ulica Piotrkowska 78

ulica Piotrkowska 78 nr hip. 515

do 1850 r. nr 101

Na mocy Protokołu Deklaracyjnego, z kwietnia 1832 r., plac nr 101 przy ulicy Piotrkowskiej (dz. Piotrkowska 78) objął tkacz przybyły z Czech, Franciszek Zosel.

Stosownie do kontraktu sporządzonego w marcu 1842 r., Zosel sprzedał nieruchomość Ignacemu Wolanek - zobacz rodzina Wolanek.

Na froncie Piotrkowskiej stał w tym czasie dom drewniany mieszkalny pod gontami mający dlugości łokci* 26, szerokości łokci 14, a wysokości łokci 4 nowej miary polskiej.

* - 1 łokieć = 0,576 m

Na podstawie umowy z czerwca 1862 r. Wolanek sprzedał nieruchomość Karolowi Fryderykowi Michel.

Kontraktem z maja 1869 r. Michel sprzedał nieruchomość Karolowi Teodorowi Jezierskiemu, synowi Andrzeja Jezierskiego.

Pod koniec lat 70-tych Jezierski wykupił grunt działki.

1879-1879 - "O wykupie bezterminowych czynszów przez Teodora Jezierskiego z gruntu nr 101/515 w mieście Łodzi". [zobacz]

Wkrótce po wykupieniu gruntu Jezierski sprzedał nieruchomość Moszkowi Dawidowi Kałuszyner.

W 1880 r. wzniesiono dwupiętrowy dom frontowy, według projektu podpisanego przez Hilarego Majewskiego.

Projekt Edwarda Creutzburga z 1882 r., w części dotyczącej podwyższenia kamienicy frontowej, nie został zrealizowany. Według tego samego projektu wystawiono w podwórzu dwupiętrową przędzalnię i budynki gospodarcze.

Firma "Rubinstein i Kałuszyner" splajtowała w 1884 r. (MA).

Taryfa domów z 1888 r. wymienia H. Wawelberga jako właściciela nieruchomości, ale prawdopodobnie w tym samym roku przeszła ona w ręce Hugo Wulffsohna (zobacz poniżej).

Ok. 1905 r. tylną, fabryczną część posesji Piotrkowskiej 78, kupił Jakub Szmulowicz, ówczesny właściciel sąsiedniej nieruchomości, pod nr 80.

Po śmierci Hugo Wulffsohna (zmarł w 1905 r.) frontowa, mieszkalna część nieruchomości przeszła w ręce jego sukcesorów: synów Zygmunta i Wilhelma, córki Liny (żony Alberta Jarocińskiego) i córki Julii (żony Maksa Kernbauma, wspólnika ojca, pełniącego w przedsiębiorstwie funkcję dyrektora zarządzającego).

Taryfa domów z 1920 r., oraz Księga Adresowa m. Łodzi 1937-39, wymienia Julię Kernbaum jako samodzielną właścicielkę.

Spacer po labiryncie obiektów fabrycznych przynależnych posesji Piotrkowskiej 78 i 80, kończący się na obecnej ulicy Sienkiewicza 25-27, to najlepszy przykład rozwoju Łodzi przemysłowej.

Plan nieruchomości należącej do Jakuba Szmulowicza w 1912 r., oraz granice tej nieruchomości naniesione na współczesny widok w Google Earth, przybliżają dawny obraz centrum Łodzi - zobacz.

* * * 

Przy Piotrkowskiej 78 spędził lata dzieciństwa Artur Rubinstein.

Archiwalne dokumenty budowlane:

1891 – „O przebudowie okien i drzwi we frontowym domu Hugona Wulffsohna położonym w mieście Łodzi przy ulicy Piotrkowskiej pod numerem 515”. [zobacz]

1894 – „Plan zdjęty z natury dwóch trzypiętrowych oficyn - magazynów, jedna podpiwniczona i z poddaszem, parterowej stajni i ustępów ze zmianami w stosunku do planu zatwierdzonego 4 sierpnia 1893 r., pod numerem 515 przy ulicy Piotrkowskiej w mieście Łodzi, przez właściciela Hugo Wulffsohna”. [zobacz]

Ogłoszenia prasowe:

• Ludwik Ranke Fabryka chustek i kortów wełnianych
• Julian Neufeld Przędzalnia wełny
• Hugo Wulfsohn Fabryka kortów i sukna

Hugo Wulffsohn (1837-1905) urodził się w Libawie (dz. Łotwa), w rodzinie pochodzących z Kurlandii przemysłowców żydowskich. Do Łodzi przyjechał ok. 1866 r. Przez pierwsze dwadzieścia lat działalność Wulffsohna koncentrowała się na handlu. W 1870 r. powstał Dom Handlowy "Wulffsohn i Levy", w którym wspólnikiem został moskiewski kupiec Adolf Levy. Dwa lata później do spółki przystąpił Józef Rundstein, produkujący przędzę wełnianą w budynkach przy Piotrkowskiej 199. Od 1876 r., po wystąpieniu Levego ze spółki, Wulffsohn prowadził skład towarów we własnej kamienicy na Piotrkowskiej 18.

Dopiero w 1888 r., po kupieniu nieruchomości na Piotrkowskiej 78, Hugo Wulffsohn rozpoczął samodzielną produkcję wyrobów wełnianych. W 1900 r., po rozbudowaniu istniejących obiektów fabrycznych, zakład pracujący w podwórzu posesji Piotrkowskiej 78 zatrudniał 175 osób i produkował sukno, trykotaże, flanele i chustki. Kolejnym krokiem na drodze przemysłowej kariery Wulffsohna był zakup, w 1904 r., zabudowań fabrycznych na ulicy Widzewskiej 172/176 (dz. Kilińskiego 192/196). Rozległy teren rozciągał się pomiędzy obecnymi ulicami: Kilińskiego, Milionową i Senatorską.

Okazałe obiekty przemysłowe na Widzewskiej zostały zbudowane w drugiej połowie lat 90-tych XIX w. przez spółkę akcyjną Gustawa Lorentza. Firma Lorentza zbankrutowała na skutek kryzysu pierwszych lat XX w.

Przed I wojną przedsiębiorstwo Wulffsohna, kierowane już przez jego spadkobierców, zatrudniało ponad 400 osób i wykazywało roczne obroty na poziomie 1 mln rubli.

Od 1927 r., już pod adresem Kilińskiego 194, funkcjonowało Towarzystwo Przędzalni Czesankowych S-ka Akc., w którego zarządzie zasiadał Maks Kernbaum. Z tego okresu pochodzą fotografie wykonane od strony ulicy Senatorskiej i Milionowej - zobacz.

Warto w tym miejscu nadmienić o przedsiębiorstwie Rapacki i S-ka, położonym ówcześnie w podwarszawskiej Woli, przejętym pod koniec XIX w. przez Maksa Kernbauma i Edwarda Heimana.

MA (materiały archiwalne) - zobacz

Wigury

Piłsudskiego

Roosevelta

Nawrot

Tuwima

Moniuszki

Traugutta

Narutowicza

Jaracza

Rewolucji 1905

Brzeźna

pl. Wolności

Radwańska

pl. Wolności

Żwirki

Mickiewicza

Zamenhofa

Andrzeja

6 Sierpnia

Zielona

Więckowskiego

Próchnika

piotrkowska-nr.pl

© Wszystkie prawa zastrzeżone