ulica Piotrkowska 181

ulica Piotrkowska 181 nr hip. 719

do 1850 r. nr 186

Na mocy Protokołu Deklaracyjnego, spisanego w czerwcu 1832 r., plac nr 186 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 181) objął tkacz przybyły z Czech, Franciszek Birke.

Nowy właściciel zobowiązał się do utrzymywania w ciągłym ruchu fabryki bawełniano płuciennej, składającej się z 3 warsztatów tkackich, przy której 2 czeladzi użytych będzie, oraz do wystawienia domu drewnianego gontami krytego.

Nieruchomość była w rękach Birke przynajmniej do połowy lat 50-tych. Można przypuszczać, że do Franciszka Birke (seniora) należała w tym samym czasie sąsiednia posesja, przy Piotrkowskiej 179.

Stosownie do kontraktu, z kwietnia 1866 r., właścicielem nieruchomości został Ludwik Sommer.

Zgodnie z protokołem, z kwietnia 1868 r., Sommer sprzedał nieruchomość Karolowi Augustowi Missbach.

Na froncie Piotrkowskiej stał dom z drzewa mieszkalny pod gontami mający długości łokci* 30, szerokości łokci 16, a wysokości łokci 5 nowej miary polskiej.

* - 1 łokieć = 0,576 m

Przynajmniej od lat 80-tych, do końca pierwszej połowy lat 90-tych XIX w.*, właścicielem nieruchomości był fabrykant, Karol Hoffrichter.

Sprzedaż nieruchomości nastąpiła wkrótce po wykupieniu gruntu działki.

1896 - "O przejściu prawa władania czynszową nieruchomością nr 186/719 w mieście Łodzi na Adolfa i Karola Hoffrichterów i Fanny Wacławik". [zobacz]

1896 - "O wykupie czynszu przez Fannę Wacławik z gruntu nr 186/719 w mieście Łodzi". [zobacz]

Fanny Wacławik była córką Karola Hoffrichtera, żoną Augustyna Wacławika.

* - Karol Hoffrichter zmarł w 1888 r. Po jego śmierci posesja przy Piotrkowskiej 181 należała jeszcze przez kilka lat do sukcesorów.

Trzypiętrowa kamienica frontowa została zbudowana przez Leopolda Krusche, według projektu z 1897 r. autorstwa Piotra Brukalskiego.

Taryfy domów z lat 1902-1914 wymieniają jako właścicieli braci, Alfreda i Leonhardta Krusche, zaś w roku 1920 Alfreda i Oswalda Krusche.

Na szczególną uwagę zasługuje postać doktora medycyny, Alfreda Krusche (1858-1919), syna Beniamina Karola Krusche jr. (1832-1876), wnuka Beniamina Karola Krusche (1807-1882), założyciela i późniejszego współwłaściciela zakładów "Krusche i Ender" z Pabianic. Rozliczne działania Alfreda Krusche i piastowane przez niego funkcje, przyczyniły się do rozwoju łódzkiej służby zdrowia, m.in.:

od 1891 r. ordynator (wraz z Janem Wisłockim) miejskiego szpitala św. Aleksandra,
współzałożyciel i członek pierwszego zarządu Pogotowia Ratunkowego w Łodzi, utworzonego dzięki działaniom powstałego w 1999 r. Towarzystwa Doraźnej Pomocy Lekarskiej,
od 1907 r. (po śmierci Karola Jonschera) prezes Towarzystwa Lekarskiego Łódzkiego,
pierwszy ordynator (wraz z Alfredem Tochtermannem) utworzonego w 1908 r. szpitala przy Północnej 42,
założyciel i współwłaściciel prywatnego szpitala Sanatorium Unitas, zbudowanego w 1912 r. przy ulicy Pustej 11, u zbiegu Mikołajewskiej (dz. Wigury 11, u zbiegu Sienkiewicza).

W latach 20-tych okresu międzywojennego przy Piotrkowskiej 181 działał skład fabryki mydła Hermana Kross (wcześniejszy skład mieścił się przy Piotrkowskiej 173). W tym czasie firma była prowadzona przez sukcesorów założyciela, Karolinę Kross, Wilhelma Kross, Otto Kross, Augusta Kross i Idę Kross.

Nieduże przedsiębiorstwo Hermana Kross powstało pod koniec lat 80-tych. Produkcja mydła była prowadzona w podwórzu własnej posesji (nr hip. 842), przy obecnej Wólczańskiej 155.

Przy tej okazji warto zwrócić uwagę na parterowy, drewniany dom stojący na froncie Wólczańskiej 155, widoczny jeszcze na archiwalnych zdjęciach. Był to jeden z domów prządków lnu, zbudowanych w drugiej połowie lat 20-tych XIX w. po zachodniej stronie ulicy Wólczańskiej, pomiędzy ulicą Kątną (dz. Wróblewskiego), a Nawrot (później Rozwadowska, obecnie Zamenhofa). Domy wystawiono na 42 szerokich i długich działkach, sięgających pierwotnie do lasu miejskiego (tereny po zachodniej stronie obecnej ulicy Żeromskiego i al. Politechniki), mających służyć uprawie lnu.

Archiwalne dokumenty budowlane:

1896 – „O budowie przez Leopolda Krusche murowanego, trzypiętrowego domu i i dwupiętrowej oficyny pod numerem 181/719 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi”. [zobacz]

Ogłoszenia prasowe:

Johann Pyde Fabryka kapeluszy i czapek, sprzedaż towarów galanteryjnych
Hermann Kross Fabryka mydła domowego i przemysłowego
Adolf Eichler Reprezentant Badeńskiej Fabryki Aniliny i Sody
J. Margulies Plany budynków i urządzeń fabrycznych
„Odrodzenie” Księgarnia, skład pomocy naukowych i materiałów piśmiennych