Czerwona
Skorupki
ulica Piotrkowska 266/268
ulica Piotrkowska 262/264 nr hip. 611-612
do 1850 r. nr 2-1
Obecna posesja przy Piotrkowskiej 266/268 składa się z dwóch pierwotnych działek:
- po stronie północnej - Piotrkowska 611, przed 1850 r. Piotrkowska 2
- po stronie południowej - Piotrkowska 612, przed 1850 r. Piotrkowska 1
Rozbudowy dokonane przez rodzinę Scheiblerów zajęły również część terenu pomiędzy dawną działką nr 1, a ulicą Emilii (dz. Tymienieckiego), określonego na planie J. Leśniewskiego jako Rynek Bielnikowy.
Piotrkowska 611, przed 1850 r. Piotrkowska 2
Przynajmniej od lat 30-tych XIX w. plac nr 2 przy ulicy Piotrkowskiej, ze stojącym na froncie drewnianym domem rządowym, objął tkacz przybyły z Czech, Józef Suchert.
Stosownie do kontraktu, sporządzonego w październiku 1845 r., Suchert sprzedał nieruchomość Karolowi Gebhardt, wtedy już właścicielowi sąsiedniej nieruchomości po stronie południowej.
Piotrkowska 612, przed 1850 r. Piotrkowska 1
Pierwszy osadnik, który w drugiej połowie lat 20-tych XIX w. objął plac nr 1 przy ulicy Piotrkowskiej, miał wystawić w tym miejscu zajazd. W czasie powstania listopadowego osadnik uciekł do Niemiec i plac pozostał pusty.
Zgodnie z kontraktem sporządzonym w październiku 1843 r., pusty plac objął Karol Gebhardt.
Piotrkowska 266/268
W 1845 r. Karol Gebhardt był już właścicielem obu nieruchomości.
Zgodnie z umową kupna-sprzedaży, sporządzoną w czerwcu 1851 r., nieruchomości Gebhardta kupił Leonard Fessler.
W 1880 r. spadkobiercy Fesslera (zmarł w 1878 r.) sprzedali nieruchomość Karolowi Scheiblerowi.
W pierwszej połowie lat 90-tych Scheiblerowie (Tow. Akc. Manufaktur Bawełnianych Karola Scheiblera) rozbudowali budynek frontowy.
Archiwalne dokumenty budowlane:
1891 - "Projekt na dobudowę przez Towarzystwo Akcyjne Manufaktur Bawełnianych Karola Scheiblera murowanego, piętrowego domu mieszkalnego pod numerem 612 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi". [zobacz]
1894 - "O dobudowie przez firmę Karola Scheiblera nowej części do istniejącego już murowanego domu, letniej sali i budowie murowanego, parterowego budynku gospodarczego pod numerem 268/612 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi". [zobacz]
Karol Gebhardt
Poddany pruski Karol Gebhardt (metrykalnie Jan Karol), farbiarz i drukarz perkali, urodził się ok. 1809 r. w mieście Marklissa (dz. Leśna), zmarł w Łodzi, w 1880 r. (akt 748). W 1842 r., już w naszym mieście, poślubił Agnieszkę Fiedler (metrykalnie Agnieszkę Zofię Emilię Magdalenę Mariannę) (akt 44). Wybrane dzieci Karola i Agnieszki:
- Leontyna Zofia Olga, mąż Jan Ludwik Patzer (ślub 1875 akt 191),
- Alicja, mąż Herman Klaudiusz Konstanty Ludwig (ślub 1880 akt 74).
W 1843 r. Gebhardt objął pusty plac nr 1 przy ulicy Piotrkowskiej i posiłkując się pożyczką 1950 rubli wystawił piętrowy, najładniejszy w tym czasie budynek mieszkalny w Łodzi.
