ulica Piotrkowska 53

ulica Piotrkowska 53 nr hip. 783

do 1850 r. nr 119

W kwietniu 1841 r. tkacz przybyły z Czech, Georg Hawel, podpisał Protokoł Deklaracyjny i objął plac nr 119 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 53).

Nowy właściciel zobowiązał się do utrzymywania w ciągłym ruchu fabryki tkanin bawełnianych, składającej się z 5 warsztatów, przy której 5 czeladzi użytych będzie, oraz wystawienia domu drewnianego gontami krytego, długości łokci* 26, szerokości łokci 14, wysokości łokci 3½, z własnych materiałów bez domagania się o udział bezpłatnego drzewa.

Drewniany dom Hawela jest jeszcze widoczny na zdjęciu E. Stummana z drugiej połowy lat 70-tych XIX w. (drugie zdjęcie w galerii).

* - 1 łokieć = 0,576 m

Jak czytamy w Lodzer Zeitung, z lutego 1867 r., syn Pana Georga, Gustaw, przysparzał ojcu problemów (MA).

W latach 50-tych Georg Hawel był również właścicielem nieruchomości przy Piotrkowskiej 230.

Na mocy kontraktu spisanego w Magistracie miasta Łodzi, w maju 1867 r., Hawel sprzedał nieruchomość sąsiadowi, Franciszkowi Hiller.

W połowie lat 70-tych Hiller wykupił grunt obu działek.

1875-1876 - "O wykupie czynszów przez Franciszka Hillera z placu nr 119/783, 118/784 w mieście Łodzi". [zobacz]

Dwupiętrowa kamienica została wystawiona ok. połowy lat 80-tych XIX w. przez następnego właściciela, Hermana Konstadta. Autorem projektu był prawdopodobnie Juliusz Jung. Pas zieleni, rozciągający się w głębi działki, został przekształcony w elegancki ogród.

Litografia, wykonana ze zdjęcia z lat 80-tych XIX w., przedstawia stojący już dom Konstadta.

Budowa kamienicy miała miejsce po rozwiązaniu spółki Dom Handlowy "J. Dobranicki i H. Konstadt" (zobacz poniżej).

W domu Konstadta mieściły się składy i przedstawicielstwa znamienitych przedsiębiorstw, takich jak:

• Krusche i Ender w Pabianicach,
• Tow. Akc. Piotrkowskiej Manufaktury,
• Leonhardt, Wolker i Girbardt S. A.,
• skład butów Peterburskiego Towarzystwa „Skorochód”, oferujący 15 tys. par obuwia produkowanego maszynowo.

Taryfa domów z 1920 r. wymienia Lucynę Krakowską, Dorotę Frenkel i Annę Kopel jako właścicieli nieruchomości przy Piotrkowskiej 53.

MA (materiały archiwalne) - zobacz

Archiwalne dokumenty budowlane:

1895 – „Plan z natury części domu, w której planuje się w dwóch oknach parteru usunąć parapety w celu zwiększenia prześwitów na nieruchomości Hermana Konsztadta pryz ulicy Piotrkowskiej numer 783 w mieście Łodzi”. [zobacz]

1911 – „Projekt przebudowy sklepu i okien sklepowych w domu Miny Konstadt pod numerem 53/783 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]

Ogłoszenia prasowe:

• A. Goldmüntz i S-ka Dom agenturowo-komisowy
• Krusche i Ender w Pabianicach Skład fabryczny
• Tow. Akc. Piotrkowskiej Manufaktury Skład fabryczny
• Jakób Lande Skład przędzy
• Józef J. Fraenkel Skład fabryczny
• St. Petersburskie Towarzystwo Mechanicznego Obuwia Skład fabryczny
• M. BermanSkład win, wódek i delikatesów
• Szkoła Gospodarstwa Domowego
• J. Praszkiewicz Sprzedaż przędzy czesankowej
• Sz. Majzel i D. Reznik Wyroby bawełniane
• Leonhardt, Wolker i Girbardt S.A. Skład fabryczny
• L. Naftali Skład manufaktury
• N. Wajn Fabryka wyrobów włókienniczych

Herman Konstadt

Herman Konstadt (1825-1895) urodził się w Sieradzu, w żydowskiej rodzinie kupieckiej. Do Łodzi przybył w latach 50-tych XIX w. Tutaj ożenił się z Miną Dobrzyńską, córką kupca włocławskiego.

