podpisanego w listopadzie 1838 r., nieruchomość objął tkacz (szwc, a w praktyce szynkarz) przybyły z miasta Babiak w Obwodzie Kujawskim, Samuel Somerfeld. Nowy właściciel zobowiązał się do pobudowania w przeciągu roku jednego domu drewnianego gontami krytego, 26 łokci* długości, 16 szerokości, a 5 łokci wysokości.

* - 1 łokieć = 0,576 m

Faktyczne objęcie nieruchomości przez Somerfelda miało miejsce wcześniej. Szynk Somerfelda, w domu własnym, działał pod tym adresem już od 1831 r. 

Samuel Somerfeld zmarł w 1847 r.

Zobacz przedstawicieli rodziny Samuela Somerfelda na Piotrkowska Tree.

Kolejnym właścicielem nieruchomości został Karol Hampel.

Karol Hampel, piekarz, urodził sie ok. 1797 r. w Łęczycy. W 1826 r., w Strykowie, ożenił się z Marianną z d. Jakubowską.

Zgodnie z dokumentem z lipca 1841 r., Hampel sprzedał nieruchomość Beniaminowi Buchen.

W tym czasie na froncie Piotrkowskiej stał dom drewniany mieszkalny pod gontami, mający długości łokci* 26, szerokości łokci 15, a wysokości łokci 4 nowej miary polskiej.

W podobnym czasie, w sierpniu 1841 r., Buchen kupił nieruchomość przy Piotrkowskiej 120.

Beniamin Buchen zmarł w 1847 r.

Zobacz przedstawicieli rodziny Buchen na Piotrkowska Tree.

W 1854 r. Fryderyk Wilhelm Buchen, syn Beniamina, sprzedał nieruchomość powroźnikowi, Maksymilianowi Fritz. Wcześniej rodzina Fritzów była zameldowana przy Piotrkowskiej 113.

Na miejscu frontowego drewniaka Fritz wystawił parterowy dom murowany. Można przypuszczać, że dom powstał w 1873 r., po uzyskaniu przez Fritza pożyczki w Towarzystwie Kredytowym m. Łodzi (MA).  Dom Fritza jest już widoczny na zdjęciu E. Stummana z drugiej połowy lat 70-tych (trzecie zdjęcie w galerii).

Pod koniec lat 70-tych Elżbieta Fritz (z d. Gołygowska), wdowa po Maksymilianie, wykupiła grunt działki.

1879 - "O wykupie bezterminowych czynszów przez Elżbietę Fritsche [Fritz] z gruntu nr 144/758 w mieście Łodzi". [zobacz]

Na przełomie lat 80-tych i 90-tych XIX w. posesja należała do Naftalego Kopel.

W połowie lat 90-tych XIX w. właścicielem nieruchomości został znany łódzki kupiec, Maurycy Sprzączkowski, oferujący wykwintne towary w sklepie przy Piotrkowskiej 54.

Maurycy Sprzączkowski, syn Piotra i Marianny z d. Schneider, urodził się w Warszawie, w 1847 r. W 1882 r. ożenił się z Aurelią Augustą z d. Ahnert (akt 79). Zmarł bezpotomnie w 1918 r. (akt 14).

Zobacz przedstawicieli rodziny Maurycego Sprzączkowskiego na Piotrkowska Tree.

Przynajmniej od drugiej połowy lat 80-tych XIX w. Maurycy Sprzączkowski był właścicielem nieruchomości przy ulicy Dzikiej 506a (później Mikołajewska 9-11, obecnie Sienkiewicza 9-11), gdzie w podwórzu obu posesji wystawił obiekty przemysłowe pod dzierżawę. Zabudowania fabryczne służyły produkcji włókienniczej, między innymi, M. A. Wienera i Albana Auricha (zobacz poniżej).

W drugiej połowie lat 90-tych XIX w. nieruchomość przy Mikołajewskiej 9-11 przeszła w ręce Pinkusa Lichtenberga. Nowy właściciel podwyższył o jedno piętro kamienicę frontową przy Mikołajewskiej 9, rozbudował oficyny, a obiekty przemysłowe przekształcił w powierzchnie mieszkalne.

Księga inwentarzowa i właściciele nieruchomości w latach 1930-1936 (zbiory Archiwum Państwowego w Łodzi) - zobacz

* * *

Na początku 1902 r. Aleksander Roszkowski przeniósł pod ten adres filię swojej cukierni (MA). Filia funkcjonowała wcześniej, od września 1899 r., przy Piotrkowskiej 107.

W latach 90-tych mieścił się tutaj zakład fotograficzny Kazimierza Oleksińskiego "Makart", przeniesiony na początku XX w. pod adres Przejazd 2.

Miejsce "Makartu" zajął zakład fotograficzny Stanisława Zygmunta Piotrowicza. Przedstawiciele rodziny Piotrowiczów (wymieniony powyżej Stanisław Zygmunt, jego brat Władysław i siostra Maria) prowadzili w latach 1893-1934 zakład fotograficzny przy Nowym Rynku 6 (dz. pl. Wolności 6), należący wcześniej do Leopolda Zonera (zobacz Piotrkowska 24 i 108). Atelier na Nowym Rynku funkcjonowało również pod szyldem "A. Piotrowski", od nazwiska męża Marii Piotrowicz, Antoniego Piotrowskiego (urzędnika magistratu), na którego wydane zostało zezwolenie, w 1893 r., na otworzenie zakładu.