Tak pisze o domu Gebhardta Anna Rynkowska:
Wzniesiono go nie według „rysunku normalnego", ale według planu wykonanego przez budowniczego powiatu łęczyckiego Ludwika Bethiera przy współudziale warszawskiego budowniczego Stanisława Balińskiego. Dom posiadał wymiary 42x24x17 łokci [1 łokieć = 0,576 m]. Miał dwuspadowy, kryty karpiówką dach z dwoma kominami. Elewację frontową zdobiło osiem klasycystycznych pilastrów. Facjata, zakończona trójkątem, miała dach kryty blachą cynkową i cztery okna sześcioszybowe. Na piętrze było 15 okien; po sześć okien obu kondygnacji wychodziło na Piotrkowską. Parter i piętro miały po 8 izb. Do domu wchodziło się po czterech schodkach przez frontowe dębowe drzwi z oknem u góry. W sieni znajdował się dębowy tambour z dwiema doryckimi kolumnami. Cztery pokoje parteru miały posadzkę ze „ślepą" podłogą oraz białe piece kaflowe z rurami i drzwiczkami. W kuchni stał angielski piec kuchenny z białych kafli; w spiżarni zakratowane okno z żelazną okiennicą. Podwójne dębowe drzwi do pokojów zaopatrzono we francuskie okucia. Na piętro prowadziły kręcone, wokół jednego słupa, dębowe schody o 24 stopniach, z galerią. I tam była posadzka ze „ślepą" podłogą. Kręcone schody dębowe, prowadzące na strych, miały 26 stopni. W dachu mieściła się klapa dla kominiarzy.
W 1845 r. Gebhardt kupił od tkacza Józefa Sucherta sąsiednią parcelę nr 2. Stał tam drewniany dom rządowy, wybudowany podczas regulacji osady Łódka. Gebhardt zburzył ten dom, a na jego miejscu wystawił w 1846 r. jednopiętrowy murowany budynek fabryczny , w którym założył drukarnię tkanin wełnianych i bawełnianych. Prawa strona budynku przylegała do opisanego domu mieszkalnego. Budynek posiadał wymiary 31x24x13 łokci i był kryty podwójną karpiówką. Na piętrze 5 okien z kapitelami wychodziło na Piotrkowską; parter miał również 5 okien, a w szczycie były 2 okna. W obu kondygnacjach było po siedem izb, sień, ustęp, ciemna kuchnia ze schowkiem, 5 pieców kaflowych. Podłoga była wszędzie szpuntowana.
W latach 50-tych, po sprzedaży nieruchomości przy Piotrkowskiej, Karol Gebhardt objął plac przy ówczesnej ulicy Średniej 336 (dz. Pomorska 18), gdzie wystawił piętrowy pałacyk (MA) z dwiema oficynami, drukarnię, farbiarnię i inne obiekty gospodarcze. Gebhardt sprzedał nieruchomość przy Średniej w 1861 r.
MA (materiały archiwalne) - zobacz
rodzina Fessler
Zobacz przedstawicieli rodziny Fessler na Piotrkowska Tree.
Leonard Fessler (ur. ok. 1814 - zm. 1878), syn lekarza, urodził się w miejscowości Rumburk (daw. niemiecki Rumburg), na terenie obecnych Czech. Do podłódzkich Pabianic przybył pod koniec lat 30-tych XIX w. W 1840 r. ożenił się z Magdaleną Hermann (akt 67), wdową po Augustinie Masslich, właścicielu ręcznej drukarni tkanin. W oparciu o przejętą manufakturę, oraz rozwiniętą produkcję nakładczą, pod koniec lat 40-tych XIX w. zajmował jedno z czołowych miejsc w produkcji bawełnianej Pabianic.