W latach 1859-83 Konstadt prowadził, wspólnie z Jakubem Dobranickim, Dom Handlowy "J. Dobranicki i H. Konstadt”. Okazały budynek, mieszczący zarówno firmę, jak i mieszkania właścicieli, wystawiono na zakupionej przez wspólników parceli przy ulicy Nowomiejskiej 232 (później Nowomiejska 19, obecnie fragment Parku Staromiejskiego na odcinku pomiędzy Północną, a Podrzeczną).

Dom Handlowy Dobranickiego i Konstadta był wspaniale prosperującym interesem. Wspólnicy sprzedawali produkcję największych łódzkich zakładów włókienniczych, w szczególności  wyroby fabryki Geyera i firmy „Krusche i Ender” z Pabianic. Dobrze zorganizowana sieć przedstawicielstw handlowych, nie tylko w Królestwie Polskim, ale również na terenie Rosji, zapewniała ogromne zyski.

Od 1883 r., po wycofaniu się ze spółki Dobranickiego, Konstadt prowadził samodzielnie dochodowe przedsiębiorstwo. Do końca życia pozostał jedynym komisantem zakładów „Krusche i Ender”. W latach 80-tych XIX w. małżeństwo Miny i Hermana Konstadtów zaliczało się do grupy najbogatszych łodzian.

Na szczególną uwagę zasługuje wyjątkowa postawa społeczna małżeństwa Konstadtów. Wraz z pomnażaniem majątku Konstadt prowadził liczne działania charytatywne, które były kontynuowane również po jego śmierci. Zgodnie z wolą wyrażoną w testamencie, majątek filantropa, szacowany w 1896 r. na ponad 945 tys. rubli, został w większości przekazany na Fundację Hermana i Miny Konstadtów. Obie wojny światowe i dewaluacja przeprowadzona po I wojnie, nie pozwoliły w pełni zrealizować śmiałych zamierzeń. 

Poniższa lista prezentuje tylko niektóre z dokonań Hermana Konstadta i stworzonej przez niego fundacji.

• przytułek dla biednych, starców i kalek na ul. Średniej 54 (dz. Pomorska 54),
• Żydowska Męska Szkoła Powszechna na ul. Zawadzkiej 42 (dz. Próchnika 42),
• szpital dla dzieci żydowskich budowany przed I wojną światową w gminie Radogoszcz, na terenach kupionych przez Fundację od rodziny Heinzlów (dz. szpital im. Wł. Biegańskiego),
• działalność w komitecie społecznym wspierającym ambulatorium przy łódzkim oddziale Rosyjskiego Czerwonego Krzyża (tzw. "szpital fabryczny", położony pomiędzy ul. Łąkową 26 i Pańską  113, dz. Żeromskiego, obecnie teren szpitala im. WAM)
• jeden z fundatorów pawilonu na 30 łóżek przy szpitalu św. Aleksandra (dz. ul. Stanisława Kostki, teren Wyższego Seminarium Duchownego).

Wigury

Piłsudskiego

Roosevelta

Nawrot

Tuwima

Moniuszki

Traugutta

Narutowicza

Jaracza

Rewolucji 1905

Brzeźna

pl. Wolności

Radwańska

pl. Wolności

Żwirki

Mickiewicza

Zamenhofa

Andrzeja

6 Sierpnia

Zielona

Więckowskiego

Próchnika

piotrkowska-nr.pl

© Wszystkie prawa zastrzeżone