W początkach XX w., w oficynie posesji działało Towarzystwo „Wiedza” (prezesem był Edward Mittelstaedt), gromadzące głównie polskich nauczycieli i lekarzy. Dysponowało ono trzema wypożyczalniami książek dla osób niezamożnych, sekcją kinematograficzną i muzyczną. W tym samym czasie mieściła się tutaj biblioteka Stebelskich.

Na Piotrkowskiej 103 funkcjonował główny punkt wydawania mleka na potrzeby dzieci, zorganizowany przez Towarzystwo „Kropla Mleka”. Współzałożycielką, fundatorką i długoletnią przewodniczącą „Kropli Mleka” była Stefania Marzyńska, żona wybitnego lekarza i społecznika łódzkiego, dr Józefa Maybauma-Marzyńskiego. Działalność Towarzystwa, którego misja trwała nieprzerwanie w latach 1904-39, również w trudnym okresie I wojny światowej, opisuje artykuł dr Joanny Sosnowskiej „Działania Towarzystwa „Kropla Mleka” na rzecz opieki nad dzieckiem i matką w Łodzi w latach I wojny światowej” - artykuł (wersja autorska).

MA (materiały archiwalne) - zobacz

Archiwalne dokumenty budowlane:

1892 – „O zatwierdzeniu planu na budowę przez Naftalego Kopela szklanego poddasza dla zakładu fotograficznego na parterowym budynku pod numerem 758 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]

Ogłoszenia prasowe:

• „La Parisienne” Magazyn mód
• „Makart” Zakład fotograficzny
• Stanisław Piotrowicz Fotografia artystyczna
• Aleksander Roszkowski Cukiernia
• Daniel Rosenthal Fabryka wstążek i przędzy glansowanej
• S. Kulesz Zakład fizyczno-mechaniczny
• F. Dębowski Zakład jubilersko-zegarmistrzowski
• „Zagon” Skład produktów wiejskich
• Józef Szcześniak Roboty brukarskie, ziemne i drogowe
• W. Krąkowski Czyszczenie i sprzątanie
• Andrzej Maciaszczyk Zakład krawiecki
• I. Adamowicz Biuro nauczycielskie
• Bruno Rosenberg Skład towarów jedwabnych
• H. Herschsohn Skład obrazów
• Karol Hilszer Fabryka wyrobów podróżnych
• M. Dawidowski i L. Szmit Spółka introligatorska
• Maria Put (Putowa?) Kursy kroju i szycia
• Edward Firich Hurtownia perfumeryjna

Alban Aurich

Początki działalności Albana Auricha są związane z obiektem przy ówczesnej ulicy Dzikiej, dzierżawionym od Maurycego Sprzączkowskiego.

1891/92 - "Projekt budowy przez Maurycego Sprzączkowskiego murowanej, dwupiętrowej, z poddaszem tkalni rękawiczek z sukna na nieruchomości numer 507 przy ulicy Dzikiej w mieście Łodzi i projekt silnika gazowego zainstalowanego na parterze budynku fabrycznego tkalni rękawiczek z sukna dzierżawionego przez Albana Auricha na nieruchomości Maurycego Sprzączkowskiego pod numerem 506a przy ulicy Dzikiej w mieście Łodzi". [zobacz]

Budynek dawnej tkalni rękawiczek Auricha stoi do dzisiaj i stanowi jedną z niewielu pozostałości po gęsto zabudowanym terenie fabrycznym tej i okolicznych posesji. Mieści się w nim Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania.

Pod koniec lat 90-tych XIX w. Aurich przeniósł produkcję na ulicę Widzewską 1077 (dz. Kilińskiego 169), należącą do Fryderyka Böttigera. Ok. połowy pierwszej dekady XX w. posesja fabryczna przy Widzewskiej przeszła na własność Auricha. Do wybuchu I wojny światowej powstały tam nowe obiekty przemysłowe.

1913 - "Projekt budowy przez Albina Auricha murowanej, parterowej przędzalni i wilkowni pod numerem 161 przy ulicy Widzewskiej w mieście Łodzi". [zobacz]

Na początku lat 20-tych okresu międzywojennego fabryka przy Kilińskiego 169 należała do Ernsta Albana Auricha i Oskara Auricha.

W latach następnych nieruchomość przeszła w ręce producenta waty, Abrama Łappa.

Wigury

Piłsudskiego

Roosevelta

Nawrot

Tuwima

Moniuszki

Traugutta

Narutowicza

Jaracza

Rewolucji 1905

Tymienieckiego

Brzeźna

pl. Wolności

Radwańska

pl. Wolności

Żwirki

Mickiewicza

Zamenhofa

Andrzeja

6 Sierpnia

Zielona

Więckowskiego

Próchnika

piotrkowska-nr.pl

© Wszystkie prawa zastrzeżone

Czerwona