W 1846 r., po śmierci pierwszej żony, Fessler poślubił Augustę Eichbaum (akt 30). Ojciec Augusty, z zawodu papiernik, z pewnością przybliżył zięciowi ten obszar produkcji. W 1863 r., po sprzedaniu rok wcześniej drukarni Beniaminowi Krusche, na terenie nad rzeką Dobrzynką, kupionym wiele lat wcześniej, w 1851 r., Fessler uruchomił niewielką papiernię. W 1870 r. oddał zakład w dzierżawę Robertowi Saengerowi, który cztery lata później wykupił go na licytacji. Interes papierniczy nie wyszedł Fesslerowi na zdrowie – z wylicytowanej kwoty ponad 8 tys. rubli, właściciel nie zobaczył ani kopiejki.
Niewielka papiernia Fesslera dała początek dużemu przedsiębiorstwu, tworzącemu w okresie międzywojennym kartel papierniczy (fabryki we Włocławku, Myszkowie i Pabianicach) "Steinhagen i Saenger" Fabryki Papieru i Celulozy S-ka Akc. (MA).
Od lat 50-tych działania Leonarda Fesslera były związane również z Łodzią, w której widział rosnący potencjał i gdzie sukcesywnie nabywał kolejne działki.
W 1851 r. Fessler kupił nieruchomości Karola Gebhardta.
W 1853 r., w podwórzu posesji, Fessler wystawił pierwszy w Łodzi młyn parowy. W 1860 r. młyn kupił piekarz, Jan Dyselberger.
Anna Rynkowska tak pisze o zmianach, jakie wprowadził Fessler na posesji Gebhardta:
Nowy właściciel wprowadził różne zmiany w wyglądzie posesji – zbudował młyn, przerobił dwupiętrowy dom w podwórzu na budynek fabryczny, od Jasieni poprowadził do fabryki kanał ze śluzą, przechodzący przez ulicę Dziką.
Niskie położenie budynków przy Piotrkowskiej, niszczące działanie wody i praca drukarni sprawiły, że w domu mieszczącym drukarnię pojawiła się wilgoć. Dom ten został więc wyburzony, ale nie wiadomo kiedy. Natomiast dom mieszkalny przy Piotrkowskiej pozostał.
Zabydowę nieruchomości Fesslera przedstawia plan sytuacyjny z 1860 r. (MA).
Sytuacja finansowa rodziny Fesslerów, po śmierci Leonarda w 1878 r., nie była dobra. W 1880 r. nieruchomość przy Piotrkowskiej przeszła w ręce Karola Scheiblera.
Dawny dom Karola Gebhardta, przebudowany przez Scheiblerów, otrzymał ostatecznie kształt pałacu miejskiego.
Leonard Fessler junior (ur. 1847 w Pabianicach akt 157) , z matką Augustą, przeniósł się na Piotrkowską 177, gdzie uruchomił ręczną hafciarnię koronek.
Kupno nieruchomości przy Piotrkowskiej 177 nie było przypadkowe. Leonard junior (metrykalnie Karol Leonard) poślubi w 1881 r. Henriettę Emilię Geyer (akt 225), wnuczkę Michała Kunkla.
Ok. połowy lat 90-tych XIX w. Leonard jr. wystawił parterowy dom mieszkalny i ręczną fabryczkę przy ulicy Wólczańskiej 684a (dz. Wólczańska 210).
1893 - "O zatwierdzeniu planu budowy przez Leonarda Fesslera w mieście Łodzi przy ulicy Wólczańskiej pod numerem 684 murowanych: parterowego domu mieszkalnego, piętrowej oficyny mieszkalnej, piętrowej oficyny mieszczącej ręczną hafciarnię wzorów na koronkach, parterowych budynków gospodarczych". [zobacz]
MA (materiały archiwalne) - zobacz
Wigury
Piłsudskiego
Roosevelta
Nawrot
Tuwima
Moniuszki
Traugutta
Narutowicza
Jaracza
Rewolucji 1905
Tymienieckiego
Brzeźna
pl. Wolności
Radwańska
pl. Wolności
Żwirki
Mickiewicza
Zamenhofa
Andrzeja
6 Sierpnia
Zielona
Więckowskiego
Próchnika
piotrkowska-nr.pl
© Wszystkie prawa zastrzeżone